9 γυναίκες που άφησαν το στίγμα τους στο design

Λέγεται ότι «ένα σπίτι φτιάχνεται από τούβλα και δοκάρια, αλλά ένα σπιτικό φτιάχνεται από αγάπη και όνειρα», συχνά με τη γυναικεία πινελιά. Αυτές οι γυναίκες οραματίστριες το έχουν σίγουρα καταφέρει, αμφισβητώντας τις συμβάσεις και επαναπροσδιορίζοντας τι σημαίνει δημιουργία στον κόσμο του σχεδιασμού επίπλων.

Μάλιστα, οι γυναίκες υπήρξαν για πολύ καιρό οι αφανείς ηρωίδες στο design, διαμορφώνοντας σιωπηλά τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τους χώρους διαβίωσής μας. Ωστόσο, συχνά παραβλέπονται στα χρονικά της ιστορίας του σχεδιασμού. Παρά το γεγονός ότι ο κλάδος κυριαρχείται από το αντίθετο φύλο, αυτές οι εμβληματικές μορφές επικράτησαν, ενώ οι άνδρες ευδοκιμούσαν, και συνεχίζουν να επηρεάζουν και να εμπνέουν τις επόμενες γενιές.

Διαβάστε ακόμη: Πώς να αποκτήσετε ένα έργο Νεοελληνικής Τέχνης από €200

1. Eileen Gray: Η πρωτοπόρος του μοντερνισμού

Η Ιρλανδή αρχιτέκτονας Eileen Gray δεν έλαβε την αναγνώριση που της άξιζε, ως μία από τις πρωτοπόρους της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού επίπλων. παρά πολύ αργότερα στη ζωή της. Παρά το γεγονός ότι δεν ταίριαζε στους ανδροκρατούμενους κύκλους των αρχιτεκτόνων που ήταν δημοφιλείς κατά τη διάρκεια της μοντέρνας εποχής, η Gray χάραξε τη δική της πορεία, δημιουργώντας εμβληματικά έπιπλα που ήταν απλά και λειτουργικά, ενώ παράλληλα ανέδειξαν την κυριαρχία της στις τεχνικές στο λούστρο και η λεπτή ξυλουργική.

Συνδυάζοντας στοιχεία Art Deco και mid-century μοντέρνου στυλ, το χαρτοφυλάκιο της Gray περιλάμβανε αξιοσημείωτα κομμάτια όπως η καρέκλα Bibendum και το κρεβάτι Pirogue, που σχεδιάστηκε αρχικά για το διαμέρισμα της Juliette Lévy στη Rue de Lota το 1917. Κατά τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1920, μετά την κατασκευή του εμβληματικού σπιτιού E-1027 στο Roquebrune-Cap-Martin της Γαλλίας, όπου διέμενε με τον σύντροφό της Jean Badovici, η Gray διακόσμησε το σπίτι με τις δικές της δημιουργίες. Μεταξύ αυτών ήταν ο καθρέφτης Satellite και η καρέκλα Transat, αλλά κυρίως το τραπέζι E-1027. Κατασκευασμένο από ελαφρύ σωληνωτό χάλυβα, αυτό το ρυθμιζόμενο τραπέζι επέτρεψε στην αδελφή της να απολαύσει το πρωινό στο κρεβάτι χωρίς να αφήσει ψίχουλα.

Διαβάστε ακόμη: Tulip Dining Table: Το iconic τραπέζι που άντεξε στον χρόνο

2. Nika Zupanc: Η Punk κομψότητα

Γνωστή ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές του σύγχρονου σχεδιασμού, η Σλοβένα σχεδιάστρια Nika Zupanc συνεχώς ωθεί τα όρια της αισθητικής, εξερευνώντας οπτικές συνθέσεις που αψηφούν τους συμβατικούς κανόνες και αμφισβητούν τις προκαταλήψεις για τα καθημερινά αντικείμενα. Τα σχέδιά της με γυναικεία αρχέτυπα στοιχεία περιγράφονται ως «punk κομψότητα», με μια νότα κινηματογραφικής θεατρικότητας. Αυτά φαίνονται σε συνεργασίες με αξιόλογους οίκους σχεδιασμού όπως οι Moooi, qeeboo, Natuzzi Italia, Contardi και De Castelli.

