«Το πιο σημαντικό πράγμα μετά την ανακάλυψη της ατομικής βόμβας». Με αυτά τα λόγια, η Diana Vreeland, Αμερικανίδα αρθρογράφος και συντάκτρια μόδας, περιέγραψε το μπικίνι, το μικρό αυτό κομμάτι υφάσματος που, εδώ και σχεδόν 80 χρόνια, δεν σταματά να προκαλεί και να απελευθερώνει. Ανάμεσα στη λογοκρισία και τη χειραφέτηση, ρίχνουμε μια ματιά στην ιστορία ενός ρούχου που έγινε σύμβολο της καλοκαιρινής ελευθερίας και της γυναικείας ανεξαρτησίας. Ογδόντα χρόνια μετά τη δημιουργία του, το μπικίνι συνεχίζει να γοητεύει, να σοκάρει και να εμπνέει.

Διαβάστε ακόμη: Η Salma Hayek φέρνει το καλοκαίρι με σέξι μπικίνι

Από την αρχαιότητα στην πασαρέλα

Ένα από τα πρώτα μπικίνι εμφανίζεται σε ψηφιδωτό του 4ου αιώνα στη Villa Romana del Casale στη Σικελία. Το έργο απεικονίζει γυναίκες να αθλούνται φορώντας δύο κομμάτια υφάσματος, πάνω και κάτω, και έχει μείνει γνωστό ως «Τα κορίτσια με το μπικίνι».

Διαβάστε ακόμη: Τι μαγιό να φορέσετε ανάλογα με το σώμα σας

Ψηφιδωτό 4ος αιώνας Villa Romana del Casale, Σικελία

Πριν τον Κώδικα Λογοκρισίας, τα μαγιό που άφηναν ακάλυπτη την κοιλιά έκαναν την εμφάνισή τους σε ταινίες-μιούζικαλ των αρχών του ’30, όπως τα “Footlight Parade” και “Gold Diggers of 1933”.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930, οι κατασκευαστές μαγιό αξιοποίησαν τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις στα υφάσματα, όταν εμφανίστηκαν τα Lastex και nylon, υφάσματα με ελαστικότητα και γρήγορο στέγνωμα. Οι νέες αυτές συνθετικές ίνες επέτρεψαν εξαιρετικά αποκαλυπτικά κοψίματα. Τα μεταπολεμικά μαγιό είχαν κωνικό στήθος, διαμορφωμένο με σύρμα και επένδυση. Ενισχυμένα και με θήκες, τα μαγιό με δύο κόμματια έμοιαζαν πολύ με τα κορσέδες της εποχής. Για πιο ραφινάτο look, σχεδιαστές όπως ο Tom Brigance για το πολυκατάστημα Lord & Taylor, έκοβαν μαγιό από πολύχρωμα βαμβακερά υφάσματα με ρίγες, μεγάλα prints και πουά.

Μια σημαντική καινοτομία ήρθε από τον Rudi Gernreich, με την παρουσίαση του monokini το 1964. Με λεπτές τιράντες συνδεδεμένες απευθείας στο κάτω μέρος, άφηνε εντελώς ακάλυπτο τον κορμό, προκαλώντας αντιδράσεις στους πιο συντηρητικούς λουόμενους. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 εμφανίστηκαν εναλλακτικά υφάσματα για μαγιό, όπως βελούδο, δέρμα και πλεκτά τετράγωνα. Για τις καινοτόμες δημιουργίες της η Norma Kamali χρησιμοποίησε χρυσό Lurex για ένα λαμπερό, σέξι αποτέλεσμα. Το νέο, πολύ ψηλό κόψιμο στα πόδια που πρότεινε, οδήγησε στη δημιουργία του tanga και του thong, ενός κυριολεκτικά «πίσω ακάλυπτου» μαγιό, που έγινε δημοφιλές στις παραλίες του Ρίο ντε Τζανέιρο.

Line up on the beach Οκτώβριος 1949

Πώς ξεκίνησαν όλα

Αν και τα αποκαλυπτικά μπικίνι χρονολογούνται από την αρχαία Ρώμη, το πρώτο σύγχρονο μπικίνι δημιουργήθηκε τεχνικά τη δεκαετία του 1940. Πριν από το μπικίνι, υπήρχαν μόνο βαριά, μάλλινα μαγιό, ιδανικά για τις παραλίες της Νορμανδίας ή του Μπιαρίτζ. Μάλιστα, έως τα μέσα της δεκαετίας 1920, οι αστυνομικοί γονάτιζαν μπροστά σε λουόμενες για να μετρήσουν το μήκος του μαγιό τους ή για να τις συλλάβουν στην Αμερική. Οι νόμοι περί σεμνότητας ήταν αρκετά αυστηροί.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το ύφασμα ήταν σε έλλειψη, και το 1942 επιβλήθηκε μείωση 10% στο ύφασμα που χρησιμοποιούνταν στα γυναικεία μαγιό. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος για το μπικίνι.

