Η κορυφαία ιστορικός και συγγραφέας μόδας Caroline Milbank χαρακτήρισε το 1985 τον Saint Laurent “τον πιο σταθερά τιμώμενο και επιδραστικό σχεδιαστή των τελευταίων είκοσι πέντε ετών”, προσθέτοντας ταυτόχρονα πως “μπορεί να πιστωθεί τόσο για την αναγέννηση της υψηλής ραπτικής από τις στάχτες της δεκαετίας του 1960, όσο και για το ότι τελικά έκανε το ready-to-wear αξιόπιστο”. Ο Yves Saint Laurent είναι αυτός που παρέλαβε τη σκυτάλη από τους μεγάλους couturiers (ράπτες), τον Christian Dior την Coco Chanel και τον Cristobal Balenciage και την έτρεξε σχεδόν μόνος του για περισσότερες από δύο δεκαετίες, προτού την παραδώσει στους σχεδιαστές της νεότερης γενιάς.

Στον Saint Laurent χρωστάει η υψηλή μόδα την καθιέρωση του γυναικείου παντελονιού, την επιτομή της ανδρόγυνης θηλυκότητας του Le Smoking (σμόκιν), την ένταξη των έργων τέχνης στις δημιουργίες Υψηλής Ραπτικής, τις πολυπολιτισμικές επιρροές σε μοτίβα, χρώματα και φόρμες, το safari look, τα ανυπέρβλητα φλοράλ και τέλος το πρετ α πορτέ με τις κομψές δημιουργίες ετοιμοφόρετες και σε προσιτή τιμή.
Ας περιπλανηθούμε στο σύμπαν του κορυφαίου σχεδιαστή για να ανακαλύψουμε πως αυτό καθόρισε τις δημιουργίες του.

Διαβάστε ακόμη: Catwalk μέσα στο μουσείο του Yves Saint Laurent

Όλα άρχισαν και τέλειωσαν στο Μαγκρέμπ

O Yves Saint Laurent γεννήθηκε το 1936 σε ένα αρχοντικό σπίτι στο Οράν της Αλγερίας, από Γάλλους γονείς “pieds noir” (μαυροπόδαρους), όπως αποκαλούσαν οι μητροπολιτικοί Γάλλοι, όσους συμπατριώτες τους κατοικούσαν στο γαλλικό προτεκτοράτο της Αλγερίας. “Μέναμε σε ένα μεγάλο τριώροφο σπίτι στο Οράν και είμαστε μια πολύ όμορφη οικογένεια”, εξομολογήθηκε αργότερα. Από μικρός έφτιαχνε χάρτινες κούκλες που της έντυνε με χάρτινα ρούχα, ενώ στην αρχή της εφηβείας σχεδίαζε τα φορέματα της μητέρας και των δύο αδελφών του, της Michèle και της Brigitte.

Το 1953, ο Saint Laurent υπέβαλε τρία σχέδιά του σε έναν διαγωνισμό για νέους σχεδιαστές μόδας που διοργάνωσε η Διεθνής Γραμματεία Μαλλιού. Κέρδισε την πρώτη θέση και στη συνέχεια, προσκλήθηκε να παραστεί στην τελετή απονομής των βραβείων που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι. Ξαναγύρισε στην Αλγερία το 1960, για να υπηρετήσει στον γαλλικό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου της Αλγερίας. Ο Saint Laurent μέτραγε στον στρατό μόλις 20 ημέρες προτού το άγχος από τα καψώνια των συναδέλφων του στρατιωτών τον οδηγήσει σε στρατιωτικό νοσοκομείο.

Δεν ξαναπάτησε το πόδι του στην Αλγερία, όμως το 1966 αγόρασε με τον σύντροφό του Pierre Bergé το πρώτο τους σπίτι μέσα στη μεδίνα του Μαρακές στο Μαρόκο. Μία παραδοσιακή βερβέρικη κατοικία, τετράγωνη με έναν υπέροχο κήπο στο εσωτερικό της και μια δεξαμενή νερού με ένα συντριβάνι στο κέντρο της. “Τα πουλιά κελαηδούσαν και ο Άτλαντας πρόσθετε χιόνι στο ορίζοντα”, θυμάται ο Pierre Bergé από το πρώτο πρωινό που ξύπνησαν στον Jardin Majorelle, τον Μπλε Κήπο. “Οι μυρωδιές των γιασεμιών ανέβαιναν στην κρεβατοκάμαρα. Εκείνο το πρωινό δεν το ξεχάσαμε ποτέ, γιατί κατά κάποιο τρόπο, αποφάσισε για το πεπρωμένο μας”.

Διαβάστε ακόμη: Villa Mabrouka: Δείτε τη μαγική βίλα του Yves Saint Laurent στην Ταγγέρη

To 1962 ο Saint Laurent και ο Pierre Bergé ανοίγουν τον δικό τους οίκο υψηλής ραπτικής. Ακόμη δεν έχουν παραγγείλει στον Cassandre το περίφημο logo τους.