Το ποικίλο χαρτοφυλάκιο της Zupanc παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα σύγχρονων επίπλων, συμπεριλαμβανομένων πρόσφατων δημιουργιών για την πολυτελή μάρκα επίπλων Scarlet Splendour, όπως το πολυτελές 88 Secrets Bar Verde Oro, διακοσμημένο με χρυσές μεταλλικές λεπτομέρειες, και ο χαριτωμένος καναπές Strings με κομψές καμπύλες. Αξιοσημείωτες μεταξύ των συνεργασιών της με τον ολλανδικό οίκο σχεδιασμού Moooi είναι οι ιδιόρρυθμες λάμπες Lolita, η εντυπωσιακή καρέκλα Knitty εμπνευσμένη από τα υπερμεγέθη σχοινιά πλοίων και η κομψή χρυσή καρέκλα που προκαλεί νοσταλγικές ηχώ των ρετρό σχολικών καθισμάτων.

3. Lina Bo Bardi: Η “φτωχή αρχιτεκτονική”

Παρόμοια με την Gray, η Ιταλίδα γεννημένη Βραζιλιάνα αρχιτέκτονας και σχεδιάστρια Lina Bo Bardi αντιμετώπισε τρομερά εμπόδια ως γυναίκα που περιηγείται σε ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα τον 20ο αιώνα. Επιπλέον, λόγω της αναταραχής της μεταπολεμικής Ευρώπης, αναζήτησε καταφύγιο και ευκαιρίες στη Βραζιλία, όπου αντιμετώπισε τόσο την προκατάληψη λόγω φύλου όσο και την προκατάληψη ως «ξένη». Παρά αυτές τις προκλήσεις, η Bo Bardi βρήκε έμπνευση στη μοντέρνα αρχιτεκτονική του νέου της περιβάλλοντος, εκφράζοντας τον φιλοσοφικό της σχεδιασμό, που βασίζεται σε τοπικά κοινωνικά και ηθικά ζητήματα.

Απορρίπτοντας την επιδειξιομανία που συχνά συνδέεται με τις πνευματικές ελίτ, η προσέγγισή της «φτωχής αρχιτεκτονικής» αγκάλιασε την απλότητα, χρησιμοποιώντας τοπικά υλικά όπως το σκυρόδεμα. Αυτή η προσέγγιση είναι εμφανής στα εμβληματικά έργα της, συμπεριλαμβανομένου του Μουσείου Τέχνης του Σάο Πάολο (MASP), που ολοκληρώθηκε το 1968, και του SESC Pompeia, που ολοκληρώθηκε το 1986.

Εκτός από τα αρχιτεκτονικά της επιτεύγματα, η Bo Bardi άφησε μια διαρκή κληρονομιά στον σχεδιασμό επίπλων, που χαρακτηρίζεται από οργανικές μορφές και οικονομική χρήση υλικών όπως το κόντρα πλακέ και τα βραζιλιάνικα ξύλα. Μεταξύ των αξιοσημείωτων δημιουργιών της είναι η ταπετσαρισμένη καρέκλα bowl του 1951, με μεταλλικό σκελετό και πόδια, η πολυθρόνα Três Pés, εμπνευσμένη από τις αιώρες της βόρειας ακτής της Βραζιλίας, και το σκαμνί από ξύλο πεύκου ειδικά σχεδιασμένο για το SESC Pompeia στη δεκαετία του 1980.

4. Nada Debs: Η συγχώνευση πολιτισμών

Η σχεδιάστρια του Λεβάντε Nada Debs, που κατοικεί σήμερα στον Λίβανο, όπου βρίσκεται το στούντιό της, The Vitrine, έχει ξεκινήσει μια αποστολή να συγχωνεύσει διαφορετικούς παγκόσμιους πολιτισμούς στα σχέδια των επίπλων της. Με την χαρακτηριστική της φιλοσοφία που συνδυάζει την παραδοσιακή δεξιοτεχνία και τα σχέδια από όλο τον κόσμο, στοχεύει να καλλιεργήσει ένα αίσθημα του “ανήκειν” που υπερβαίνει τα γεωγραφικά, γλωσσικά και πολιτιστικά σύνορα, υποστηρίζοντας την ειρηνική συνύπαρξη και την αρμονία μέσω των διακοσμητικών προϊόντων της.

