Δύο παιδιά κουλουριασμένα στον καναπέ, ένας έφηβος καθισμένος στον πάγκο της κουζίνας με ένα μπολ ζυμαρικών, οι γονείς κρατώντας τα πιάτα στα γόνατά τους μπροστά από την τηλεοραση. Κανείς δεν λέει: «Ας πάμε στο τραπέζι». Το τραπέζι υπάρχει, σιωπηλό, σχεδόν σαν να ανήκει σε μια άλλη ζωή. Αρχίζετε να παρατηρείτε τη σκόνη πάνω στο σερβίτσιο, τα αχρησιμοποίητα σουπλά, τα κεριά που ποτέ δεν ανάψατε. Αναρωτιέστε πότε, ακριβώς, ξεκίνησε αυτός ο αργός χωρισμός. Στα περισσότερα σπίτια στο εξωτερικό, αυτή η στιγμή έχει ήδη περάσει. Η τραπεζαρία δεν είναι πλέον η καρδιά του σπιτιού. Κάτι άλλο έχει πάρει τη θέση του.

Διαβάστε ακόμη: Cottagecore ή Bohemian; Το στιλ περνάει από την… τραπεζαρία

Το τέλος του «ιερού» τελετουργικού του τραπεζιού

Μπαίνοντας σε ένα καινούργιο διαμέρισμα στην Κοπεγχάγη, τη Λισαβόνα ή τη Σεούλ, θα δείτε την ίδια εικόνα να επαναλαμβάνεται. Όπου παλαιότερα κυριαρχούσε ένα βαρύ ξύλινο τραπέζι, τώρα υπάρχει μία ευρύχωρη νησίδα κουζίνας, ένας μεγάλος καναπές ή ένα χαμηλό τραπέζι σε ροδάκια που κινείται όπου μαζεύεται η οικογένεια. Τα γεύματα συμβαίνουν σε κίνηση: ένα μπολ στον πάγκο, ένα κοινό πιάτο στο ταμπουρέ, σνακς απλωμένα πάνω σε ένα τραπέζι σαλονιού που μοιάζει περισσότερο με σκηνή παρά με έπιπλο. Η τραπεζαρία “χάνεται” μέσα στην καθημερινή ζωή.

Διαβάστε ακόμη: Minimal ή Maximal: Πώς το προσωπικό στιλ επηρεάζει και την τραπεζαρία σας

Οι αρχιτέκτονες το παραδέχονται αθόρυβα: λιγότεροι πελάτες ζητούν ένα επίσημο τραπέζι φαγητού. Θέλουν έναν ενιαίο χώρο, ευέλικτο και ζωντανό. Ένα μέρος για φαγητό, ναι, αλλά και για δουλειά, για να φορτίσουν έναν υπολογιστή, για να απλώσουν Lego ένα Κυριακάτικο πρωί. Το παλιό τραπέζι, άλλοτε σύμβολο σταθερότητας, αρχίζει να μοιάζει με κειμήλιο.

Μελέτη κατοικιών στη Γερμανία το 2023 έδειξε ότι σε αστικά διαμερίσματα κάτω των 60 τ.μ., πάνω από το 40% των ερωτηθέντων δεν είχαν καθόλου τραπέζι φαγητού. Στα μικρά διαμερίσματα της Σεούλ, οι σχεδιαστές ενσωματώνουν «πολυεπίπεδα» έπιπλα: σκαλοπάτια που γίνονται παγκάκια, αποθηκευτικοί χώροι που μετατρέπονται σε μπαρ, ράφια που γίνονται γραφεία. Η ιδέα είναι απλή: αν ένα έπιπλο δεν δικαιολογεί την ύπαρξή του καθημερινά, αφαιρείται. Το τραπέζι φαγητού συχνά χάνει αυτή τη μάχη.

Τι αντικαθιστά το τραπέζι: νησίδες, lounge και «χαλαρό» φαγητό

Ο πιο εμφανής διάδοχος του τραπεζιού είναι η νησίδα κουζίνας. Ευρύ, ψηλό, πάντα στο κέντρο. Δεν είναι μόνο για να κόβετε λαχανικά. Εκεί γίνονται τα μαθήματα των παιδιών, ανοίγουν οι φορητοί υπολογιστές, ακουμπάνε οι φίλοι ένα ποτήρι κρασί. Τα σκαμπό μετακινούνται όλη μέρα. Η νησίδα δεν ζητά να «συναντηθούμε» σε συγκεκριμένη ώρα. Απλώς υποδέχεται όποιον περνά με ένα πιάτο στο χέρι. Αυτή η απλή ανεπίσημη μορφή ανταποκρίνεται σε μια γενιά που ζει περισσότερο σε θραύσματα παρά σε μεγάλες στιγμές.