To ζεύγος επισκεπτόταν πολύ τακτικά κατά τη διάρκεια της χρονιάς το Jardin Majorelle. Εκεί ο Saint Laurent γαλήνευε τον εύθραυστο ψυχισμό του, στο Μαρακές αντλούσε έμπνευση για τις κολεξιόν του. «Αυτή η πόλη με δίδαξε τα χρώματα και αγκάλιασα το φως, τα χρώματά της και το ένθερμο πνεύμα της». Καφτάνια, σαρουέλ και τζελαμπά, οι παραδοσιακές αραβικές ενδυμασίες εισέβαλαν στη συνέχεια στο σύμπαν του Saint Laurent και κατέκτησαν τον κλειστό κόσμο της Υψηλής Ραπτικής.
Όταν ο Yves Saint Laurent το σώμα του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στον Μπλε Κήπο.

Ο Bergé υποσχέθηκε στην τελετή (στα γαλλικά): “… αλλά ξέρω επίσης ότι δεν θα ξεχάσω ποτέ τι σου χρωστάω και πως μια μέρα θα ενωθώ μαζί σου κάτω από τους μαροκινούς φοίνικες”. Ξανάσμιξαν το 2017, στον Μπλε κήπο…

Ο μέντωρ Dior

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Παρίσι, ο Saint Laurent γνώρισε τον Michel de Brunhoff, αρχισυντάκτη της γαλλικής Vogue. Ο De Brunhoff εντυπωσιάστηκε από τα σκίτσα που έφερε μαζί του ο Saint Laurent και του πρότεινε να γίνει σχεδιαστής μόδας. Όντως ο Saint Laurent ακολούθησε ένα κύκλο σπουδών στο Chambre Syndicale de la Haute Couture, το συμβούλιο που ρυθμίζει τη βιομηχανία υψηλής ραπτικής και παρέχει εκπαίδευση στους υπαλλήλους του. Αποφοίτησε ως άριστος.

Αργότερα την ίδια χρονιά, πήρε μέρος ξανά στον διαγωνισμό International Wool Secretariat και κέρδισε, νικώντας ένα νεαρό Γερμανό μαθητή, τον Karl Lagerfeld. Λίγο μετά τη νίκη του, έφερε μια σειρά από σχέδια στον de Brunhoff, ο οποίος αναγνώρισε στενές ομοιότητες με σκίτσα που του είχαν δείξει εκείνο το πρωί από τον Christian Dior. Γνωρίζοντας ότι ο Dior είχε δημιουργήσει τα σκίτσα εκείνο το πρωί και ότι ο νεαρός δεν υπήρχε πιθανότητα να τα έχει δει, ο de Brunhoff τον έστειλε στον Dior, ο οποίος τον προσέλαβε επιτόπου. Αν και ο Dior αναγνώρισε αμέσως το ταλέντο του, ο Saint Laurent πέρασε την πρώτη του χρονιά στον οίκο διακοσμώντας το στούντιο και σχεδιάζοντας αξεσουάρ. Τελικά του επετράπη να υποβάλει σκίτσα για τη συλλογή ραπτικής. Κάθε σεζόν που περνούσε, περισσότερα από τα σκίτσα του γίνονταν αποδεκτά από τον Dior.

“Ο Dior με γοήτευσε”, ομολόγησε αργότερα ο Saint Laurent. “Δεν μπορούσα να μιλήσω μπροστά του. Μου δίδαξε τη βάση της τέχνης μου. Ό,τι κι αν επρόκειτο να συμβεί στη συνέχεια, δεν ξέχασα ποτέ τα χρόνια που πέρασα στο πλευρό του”.

Ο Yves Saint Laurent και ο Pierre Bergé πρωτοσυναντήθηκαν στο δείπνο ύστερα από το πολύ επιτυχημένο ντεφιλέ για τον οίκο Dior.

Τον Αύγουστο του 1957, ο Dior συναντήθηκε με τη μητέρα του Saint Laurent για να της πει ότι είχε επιλέξει τον Yves για να τον διαδεχθεί ως σχεδιαστής. Η μητέρα του παραξενεύτηκε, καθώς ο Dior ήταν μόλις 52 ετών. Ο Dior πέθανε δύο μήνες αργότερα από ισχυρό έμφραγμα…

Έτσι, σε ηλικία μόλις 21 ετών, ο Saint Laurent βούτηξε στα βαθιά ως ο επικεφαλής σχεδιαστής του Οίκου Dior. Η πρώτη κολεξιόν που παρουσίασε την άνοιξη του 1958, έσωσε κυριολεκτικά την επιχείρηση από την οικονομική καταστροφή. Οι απλές, εκθαμβωτικές γραμμές της, που ονομάστηκαν “γραμμή Trapeze”, τον εκτόξευσαν στους stylish ουρανούς.

