Η ιστορία της τσάντας: Τα iconic σχέδια που άφησαν εποχή

«Η ζωή είναι μικρή. Αγοράστε την τσάντα.» Το είδατε κι εσείς σε κάποια βιτρίνα ή σε ένα meme που κυκλοφορεί στα social. Μα, αν το σκεφτείτε, πώς φτάσαμε στο σημείο που ένα αξεσουάρ κάποτε εξυπηρετούσε καθαρά πρακτικούς σκοπούς να γίνει αντικείμενο λατρείας; Σκεεφτείτε ότι για να αποκτήσετε σήμερα μια Birkin τσάντα του οίκου Hermès, ενδέχεται να περιμένετε έξι χρόνια. Πώς λοιπόν η τσάντα μεταμορφώθηκε από απλό μέσο μεταφοράς χρημάτων ή εγγράφων σε σύμβολο status, πολυτέλειας και επιθυμίας;

Διαβάστε ακόμη: Ποιες ήταν πρώτες, οι μπότες ή οι κάλτσες;

Η ιστορία της τσάντας ξεκινά πριν από πέντε αιώνες και αφηγείται την εξέλιξη του πολιτισμού, της γυναικείας ανεξαρτησίας και της ίδιας της μόδας.

Από τη Φλωρεντία της Αναγέννησης έως τον Leonardo da Vinci

Στην Ιταλία της Αναγέννησης, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες ταχυδρομικές υπηρεσίες, οι αγγελιαφόροι των τραπεζών των Μεδίκων μετέφεραν χρήματα και έγγραφα μέσα σε δερμάτινα πουγκιά. Ο ίδιος ο Leonardo da Vinci, γύρω στο 1497, σχεδίασε μια περίτεχνη τσάντα από σκαλιστό δέρμα, το σχέδιο ανακαλύφθηκε αιώνες αργότερα και αναπαράχθηκε από τον ιταλικό οίκο Gherardini το 2012.

Διαβάστε ακόμη: Γιατί τα γυναικεία ρούχα δεν έχουν τσέπες;

Εκείνη την εποχή, οι άνδρες κουβαλούσαν μικρά πουγκιά δεμένα στη ζώνη τους, ενώ οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν κεντημένα βαλάντια (πουγκιά), κυρίως διακοσμητικά ή για μικροαντικείμενα, αφού τα φορέματα δεν είχαν ακόμα τσέπες. Τα πουγκιά συχνά αποτελούσαν δώρο αρραβώνα: ήταν περίτεχνα, κεντημένα με ποιήματα ή με σκηνές αγάπης.

Αριστοκράτες και απλοί άνθρωποι: το σύμβολο του στάτους

Στους αιώνες που ακολούθησαν, η τσάντα έγινε σύμβολο κοινωνικής θέσης. Οι ευγενείς, όπως ο Sir Thomas Gresham, οικονομικός σύμβουλος της Ελισάβετ Α΄, απεικονίζονταν σε πορτρέτα να κρατούν πολυτελή πορτοφόλια από βελούδο και χρυσό, ενώ οι φτωχότεροι κουβαλούσαν απλά σακίδια ή ταπεινά ταχυδρομικά τσαντάκια.

Το άδειο πουγκί ήταν σύμβολο απερισκεψίας και οικονομικής καταστροφής, και χρησιμοποιήθηκε σε πίνακες της εποχής για να αποδώσει την ηθική παρακμή των τζογαδόρων και των σπάταλων.

Από το “πουγκί” στη “reticule”

Τον 18ο αιώνα, οι γυναίκες άρχισαν να φορούν μικρές τσάντες δεμένες στη μέση, για προσωπικά αντικείμενα. Όταν η μόδα των φαρδιών φουστανιών υποχώρησε, γεννήθηκε η reticule, το μικρό πουγκί με κορδόνι που κρατούσαν στο χέρι ή κρεμούσαν από τον καρπό. Αν και οι σατιρικοί την αποκαλούσαν “ridicule” (γελοία), εκείνες τη θεωρούσαν “indispensable” (απαραίτητη).

