Ήταν 2013 όταν δύο νέοι ηθοποιοί, ο Νότης Παρασκευόπουλος και η Κωνσταντίνα Μαλτέζου, ίδρυσαν την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία seveneleven με σκοπό τη βελτίωση της κοινωνικής, νοητικής και συναισθηματικής υγείας των ηλικιωμένων, των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους. Ανέπτυξαν ένα πρότυπο, ολιστικό μοντέλο προσέγγισης, επικοινωνίας, ψυχαγωγίας και υποστήριξης ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους, το θάλλω® που, με τη βοήθεια ιδρυτικής δωρεάς από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υλοποιήθηκε σε γηροκομεία της Ελλάδας.

Διαβάστε ακόμη: Μια κουταλιά μικροπλαστικά στον εγκέφαλό μας! Πώς να τα αποφύγουμε

Για περισσότερο από μία δεκαετία κάλυψαν τις ανάγκες περισσότερων από 10.000 ηλικιωμένων, ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους με πρωτότυπες δράσεις που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα παρεχόμενων υπηρεσιών όπως γραμμή υποστήριξης, παιχνίδια, ψηφιακές εφαρμογές και ραδιοφωνικό σταθμό, όλα μέσα από την κεντρική φιλοσοφία φροντίδας και υποστήριξης του θάλλω®.

O Νότης Παρασκευόπουλος

Οι συνεργασίες τους με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή και η παρουσία τους στην αντιπροεδρία της Ελληνικής Πρωτοβουλίας Ενάντια στην Αλτσχάιμερ, είναι τιμητικές διακρίσεις της δουλειάς τους, ενώ το ενδιαφέρον στο έργο τους από καταξιωμένους Έλληνες επιστήμονες της Ελλάδας και του εξωτερικού, αποτελεί επιστέγασμα μιας πολύχρονης προσπάθειάς τους.

Η Κωνσταντίνα Μαλτέζου

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Φροντιστών Ατόμων με Άνοια μιλήσαμε με τον συνιδρυτή του προγράμματος Θάλλω®, Νότη Παρασκευόπουλο, MSc in Dementia, Υποψήφιο Διδάκτορα του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου, αντιπρόεδρο της Ελληνικής Πρωτοβουλίας Ενάντια στην Αλτσχάιμερ για το πώς μπορούν οι φροντιστές να ενημερωθούν και να ζητήσουν υποστήριξη.

Διαβάστε ακόμη: Όταν θα γίνεις η μαμά της μαμάς σου…

Τι είναι το Θάλλω®;

Το Θάλλω® είναι μία μη-φαρμακολογική ψυχοκοινωνική παρέμβαση που απευθύνεται σε ηλικιωμένους και άτομα που ζουν με άνοια. Πρόκειται για έναν συνδυασμό επικοινωνίας και ψυχαγωγικών δράσεων, οι οποίες υλοποιούνται μέσα από την Αρχή Συνειρμικής Σκέψης, και προσαρμόζονται στη δυναμική και τις ανάγκες κάθε ομάδας ωφελούμενων με σκοπό την ενεργητική και όχι παθητική τους συμμετοχή. Σκοπός δεν είναι μόνο η ψυχαγωγία αλλά και η ενθάρρυνση ανάπτυξης σχέσεων εμπιστοσύνης και εξωστρέφειας.

Το 2018, με ιδρυτική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε 16 γηροκομεία εντός και εκτός Αττικής. Την περίοδο περιορισμού των επισκέψεών μας λόγω της εμφάνισης του ιού Covid-19, η δράση του Θάλλω® προσαρμόστηκε και υλοποιήθηκε ψηφιακά, με την ίδια αποτελεσματικότητα, σε περισσότερες από 30 δομές σε όλη την Ελλάδα, με την υποστήριξη ενός δικτύου εκπαιδευμένων εθελοντών και επαγγελματιών υγείας.

Τι είναι η «Αρχή Συνειρμικής Σκέψης»;

Παρατηρήσαμε πως η συμμετοχή των ηλικιωμένων στο πρόγραμμα, ειδικότερα εκείνων που ζούσαν με άνοια, γινόταν πιο ενεργητική, αισθητή και πολλές φορές με παρουσία δείγματος λογικής ροής σκέψης όταν το μήνυμα μεταφερόταν με τη μορφή αλλεπάλληλων συνειρμών, λεκτικών ή οπτικών, σε κάθε περίπτωση συνδυάζοντας περισσότερες της μία αισθήσεις.

Ακολουθώντας στην πράξη αυτήν την διαπίστωση και αλλάζοντας τα διαστήματα ανάμεσα στους συνειρμούς, προσέξαμε πως ανεξάρτητα από τη νοητική κατάσταση και το βιωματικό, βιοτικό και κοινωνικό ιστορικό τους, οι συμμετέχοντες εμπλέκονταν ολοένα και συχνότερα στη δράση, κοινωνικοποιούνταν και η διάθεσή τους βελτιωνόταν κατακόρυφα.

Σταθήκαμε πάνω στη διαπίστωση αυτή και συνεχίσαμε να πειραματιζόμαστε με συχνές επισκέψεις σε ομάδες ηλικιωμένων, τόσο σε ομαδικό όσο και σε ατομικό επίπεδο. Συνεπακόλουθα, αναπτύξαμε τη δική μας θεωρία που ονομάσαμε «Αρχή Συνειρμικής Σκέψης», την οποία συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε και να εξελίσσουμε.

