Τη δεκαετία του 1980, ο ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) και το σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS) έγιναν επιδημία. Σήμερα, 40 χρόνια αργότερα, ο HIV εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα. Με τις σεξουαλικές συνήθειες να αλλάζουν συνεχώς, οι νεότερες γενιές διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Ας δούμε τους πιο διαδεδομένους μύθους γύρω από τον HIV.

Διαβάστε ακόμη: Κομπρέσες με καστορέλαιο: Είναι αυτό το hack αποτελεσματικό για την υγεία σας;

Μύθος 1: Ο HIV δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση επιτήρησης του HIV/AIDS, το 2024 διαγνώστηκαν 105.922 νέα περιστατικά HIV λοίμωξης στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ, η οποία καλύπτει 53 χώρες στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Ενώ οι συνολικοί αριθμοί δείχνουν μια μικρή μείωση σε σύγκριση με το 2023, τα διαθέσιμα στοιχεία υποδηλώνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στον έλεγχο και τη διάγνωση της λοίμωξης. Το υψηλό ποσοστό καθυστερημένων διαγνώσεων σημαίνει ότι πολλά άτομα δεν έχουν πρόσβαση σε έγκαιρη αντιρετροϊκή θεραπεία και σωτήρια υγειονομική περίθαλψη, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης AIDS, τον κίνδυνο θανάτου και την περαιτέρω μετάδοση του ιού.

Διαβάστε ακόμη: Ποιες ερωτήσεις υγείας μπορείτε να κάνετε στο ChatGPT;

Στην Ελλάδα σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), στη χώρα μας την περίοδο 01/01/2025 – 31/10/2025 διαγνώστηκαν 526 περιστατικά HIV λοίμωξης (5,1 ανά 100.000 πληθυσμού), εκ των οποίων τα 420 (79,9%) αφορούσαν άνδρες και τα 106 (20,1%) γυναίκες. Οι νέες διαγνώσεις HIV ανά 100.000 πληθυσμού για την περίοδο αυτή, κυμάνθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2024. Συνολικά, το Εθνικό Μητρώο HIV περιλαμβάνει 21.815. Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 4.795 έχουν εμφανίσει AIDS και 3.721 έχουν αποβιώσει. Εντός του 2025, 11.549 άτομα με HIV λοίμωξη έλαβαν αντιρετροϊκή θεραπεία. To πρώτο δεκάμηνο του 2025, τα μισά περιστατικά HIV λοίμωξης (49,4%) διαγνώστηκαν καθυστερημένα. Το ποσοστό εμφανίζεται σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα χρόνια (το 2023 ήταν 37,3% και το 2024 38,3%).

Καθώς οι νέοι συμμετέχουν όλο και περισσότερο σε σεξουαλικές δραστηριότητες με λιγότερη προστασία και πιο επικίνδυνες πρακτικές, ο HIV τους επηρεάζει σημαντικά. Ο HIV εξακολουθεί να υπάρχει – έχει γίνει μια “ξεχασμένη ασθένεια”, αλλά η ασθένεια δεν μας έχει ξεχάσει.

Μύθος 2: Η μόλυνση με HIV σημαίνει ότι θα πάθω AIDS

Με την τρέχουσα αντιρετροϊκή θεραπεία, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναπτύσσουν AIDS και ζουν μακροχρόνια, υγιή ζωή.

Μύθος 3: Δεν υπάρχει τρόπος να προληφθεί ο HIV

Υπάρχουν πολλοί τρόποι πρόληψης του HIV. Αποφεύγοντας το κολπικό ή πρωκτικό σεξ, την κοινή χρήση στις βελόνες, χρησιμοποιώντας προφυλακτικά, finger cots και dental dams, και λαμβάνοντας PrEP, μειώνεται σημαντικά η μετάδοση του ιού. Αν λαμβάνεται όταν είστε HIV-αρνητικοί, η PrEP μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης από σεξ ή χρήση ενέσιμων ναρκωτικών.

Μύθος 4: Ο HIV είναι “ασθένεια των ομοφυλόφιλων”

Ο οποιοσδήποτε μπορεί να μολυνθεί από HIV. Το 2020, σχεδόν το ένα τέταρτο των νέων μολύνσεων προήλθε από ετεροφυλοφιλικές σχέσεις. Παρόλο που η νόσος είναι πιο συχνή μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες, όλοι οι άνθρωποι που έχουν σεξουαλική δραστηριότητα διατρέχουν κίνδυνο. Οι νεότερες σεξουαλικές τάσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για ετεροφυλόφιλους, καθώς το πρωκτικό σεξ, πιο επικίνδυνο για μετάδοση HIV – έχει γίνει πιο δημοφιλές.