Αυτά μπορούν να παρατηρηθούν σε σχέδια καρέκλας με περίτεχνα σκαλισμένες ξύλινες πλάτες με το περίτεχνο μοτίβο Arabesque της Μέσης Ανατολής. Ενώ, το ντουλάπι Land of the Rising Sun είναι διακοσμημένο με σύγχρονη ιαπωνική αισθητική, χρησιμοποιώντας παράλληλα παραδοσιακές τεχνικές ένθεσης φίλντισι που είναι διαδεδομένες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η Debs ασχολείται επίσης με υλικά παραδοσιακής σημασίας από τις χώρες που επισκέφθηκε, τα οποία περιλαμβάνουν την υφαντική από το Ουζμπεκιστάν, την ένθεση μαρμάρου από το Πακιστάν, την κεραμική, το σκυρόδεμα και άλλα. Το αποτέλεσμα είναι μια εκλεκτική συλλογή επίπλων και οικιακών σχεδίων, το καθένα μοναδικό και διακριτικό.

5. Nanna Ditzel: Η καινοτομία του δανέζικου σχεδιασμού

Η Nanna Ditzel άφησε ανεξίτηλο σημάδι στον κλάδο με μια καριέρα που διήρκεσε έξι δεκαετίες, αμφισβητώντας τους παραδοσιακούς κανόνες σχεδιασμού, με καινοτόμες προσεγγίσεις στα υλικά και τη δεξιοτεχνία. Αρχικά εκπαιδευμένη ως επιπλοποιός, η τεχνογνωσία της Ditzel επεκτάθηκε πέρα από τα έπιπλα για να περιλάβει κοσμήματα και υφάσματα. Μαζί με τον σύζυγό της και συνάδελφο σχεδιαστή, Jørgen Ditzel, αναδείχθηκε ως πρωτοπόρος στο πρωτοποριακό κίνημα σχεδιασμού της δεκαετίας του 1940, αντλώντας έμπνευση από τον οργανικό μοντερνισμό που κέρδιζε δυναμική σε διεθνές επίπεδο.

Τα σχέδια της Ditzel χαρακτηρίζονται από τις οργανικές, δυναμικές μορφές τους, που αντικατοπτρίζουν την ποικιλομορφία της φύσης, χρησιμοποιώντας υλικά όπως το ρατάν και το ξύλο. Αυτές οι ευφάνταστες εκφράσεις οδήγησαν σε διαχρονικά έπιπλα που συνεχίζουν να θεωρούνται κλασικά μέχρι σήμερα. Μεταξύ των διαρκών δημιουργιών της είναι η καρέκλα Trinidad, μια μινιμαλιστική αλλά κομψή λύση καθισμάτων κατασκευασμένη από ξύλο και χάλυβα, που διακρίνεται από την διακριτικά σχεδιασμένη πλάτη της. Ενώ η εμβληματική κρεμαστή καρέκλα Egg ενσαρκώνει τη φιλοσοφία της Ditzel για την προώθηση ενός απελευθερωμένου και εμπλουτισμένου τρόπου ζωής. Επίσης, η ψηλή καρέκλα αποτελεί παράδειγμα της δέσμευσής της στην ποιότητα και τη λειτουργικότητα. Ενημερωμένη για να πληροί τα σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας από την Carl Hansen & Søn, κατασκευάστηκε από ξύλο οξιάς με πιστοποίηση FSC® και φινίρισμα με μη τοξικό ματ βερνίκι, προσφέροντας ένα απρόσκοπτο μείγμα στυλ και πρακτικότητας για τα σύγχρονα νοικοκυριά.

6. Patricia Urquiola: Δημιουργικός σχεδιασμός

Γνωστή για την ικανότητά της να συνδυάζει απρόσκοπτα διαφορετικά στιλ σχεδιασμού, η Ισπανίδα αρχιτέκτονας και σχεδιάστρια Patricia Urquiola έχει συνεισφέρει στον κλάδο τις ευφάνταστες δημιουργίες της, που εμποτίζουν την καθημερινή ζωή με παιχνιδιάρικη αλλά εκλεπτυσμένη κομψότητα. Αντλώντας έμπνευση από τον μέντορά της Achille Castiglioni, η Urquiola δίνει προτεραιότητα στο «θεμελιώδες στοιχείο» στα σχέδιά της, δίνοντας έμφαση στη θεώρηση των χώρων και των αντικειμένων σε σχέση με τους ανθρώπους. Αυτή η αρχή καθοδηγεί τη δημιουργική της διαδικασία σε διάφορους τομείς, από την αρχιτεκτονική μέχρι τα έπιπλα σπιτιού και τα αξεσουάρ μπάνιου.