Σε πολλά σκανδιναβικά και ολλανδικά διαμερίσματα, οι σχεδιαστές μιλούν για «soft eating». Ένας μακρύς, χαμηλός καναπές με σταθερό κάθισμα και ένα ευρύχωρο τραπέζι σαλονιού γίνεται η νέα τραπεζαρία. Οι άνθρωποι κάθονται σταυροπόδι, ξυπόλυτοι, με μπολ αντί για πιάτα. Μοιράζονται μεζέδες, σαλάτες, finger food, φαγητό που επιτρέπει μια πιο χαλαρή στάση. Οι στιλίστες εσωτερικών χώρων αναφέρουν ότι 8 στους 10 πελάτες τους επιλέγουν lounge χώρο και είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν το επίσημο τραπέζι για να αποκτήσουν την αίσθηση ενός σπιτιού «που σε αγκαλιάζει».

Παράλληλα, η τάση ανταποκρίνεται στις υψηλές τιμές ανά τετραγωνικό. Στο Παρίσι, το Λονδίνο και τη Βαρκελώνη, το κόστος ενός αποκλειστικού χώρου τραπεζαρίας μπορεί να φαίνεται υπερβολικό. Αντικαθιστώντας το τραπέζι με μια ευέλικτη, πολυλειτουργική επιφάνεια, οι ιδιοκτήτες κερδίζουν χώρο και χρηστικότητα: αποθηκευτικός χώρος, πλυντήριο πιάτων, κρυφοί χώροι για κουβέρτες και επιτραπέζια παιχνίδια. Το μοντέλο που αναδύεται είναι σαφές: ένα έπιπλο, πολλές ταυτότητες. Το παλιό τραπέζι με μία μόνο λειτουργία μοιάζει πλέον πολυτέλεια άλλης εποχής.

Photo by Cat Han on Unsplash

Πώς να ζείτε καλά χωρίς τραπεζαρία

Αν θέλετε να πείτε «αντίο» στο δικό σας τραπέζι, ξεκινήστε παρατηρώντας: πού τρώτε; Στον καναπέ; Στον πάγκο της κουζίνας; Παρατηρήστε για μια εβδομάδα χωρίς να κρίνετε. Σχεδιάστε γύρω από αυτήν την πραγματικότητα.

Σκεφτείτε τον χώρο με «σταθμούς» αντί για δωμάτια. Ένας σταθμός για σνακ δίπλα στην τηλεόραση, μια γωνιά για τσάι με ένα μικρό τραπέζι για σάντουιτς, μια αναδιπλούμενη επιφάνεια που εμφανίζεται όταν θέλετε να συγκεντρωθεί η οικογένεια. Το σημαντικό είναι να δημιουργείτε απλές ρουτίνες: ένας δίσκος που καθαρίζεται πριν τον ύπνο, ένα καλάθι για αντικείμενα που δεν έχουν θέση πριν έρθουν οι επισκέπτες.

Όταν χάνεται η τραπεζαρία χάνουμε ίσως ένα κομμάτι παιδικής ηλικίας, αλλά κερδίζουμε ευελιξία και δυνατότητα προσαρμογής. Οι κοινές στιγμές συνεχίζονται, απλώς μετακινούνται: νύχτες πίτσας στο μπαλκόνι, πρωινά με pancakes στη νησίδα της κουζίνας, κανόνες «χωρίς κινητά» για μία ώρα το βράδυ όπου κι αν κάθεται η οικογένεια. Η νέα τάση από το εξωτερικό δεν λέει «σταματήστε να τρώτε μαζί». ψιθυρίζει: «Βρείτε τον χώρο στο σπίτι όπου είστε πιο άνετα και τιμήστε τον».

Ίσως η πραγματική επανάσταση να είναι η αποδοχή ότι τα σπίτια δεν είναι μουσεία του παρελθόντος, αλλά ζωντανοί οργανισμοί που μπορούν να μεγαλώσουν πέρα από ένα κομμάτι επίπλου.