Ο 19ος αιώνας και η άνοδος του ταξιδιού

Η βιομηχανική επανάσταση και τα ταξίδια με ατμόπλοιο ή τρένο γέννησαν τη σύγχρονη έννοια της τσάντας. Οι εύπορες κυρίες είχαν σετ αποσκευών με αντίστοιχες χειραποσκευές, ενώ οι πιο πρακτικές τσάντες εμπνεύστηκαν από την ιππική ιστορία και τις βαλίτσες.  Ο Louis Vuitton δημιούργησε τις steamer bags, ενώ οι γιατροί προτιμούσαν την ευρύχωρη Gladstone bag, που έγινε κλασική. Οι λιγότερο εύποροι ταξίδευαν με την περίφημη carpet bag, από υφάσματα χαλιών, το πρώτο δείγμα της δημοκρατικοποίησης της τσάντας.

Ο 20ός αιώνας: ανεξαρτησία και δημιουργικότητα

Ο εικοστός αιώνας είναι ο αιώνας της χειραφέτησης και της τσάντας. Οι γυναίκες απέκτησαν δική τους οικονομική ανεξαρτησία, κι έτσι οι τσάντες τους έπρεπε να χωρούν όλα όσα χρειάζονταν για την ημέρα: χρήματα, σημειωματάρια, καλλυντικά, επιστολές.

Το 1922, ο Émile-Maurice Hermès, κατόπιν προτροπής της συζύγου του, σχεδίασε την πρώτη γυναικεία τσάντα του οίκου. Την ίδια δεκαετία, τα clutch και τα Dorothy bags στόλιζαν τα χέρια των flappers, γεμάτα χάντρες και φούντες, καθώς οι γυναίκες χόρευαν τσάρλεστον με την ίδια άνεση που κρατούσαν την ελευθερία τους.

Πόλεμος, ελλείψεις και αυτοσχεδιασμός

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι πρώτες ύλες σπάνιζαν. Το Vogue του 1943 συμβούλευε: “Big bags are best; they suit our mood for being self-sufficient.” Πράγματι, οι τσάντες μεγάλωσαν για να χωρούν από καλλυντικά μέχρι… μάσκες αερίων, και οι γυναίκες ανακύκλωναν παλιές τσάντες για να φτιάξουν νέες, χειροποίητες δημιουργίες.

1950s: Η εποχή της κομψότητας

Μετά τον πόλεμο, η μόδα αναγεννήθηκε με το New Look του Dior. Οι καμπύλες επανήλθαν, τα ταγιέρ έγιναν πιο θηλυκά και οι τσάντες μίκρυναν, αποκτώντας αυστηρή, δομημένη φόρμα. Ήταν η εποχή που όλα έπρεπε να ταιριάζουν: παπούτσια, καπέλο, γάντια και, φυσικά, τσάντα.

Η Grace Kelly ανέδειξε τη Hermès Kelly σε διαχρονικό σύμβολο φινέτσας, ενώ η Coco Chanel άλλαξε για πάντα τον τρόπο που κρατάμε μια τσάντα. Το 1955 παρουσίασε την 2.55, την πρώτη τσάντα με αλυσίδα για να κρεμιέται από τον ώμο, μια μικρή επανάσταση που χάρισε στις γυναίκες ελευθερία κινήσεων.

1960s: Η δεκαετία της ελευθερίας

Οι γυναίκες απελευθερώθηκαν, τα γυναικεία ρούχα απέκτησαν τσέπες, και η τσάντα έγινε περισσότερο διακοσμητικό παρά αναγκαίο αξεσουάρ. Ο Paco Rabanne λάνσαρε τις μεταλλικές chainmail τσάντες του, ενώ η Mary Quant και η Biba πρόσφεραν προσιτές επιλογές σε ένα νεανικό κοινό που λάτρευε την Twiggy.

Στο luxury επίπεδο, η Louis Vuitton δημιούργησε τη μικρότερη εκδοχή της Speedy ειδικά για την Audrey Hepburn, ενώ η Bottega Veneta παρουσίασε την τεχνική intrecciato που παραμένει σήμα κατατεθέν της μέχρι σήμερα.

1970s: Η μποέμ διάθεση

Η δεκαετία του ’70 ήταν γεμάτη ρομαντισμό, σουέντ, φούντες και cross-body σχέδια. Η Mulberry γεννήθηκε τότε, δημιουργώντας χειροποίητες suede τσάντες με κεντήματα, ενώ η Chloé υπό τον Karl Lagerfeld έγινε συνώνυμη της boho πολυτέλειας.