Τα φορέματα της συλλογής είχαν έναν στενό ώμο που άνοιγε απαλά σε ένα στρίφωμα, που μόλις κάλυπτε το γόνατο. Στη δεύτερη συλλογή του για τον Dior, που παρουσιάστηκε το φθινόπωρο του 1958, μείωσε εικονοκλαστικά το μήκος του ποδόγυρου κατά 12 εκατοστά και δεν έγινε δεκτή με τον ίδιο ενθουσιασμό, με πολλούς να τη θεωρούν ως σημαντικό λάθος.

Αμέσως προσλήφθηκε ο Marc Bohan για να τον βοηθήσει και η συλλογή του Dior την άνοιξη του 1959 επανέφερε τα μήκη στις φούστες και στα φορέματα πίσω στο γόνατο, σε μια συλλογή που έτυχε καλή αποδοχή, εμπνευσμένη από τη δεκαετία του 1930. Ακολούθησαν δύο άλλες αμφιλεγόμενες συλλογές και τον καιρό που ο Saint Laurent νοσηλευόταν στο νοσοκομείο στο Αλγέρι, έμαθε πως απολύθηκε από τον οίκο Dior και πως αντικαταστάθηκε από τον Marc Bohan.

Ο ευαίσθητος ψυχισμός και οι εξαρτήσεις

To 1977 o Saint Laurent παρουσιάζει ένα καινούριο άρωμα. Το ονόμασε Opium…

Το γεγονός της απόλυσής του από τον οίκο Dior του προκάλεσε τεράστιο σοκ και χρειάστηκε να μεταφερθεί εσπευσμένα σε νοσοκομείο στη μητροπολιτική Γαλλία. Στο στρατιωτικό ψυχιατρείο Val-de-Grâce, του χορηγήθηκαν μεγάλες δόσεις ηρεμιστικών και ψυχοτρόπων φαρμάκων και υποβλήθηκε σε θεραπεία με ηλεκτροσόκ.

Ο ίδιος ο Saint Laurent εντόπισε την προέλευση τόσο των ψυχικών του προβλημάτων όσο και των εθισμών του στα ναρκωτικά και στο αλκοόλ στο νοσοκομείο. Σιγά σιγά με την ευθύνη του σχεδιασμού 4 συλλογών ετησίως (από το 1966 ο Saint Laurent πρωτοπορώντας, παρουσίαζε και δύο συλλογές pret a porter) βυθιζόταν ολοένα και περισσότερο στην κόκα και στο αλκοόλ σε βαθμό που δεν μπορούσε να περπατήσει στο θριαμβικό κλείσιμο ενός ντεφιλέ με όλα τα μανεκέν, χωρίς να υποστηρίζεται.

Το γεγονός αυτό οδήγησε στο χωρισμό του με τον Pierre Bergé, με τον οποίο μαζί είχαν ανοίξει τον οίκο Saint Laurent το 1962. Στην πραγματικότητα οι δρόμοι τους δεν απέκλιναν ποτέ, καθώς επρόκειτο για “αδελφές ψυχές”, βίωναν όμως χωριστά την καθημερινότητα.

Το γυναικείο σύμπαν του Saint Laurent

Η Catherine Deneuve δεν θα μπορούσε να λείπει από τα 20α γενέθλια του οίκου.

Μπορεί ως μούσα του να θεωρείται η Catherine Deneuve, το κομψό αντίπαλο δέος της Μπε Μπε (Brigitte Bardot), υπήρξαν όμως πολλές γυναίκες που ενεργοποίησαν τη σχεδιαστική φαντασία του. Το μανεκέν Danielle Luquet de Saint Germain, ένα μικροκαμωμένο “μαγκάκι”, του ενέπνευσε το Le Smoking, το 1966 και το safari look, η εμφατική Loulou de la Falaise, που ανέλαβε και τον σχεδιασμό των κοσμημάτων του οίκου του, όπως και η Paloma Picasso, η κόρη του εμβληματικού ζωγράφου.

O Saint Laurent με την Paloma Picasso που φοράει μια εντυπωσιακή δημιουργία του.

Η Lαeticia Casta, μόνιμη νύφη στα ντεφιλέ του και η Γαλλοαμερικανίδα εικαστικός Niki de Saint Phalle για την οποία εμπνεύστηκε μια παραλλαγή του Le Smoking. Η Catherine Deneuve ήταν η πρώτη πελάτισσά του στα εγκαίνια της μπουτίκ πρετ α πορτέ του. Γνωρίστηκαν και στη συνέχεια του ζήτησε να σχεδιάσει τις ενδυμασίες για πολλές ταινίες της. Τα ενδύματα που σχεδίασε για τη Severine, τον ρόλο της στην κλασική ταινία του Luis Buñuel Η ωραία της ημέρας, ουσιαστικά βοήθησαν την Catherine Deneuve να “εικονογραφήσει” μια μεγαλοαστή νοικοκυρά που εξερευνά τις μυστικές της επιθυμίες.

Photo credit: museeyslparis.com