Μύθος 5: Οι ετεροφυλόφιλοι δεν κάνουν πρωκτικό σεξ

Το ετεροφυλόφιλο πρωκτικό σεξ έχει γίνει πιο συνηθισμένο, με πάνω από 3 στους 10 ανθρώπους να το αναφέρουν. Σύμφωνα με έρευνα των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), περίπου το 38% των γυναικών ανέφερε ότι είχε πρωκτικό σεξ με διαφορετικό σύντροφο μεταξύ 2017 και 2019, σε σύγκριση με 33% μεταξύ 2015 και 2017. Οι άνδρες παρέμειναν σταθεροί περίπου στο 38%.

Οι γυναίκες ηλικίας 25 έως 29 ετών ήταν η ομάδα που συμμετείχε πιο ενεργά σε πρωκτικό σεξ τον προηγούμενο μήνα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα από τη μελέτη Sexual Exploration in America 2015.

Μύθος 6: Δεν μπορεί να μολυνθεί κανείς από HIV μέσω στοματικού ή κολπικού σεξ

Παρόλο που ο κίνδυνος μετάδοσης μέσω στοματικού σεξ είναι πολύ χαμηλός, μπορείτε σίγουρα να μολυνθείτε μέσω κολπικού σεξ. Περίπου 7.000 γυναίκες στις ΗΠΑ μολύνονται από HIV κάθε χρόνο, πολλές μέσω μη προστατευόμενου κολπικού σεξ.

Μύθος 7: Τα αντισυλληπτικά προστατεύουν από τον HIV

Με εξαίρεση τα προφυλακτικά, τα περισσότερα αντισυλληπτικά, όπως τα χάπια ή οι ενδομήτριες συσκευές , προστατεύουν μόνο από την εγκυμοσύνη και όχι από τον HIV ή άλλες σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες. Η PrEP είναι η καλύτερη μέθοδος πρόληψης του HIV σήμερα, προσφέροντας πάνω από 95% προστασία. Τα προφυλακτικά, και σε μικρότερο βαθμό τα finger cots και dental dams, βοηθούν επίσης στην πρόληψη της μετάδοσης του HIV αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματικά όσο η PrEP.

Μύθος 8: Αν έχω έναν σύντροφο ή εμπιστεύομαι τους συντρόφους μου, δεν χρειάζεται να ανησυχώ για τον HIV

Ακόμη και όταν εμπιστεύεστε τον σύντροφό σας, ο τακτικός έλεγχος για HIV μπορεί να διασφαλίσει ότι κανένας από τους δυο σας δεν είναι φορέας. Μελέτες δείχνουν ότι 20% έως 40% των παντρεμένων ανδρών και 20% έως 25% των παντρεμένων γυναικών θα έχουν εξωσυζυγική σχέση στη ζωή τους, ενώ άτομα σε πολυερωτικές σχέσεις έχουν αυξημένο κίνδυνο. Είναι σημαντικό να εμπιστεύεστε τον σύντροφό σας αλλά και να μην ξεχνάτε την ανθρώπινη φύση.

Μύθος 9: Το να έχω HIV σημαίνει ότι πρέπει να παίρνω φάρμακα κάθε μέρα

Υπάρχουν πολλοί τρόποι πρόληψης του HIV. Κάποιοι περιλαμβάνουν καθημερινή λήψη φαρμάκου, αλλά υπάρχουν και μακράς δράσης ενέσεις ή αποφυγή επικίνδυνων δραστηριοτήτων όπως μη προστατευόμενο κολπικό ή πρωκτικό σεξ ή το μοίρασμα βελονών. Νέες επιλογές προστασίας αναπτύσσονται συνεχώς, όπως ενέσεις δύο φορές το χρόνο, επιθέματα και άλλες λύσεις για μεγαλύτερη ευκολία.

Μύθος 10: Μπορώ να κολλήσω HIV από κουνούπια

Όχι, αυτό είναι αστικός μύθος. Υπάρχουν πολλές ασθένειες που μπορούν να μεταδώσουν τα κουνούπια, αλλά ευτυχώς ο HIV δεν είναι μία από αυτές.

Μύθος 11: Μπορώ να κολλήσω HIV από καθίσματα τουαλέτας, πισίνες ή κοινή χρήση σκευών

Όχι, η μετάδοση του HIV απαιτεί άμεση επαφή με σωματικά υγρά. Δεν μπορείτε να μολυνθείτε από κάθισμα τουαλέτας ή πισίνα, και μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν γνωστές περιπτώσεις μετάδοσης από κοινή χρήση σκευών ή σάλιο. Στις ΗΠΑ, ο HIV μεταδίδεται σχεδόν αποκλειστικά μέσω μη προστατευόμενου πρωκτικού ή κολπικού σεξ και χρήσης κοινών βελονών.

Photo: Tom Hanks, από την ταινία Philadelphia