Την ίδια στιγμή, στο Studio 54 της Νέας Υόρκης, οι τσάντες-κόσμημα της Whiting & Davis έλαμπαν δίπλα σε χρυσά jumpsuits του Halston, το boho συναντούσε τη νύχτα και τη disco.

1980s: Η δεκαετία της υπερβολής

Τα ’80s λάτρευαν το power dressing. Οι τσάντες έγιναν πιο εντυπωσιακές, γεμάτες λογότυπα, μεταλλικές λεπτομέρειες και statement λουκέτα. Ο Karl Lagerfeld αναβίωσε τη Chanel Classic Flap με το χαρακτηριστικό διπλό C, ενώ η Dior παρουσίασε τη Lady Dior, την αγαπημένη της πριγκίπισσας Diana.

Η Hermès Birkin, αφιερωμένη στην Jane Birkin, έγινε status symbol, ενώ η Miuccia Prada εισήγαγε κάτι τελείως διαφορετικό: την nylon backpack. Η ιδέα ότι μια τσάντα από νάιλον θα μπορούσε να θεωρηθεί πολυτελής ήταν ριζοσπαστική, κι όμως, άλλαξε για πάντα την έννοια του luxury.

1990s: Το It-bag φαινόμενο

Τα ’90s ανήκουν δικαιωματικά στη Fendi Baguette. Μικρή, κομψή και τόσο εμβληματική όσο και η ίδια η Carrie Bradshaw. Όπως η ηρωίδα του Sex and the City, έτσι και οι γυναίκες της εποχής ήθελαν μια τσάντα που να εκφράζει όνειρα και φαντασία.

Παράλληλα, οι Prada nylon backpacks συνέχιζαν να κερδίζουν πόντους πρακτικότητας, όμως η Baguette έγινε το πρώτο πραγματικό “It bag”, με λίστες αναμονής και πάνω από 1000 διαφορετικές εκδόσεις μέχρι σήμερα.

2000s: Η εποχή της υπερβολής και του glamour

Η νέα χιλιετία έφερε μαζί της την εποχή των must-have τσαντών. Η Chloé Paddington με το χαρακτηριστικό λουκέτο της ξεπούλησε πριν καν φτάσει στα καταστήματα, ενώ η Saddle bag του Dior, σχεδιασμένη από τον John Galliano, έγινε το απόλυτο σύμβολο των 00s.

Η Balenciaga Motorcycle bag έγινε cult χάρη στην Kate Moss, ενώ οι συνεργασίες της Louis Vuitton με τον Takashi Murakami και τις πολύχρωμες μονογραφίες καθόρισαν το look της εποχής.

2010s: Οι νέες κλασικές

Η δεκαετία αυτή γέννησε νέους μύθους: την Céline Luggage Tote της Phoebe Philo, τη Mulberry Alexa, τη Givenchy Antigona, τη Chanel Boy Bag και τη Gucci Dionysus. Κάθε μία με διαφορετικό χαρακτήρα, από το αυστηρό minimalism έως τη ρετρό φινέτσα.

Οι “Philophiles” εξακολουθούν να αναπολούν την εποχή της Philo, αποκαλώντας τη μάρκα “Old Céline”, απόδειξη της επιρροής που είχε μια τσάντα στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη σύγχρονη κομψότητα.

2020s: Η άνεση και το συναίσθημα

Μετά την πανδημία, οι τσάντες έγιναν… αγχολυτικές. Μαλακές, αφράτες, κρατιώνται στα χέρια σας όπως ένα λούτρινο παιχνίδι. Η Bottega Veneta Pouch του Daniel Lee πρωταγωνιστεί, ενώ οι The Row, Maison Margiela, Marc Jacobs και Coach συνεχίζουν το trend των “puffy bags”. Παράλληλα, τα έντονα χρώματα, ροζ, κίτρινο, πράσινο και μπλε, χαρίζουν την απαραίτητη αισιοδοξία στην καθημερινότητα. Η τσάντα, περισσότερο από ποτέ, είναι έκφραση διάθεσης.

Από τη δομημένη Kelly μέχρι τη χαλαρή Pouch, η ιστορία των τσαντών είναι μια ιστορία γυναικείας απελευθέρωσης. Κάθε δεκαετία, κάθε τάση, κάθε “It bag” υπενθυμίζει πως μια τσάντα δεν είναι απλώς αξεσουάρ, είναι μια αφήγηση για το ποιοι είστε, πού βρίσκεστε και πώς θέλετε να σας θυμούνται.