Εκτός από την ηγεσία του brand επίπλων υψηλής σχεδίασης Cassina ως δημιουργική διευθύντρια από το 2015, η Urquiola έχει επίσης συνεργαστεί με εταιρείες όπως οι B&B Italia, Kartell, Foscarini, Moroso και AXOR, από το στούντιό της στο Μιλάνο που ιδρύθηκε το 2001. Η ενσυναίσθητη προσέγγιση της Urquiola στο σχεδιασμό είναι εμφανής στα χαρακτηριστικά της κομμάτια για την Cassina. Το τραπέζι Sengu αντλεί έμπνευση από τις τελετουργίες ανακατασκευής ιαπωνικών ιερών, συνδυάζοντας μασίφ ξύλο, μάρμαρο και κεραμικό για να δημιουργήσει ένα κομμάτι που αποπνέει φινέτσα παρά την απλότητά του. Άλλα αναδεικνύουν τη δέσμευσή της στη βιωσιμότητα: ο οικολογικά συνειδητοποιημένος καναπές Moncloud ενσαρκώνει τις αρχές του κυκλικού σχεδιασμού, κατασκευασμένος με CIRCULARREFOAM® με εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό αφρώδους και ανακυκλωμένου στοιχείου. Ενώ η απαλή, μικρή πολυθρόνα Dudet, που θυμίζει σχέδιο της δεκαετίας του 1970, σχεδιάστηκε από ανακυκλωμένα υλικά.

7. Gunjan Gupta: Η Ινδή πρωτοπόρος

Μία από τις πιο παγκοσμίως αναγνωρισμένες σχεδιάστριες προϊόντων της Ινδίας, η Gunjan Gupta έχει επαναπροσδιορίσει τα όρια μεταξύ τέχνης και σχεδιασμού κατά τη διάρκεια της καριέρας της που ξεπερνά τα 20 χρόνια. Με μεταπτυχιακό στο σχεδιασμό επίπλων από το Central Saint Martins του Λονδίνου, η Gupta ίδρυσε το Studio Wrap, ένα στούντιο σχεδιασμού εσωτερικών χώρων και επίπλων με έδρα το Νέο Δελχί, και το IKKIS, μια μάρκα σχεδιασμού προϊόντων που συνδυάζει την παραδοσιακή δεξιοτεχνία με τη σύγχρονη λειτουργικότητα με τρόπους που μιλούν για την κληρονομιά και την καινοτομία.

Η τελευταία συλλογή της Gupta είναι το Continuum, που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Έκθεση Τέχνης της Ινδίας 2025, σε συνεργασία με κορυφαίους τεχνίτες από όλη την Ινδία και καθώς και με τη φιλάνθρωπο Lekha Poddar, η οποία είναι γνωστή για το έργο της στη διατήρηση των παραδοσιακών χειροποίητων υφαντών. Κάθε έπιπλο διατηρεί τις πολιτιστικές αφηγήσεις μέσω της αναζωογόνησης των αρχαίων τεχνών, επαναπροσδιορίζοντάς τες για ένα σύγχρονο παγκόσμιο κοινό. Αυτοί οι κώδικες σχεδιασμού παρουσιάζονται σε όμορφα αντικείμενα, όπως τα ράφια Bidri-chitecture με τις εξαίσιες ασημένιες ενθέσεις του κορυφαίου τεχνίτη M.A Rauf, την ξαπλώστρα Jantar Mantar με την πλάτη από φύλλα χρυσού 24 καρατίων εμπνευσμένη από το αστρονομικό παρατηρητήριο της Τζαϊπούρ, το Rafoo Stack που τιμά την ξεχασμένη τέχνη του μπαλώματος υφασμάτων και τα γυναικεία βάζα Dhokra Doll, που είναι σμιλεμένα με μία από τις παλαιότερες τεχνικές χύτευσης της Ινδίας.