Οι σχεδιαστές μόδας Jacques Heim και Louis Réard ισχυρίστηκαν ότι ήταν οι πρώτοι που παρουσίασαν το μπικίνι στη Γαλλική Ριβιέρα, στις Κάννες, το καλοκαίρι του 1946. Το σχέδιο ήταν βασικό: δύο τρίγωνα επάνω για να καλύπτουν το στήθος και δύο τρίγωνα κάτω, μπροστά και πίσω. Αν και ο Γάλλος μηχανικός Louis Réard κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τη δική του εκδοχή και ο Heim έχει μείνει στη μνήμη ως σχεδιαστής υψηλής ραπτικής και υποστηρικτής του σπορ ενδύματος, υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το ποιος «εφηύρε» τελικά το μπικίνι.

H Catalina χρησιμοποίησε για τις διαφημίσεις της πολλές σταρ του Χόλιγουντ, όπως η Marilyn Monroe.

Πιθανό σενάριο είναι ότι και οι δύο εμπνεύστηκαν από τις νεαρές κοπέλες στις παραλίες των Καννών, που φορούσαν όσο το δυνατόν πιο αποκαλυπτικά μαγιό για να αποκτήσουν μπρούτζινο μαύρισμα. Οι λουόμενες είχαν φτάσει τα όρια της κοινωνικής αποδοχής και οι δύο επιχειρηματίες εκμεταλλεύτηκαν την τόλμη τους. Επισήμως, η πρώτη εμφάνιση του μπικίνι σε επίδειξη μόδας έγινε στην πισίνα Molitor στο Παρίσι στις 5 Ιουλίου 1946. Το όνομά του: μπικίνι, εμπνευσμένο από την πρώτη πυρηνική δοκιμή στο νησί Μπικίνι του Ειρηνικού, έριξαν τη δική τους βόμβα στη μεταπολεμική Γαλλία: ένα μαγιό τόσο μικρό, που δεν τολμούσε να το φορέσει καμία εκτός από μια χορεύτρια καμπαρέ, την Micheline Bernardini.

Ursula Andress στο «Dr. No»

Το μικρότερο μαγιό του κόσμου

Το «μικρότερο μαγιό του κόσμου», όπως διαφημιζόταν, αποτελούνταν από δύο κομμάτια και άφηνε ορατό τον αφαλό, κάτι εντελώς σκανδαλώδες για την εποχή. Η ιστορικός μόδας Audrey Millet αναφέρει ότι «ο αφαλός θεωρούνταν τότε σύμβολο μητρότητας και έπρεπε να παραμένει στον ιδιωτικό χώρο, όχι να εκτίθεται στην παραλία».

Το μπικίνι, συσκευασμένο σε μεταλλικό κουτάκι μόλις 6 εκατοστών, λανσαρίστηκε με το σλόγκαν «Le bikini, la première bombe anatomique» (Η πρώτη ανατομική βόμβα). Και πράγματι, έμελλε να ταράξει τα νερά.

Αν και σημείωσε επιτυχία στη μεταπολεμική Γαλλία, το μπικίνι θεωρήθηκε υπερβολικά τολμηρό στις ΗΠΑ, μέχρι που σταρ του Χόλιγουντ όπως η Rita Hayworth και η Ava Gardner φωτογραφήθηκαν φορώντας το. Ένα πιο συντηρητικό μαγιό με τοπ τύπου halter ή bandeau και κομψά ντραπέ ή με φούστα κάτω μέρη ήταν το συνηθισμένο ένδυμα της κινηματογραφικής σταρ Esther Williams. Σύντομα, οι θαυμαστές της μπορούσαν να αντιγράψουν την εμφάνισή της με βαθύ ντεκολτέ, ακάλυπτη μέση και υφάσματα από χρυσό λαμέ jersey, χάρη στη σχεδιάστρια κοστουμιών Margit Fellegi για το brand Cole of California. Η Catalina, άλλος κορυφαίος κατασκευαστής μαγιό, χρησιμοποίησε για τις διαφημίσεις της πολλές σταρ του Χόλιγουντ, όπως η Ginger Rogers και η Marilyn Monroe.

Η Carrie Fisher ως πριγκίπισσα Λέια φόρεσε το διάσημο «μπικίνι-σκλάβα» στο “Return of the Jedi” το 1983, το οποίο η ίδια χαρακτήρισε ως «η στολή που θα φορούν τα μοντέλα στον έβδομο κύκλο της κόλασης».