8. Andreea Braescu: Η τέχνη του φωτός και της πορσελάνης

Γεννημένη σε μια οικογένεια καλλιτεχνών – και οι δύο παππούδες της ζωγράφοι, η μητέρα της γλύπτρια και ο πατέρας της σχεδιαστής – η Ρουμάνα καλλιτέχνιδα Andreea Braescu συνεχίζει την κληρονομιά της οικογένειάς της με μια μοναδική καλλιτεχνική προσέγγιση, που μεταμορφώνει τους εσωτερικούς χώρους μέσω του φωτός και της πορσελάνης. Στο στούντιό της στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας, η Braescu ηγείται μιας αφοσιωμένης ομάδας 15 ατόμων στη δημιουργία περίπλοκων, χρονοβόρων δημιουργιών.

Ψήνοντας εκλεπτυσμένη πορσελάνη σε ακραίες θερμοκρασίες 1.260 βαθμών Κελσίου, το λούστρο για κάθε φύλλο gingko γίνεται με το χέρι. Ένας μικρός πολυέλαιος με περίπου 100 φύλλα πορσελάνης μπορεί να χρειαστεί αρκετές εβδομάδες για να κατασκευαστεί, ενώ πιο φιλόδοξες εγκαταστάσεις που εκτείνονται σε πάνω από 1.000 κομμάτια μπορεί να απαιτήσουν έως και τρεις μήνες σχολαστικής δεξιοτεχνίας. Το πιο αξιοσημείωτο αριστούργημα της Braescu μέχρι σήμερα είναι μια εκπληκτική εγκατάσταση μήκους 164 ποδιών σε ένα παρισινό ξενοδοχείο, σχεδιασμένη να προβάλλεται σε μια κατοπτρική οροφή για να δημιουργήσει μια εκθαμβωτική οπτική εμπειρία που ενισχύει τη λεπτή πολυπλοκότητα του έργου της.

9. Gae Aulenti: Η ηγέτιδα της Ιταλικής σχεδίασης

Ενώ είναι περισσότερο γνωστή για τη μετατροπή του Gare d’Orsay στο πλέον διάσημο Musée d’Orsay στο Παρίσι, η Gae Aulenti έχει επίσης εδραιώσει τη φήμη της ως καινοτόμος σχεδιάστρια μέσω του ποικίλου χαρτοφυλακίου της, που κυμαίνεται από εμβληματικά φωτιστικά μέχρι πλήρη εσωτερικά περιβάλλοντα για μεγάλες εταιρείες όπως η Olivetti και η Fiat. Με μια παραγωγική καριέρα στον βιομηχανικό σχεδιασμό, η ικανότητα της Ιταλίδας σχεδιάστριας έλαμψε μέσω της συλλογής επίπλων Locus Solus, εμπνευσμένη από το κτήμα που παρουσιάζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του 1912 του Γάλλου μυθιστοριογράφου Raymond Roussel.

Παρουσιάστηκε το 1964 και κατασκευάστηκε από την Poltronova, η συλλογή περιλάμβανε έπιπλα εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, καθώς και μια ρυθμιζόμενη λάμπα κατασκευασμένη από σωληνωτό ψυχρής μορφοποίησης χάλυβα. Η συλλογή εμφανίστηκε επίσης στο ψυχολογικό θρίλερ La Piscine του 1969, με πρωταγωνιστή τον Alain Delon, πριν αναπαραχθεί το 2023 σε μια εκρού και κίτρινη έκδοση για εμπορική πώληση. Η ικανότητα της Aulenti να συγχωνεύει την εννοιολογική έμπνευση με τις τεχνικές βιομηχανικής κατασκευής μεταφέρθηκε επίσης στα σχέδια φωτισμού της. Το κεντρομόλο αντικείμενο τέχνης Giova και το Pipistrello με τον επεκτεινόμενο λαιμό ήταν ιδιαίτερα για τη γλυπτική τους ποιότητα και τη λειτουργική προσαρμοστικότητά τους, ενώ η αρθρωτή επιτραπέζια λάμπα Ruspa, κατασκευασμένη από λακαρισμένο αλουμίνιο αντί για πλαστικό, διέθετε τέσσερα φώτα με ενσωματωμένους ανακλαστήρες.