Το μπικίνι προκάλεσε επανάσταση

Τη συντηρητική δεκαετία του ’50 το μπικίνι προκάλεσε αντιδράσεις, μέχρι και την παρέμβαση του Πάπα, που το χαρακτήρισε αμαρτωλό. Το 1951, η Kiki Håkansson από τη Σουηδία στέφθηκε η πρώτη «Μις Κόσμος» φορώντας μπικίνι, γεγονός που κατακρίθηκε έντονα από τον Πάπα Πίο ΙΒ΄. Η Ιρλανδία και η Ισπανία απείλησαν να αποσυρθούν από τον διαγωνισμό και το μπικίνι απαγορεύτηκε σε παγκόσμια καλλιστεία. Σε χώρες όπως η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πορτογαλία, το μαγιό κηρύχθηκε εκτός νόμου. Ωστόσο, σχεδιάστριες όπως η Paula Stafford στην Αυστραλία συνέχισαν να το προωθούν, ακόμα και ενάντια στις κοινωνικές αντιστάσεις.

Η Brigitte Bardot υπήρξε από τις πρώτες που τόλμησαν να το φορέσουν δημόσια. Το 1953, στην παραλία των Καννών, με ένα μικροσκοπικό φλοράλ μπικίνι, έκλεψε τις κάμερες όχι στο κόκκινο χαλί, αλλά στην άμμο. Το είχε ήδη φορέσει σε ταινία του 1952 και το έκανε statement.

Αν και απαγορευμένο σε κάποιες ευρωπαϊκές παραλίες μέχρι και τη δεκαετία του ’60, το μπικίνι βρήκε συμμάχους στη μαζική κουλτούρα: στα pin-up girls, στα τραγούδια όπως το ““Itsy Bitsy Teenie Weenie Yellow Polka Dot Bikini” και φυσικά στον κινηματογράφο. Από την Ursula Andress που βγαίνει από τη θάλασσα στο «Dr. No» με ένα συγκλονιστικό λευκό μπικίνι, μέχρι τη Raquel Welch με animal print μπικίνι στο «One Million Years B.C.», το μπικίνι γίνεται πλέον mainstream. Το περιοδικό Sports Illustrated λάνσαρε την πρώτη του έκδοση με μαγιό το 1964, συμβάλλοντας στην εξάπλωση της τάσης. Με την αλλαγή των κοινωνικών ηθών στη δεκαετία του ’60, το μπικίνι μεταμορφώθηκε από σκάνδαλο σε mainstream τάση.

Το 1968, το φεμινιστικό κίνημα στη Γαλλία έδωσε νέα πνοή στο μπικίνι. Οι γυναίκες διεκδικούν τον έλεγχο του σώματός τους και, φορώντας μπικίνι, μπορούν πια να κολυμπήσουν, να λιάζονται, να υπάρχουν όπως εκείνες επιλέγουν. Το μπικίνι παύει να είναι απλώς ένα ρούχο και γίνεται πολιτική δήλωση.

Η Brigitte Bardot υπήρξε από τις πρώτες που τόλμησαν να το φορέσουν δημόσια.  Σκηνή από την ταινία “Και ο θεός έπλασε τη γυναίκα”

Από τη μόδα στον ακτιβισμό

Καθώς το μπικίνι έγινε mainstream, τα σχέδιά του διαφοροποιήθηκαν. Το “μικροκίνι” έκανε την εμφάνισή του, φέρνοντας μαζί του τη μόδα του Brazilian waxing και του spray tanning. Ο Karl Lagerfeld παρουσίασε ένα υπερμίνι μπικίνι για την Chanel το 1996, ενώ το 1998 η σχεδιάστρια Anne Cole λάνσαρε το “tankini”, με το πάνω μέρος να καλύπτει τον αφαλό.

Το 1996, το μπικίνι έγινε η επίσημη στολή για το ολυμπιακό beach volley. Το 1997, τα καλλιστεία Μις Αμερική επέτρεψαν και πάλι τη χρήση μπικίνι, ενώ το 2018 το μαγιό αφαιρέθηκε εντελώς από τον διαγωνισμό.

Το 2002 διοργανώθηκε το πρώτο Miami Swim Week, με brands όπως Norma Kamali και Zimmermann να επενδύουν σε σειρές πολυτελών μαγιό.
Οι μεγάλοι οίκοι μόδας το ενσωμάτωσαν στις συλλογές τους. Το 1996, η Chanel παρουσίασε μια μικροσκοπική εκδοχή με logo, ενώ ο Tom Ford για τον Gucci σχεδίασε ένα thong bikini με μεταλλικό G, και για άνδρες και για γυναίκες.

Σήμερα, το μπικίνι ζει μια νέα χρυσή εποχή. Η αγορά μαγιό γνωρίζει άνοδο (με ρυθμό ανάπτυξης 6,3%) και νέες εταιρείες το επανασχεδιάζουν διαρκώς: με αντηλιακή προστασία SPF 50, από ανακυκλωμένα δίχτυα ψαρέματος (Fish Swim), με εκκεντρικά κοψίματα.

Αυτό το καλοκαίρι, αφήστε το μπικίνι να σας συνοδεύσει στις αποδράσεις σας. Φορέστε το με υπερηφάνεια, γιατί είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα κομμάτι ύφασμα. Είναι ένας καθρέφτης της εποχής, της ελευθερίας και της γυναικείας ενδυνάμωσης.

Photo credit: Getty Images, imdb