Παράλληλα με τον βασικό άξονα της προσέγγισης Θάλλω® και άμεσα συνδεδεμένη με αυτόν, είναι η Μέθοδος Απομονωμένης Ακρόασης, όπου οι ωφελούμενοι έρχονται σε επαφή με επιλεγμένα ακούσματα που σχετίζονται με το κοινωνικό τους ιστορικό. Ενδεικτικά αποτελέσματα της εν λόγω προσέγγισης – ιδιαίτερα σε άτομα που ζουν με άνοια – είναι η παρατήρηση νέων κινησιολογικών μοτίβων, η ορθή σύνταξη προτάσεων και η παρουσία στοιχειώδους ομιλίας σε ασθενείς που έχουν απολέσει το λόγο.

Τέλος, τον Οκτώβριο του 2018 το θάλλω® εισήγαγε την τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας στα γηροκομεία με έναν τρόπο που να μην τρομάζει τον επωφελούμενο. Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά ενώ παρατηρήθηκαν και περιστατικά όπου άνθρωποι μιλούσαν μετά από καιρό, χαμογελούσαν και παρουσίαζαν μία εικόνα ικανοποίησης. Οι αντιδράσεις αυτές οδήγησαν στην υλοποίηση νέων δράσεων, ειδικά σχεδιασμένων για την συγκεκριμένη ομάδα ωφελούμενων.

Ας μιλήσουμε για τον καθημερινό αγώνα των φροντιστών: τι είναι το «φορτίο φροντιστών»;

Η φράση αναφέρεται στη σωματική, συναισθηματική, ψυχολογική, οικονομική και κοινωνική καταπόνηση που βιώνουν όσοι φροντίζουν άτομα με άνοια ή άλλες χρόνιες ασθένειες. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου πως οι απαιτήσεις και οι ευθύνες της φροντίδας είναι συνεχείς και προκαλούν διαρκές άγχος. Η διαχείριση προκλητικών συμπεριφορών και η αδυναμία αποδοχής της σταδιακής μείωσης των γνωστικών και σωματικών ικανοτήτων των αγαπημένων προσώπων, προκαλούν συναισθηματική δυσφορία, ο ελεύθερος χρόνος περιορίζεται και, τελικά, οι φροντιστές οδηγούνται συχνά σε κοινωνική απομόνωση, ενώ η διαρκής καταπόνηση μπορεί να οδηγήσει στην εξάντλησή τους, σε κατάθλιψη, προβλήματα υγείας και μειωμένη ποιότητα ζωής.

Τι χρειάζεται να γίνει, προκειμένου να υπάρξει βελτίωση και στη ζωή των ίδιων των φροντιστών, αλλά και στον τρόπο που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους; Και τελικά ποιος φροντίζει τους φροντιστές;

Η αλήθεια είναι πως ήδη υπάρχουν αρκετές πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ενημέρωση και στην καλύτερη εκπαίδευση των φροντιστών, όπως και στην ευαισθητοποίηση γύρω από την άνοια. Αυτό που απουσιάζει είναι η υποστήριξη τους σε σημεία που πιέζουν την καθημερινότητα όπως η παροχή επαρκούς οικονομικής στήριξης – θυμηθείτε πως αρκετοί αναγκάζονται να αφήσουν ακόμη και τις δουλειές τους – και η εύρεση κατάλληλου ανθρώπου που να μπορεί να φροντίζει τον συγγενή τους. Ενδεικτικά, πιστεύω πως οι άξονες στήριξης θα πρέπει να εστιάζουν στην:

  • Προσβάσιμη εκπαίδευση σε πρακτικά ζητήματα όπως η επικοινωνία, η διαχείριση δύσκολων συμπεριφορών και η αυτοφροντίδα.
  • Συστηματική ψυχολογική υποστήριξη τόσο ατομικά όσο και σε ομάδες με στόχο την, έστω και προσωρινή, ανακούφιση της μοναξιάς και του στρες.
  • Οικονομική βοήθεια και πολιτικές που να εστιάζουν στη μείωση της οικονομικής επιβάρυνσης και την ευέλικτη απασχόληση.
  • Επιπλέον ενίσχυση των υπηρεσιών που παρέχουν στήριξη στους φροντιστές και στα άτομα με άνοια.
  • Αύξηση της ευαισθητοποίησης του κόσμου αναφορικά με την άνοια, την ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης και τις επιλογές των φροντιστών.

Αν και καταβάλλεται σημαντική προσπάθεια σε όλους τους παραπάνω άξονες, οι ανάγκες στη χώρα μας αυξάνονται συνεχώς, επομένως η επιτάχυνση των απαραίτητων διαδικασιών προς μια ακόμη πιο αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος είναι επιβεβλημένη. Θα πρέπει, παρόλα αυτά, να αναφέρουμε πως παρά τις προκλήσεις η πρόοδος στη φροντίδα της άνοιας είναι ενθαρρυντική, καθώς παρατηρούμε αυξημένη ευαισθητοποίηση και συνεργασία διαφορετικών φορέων με κοινό στόχο το σεβασμό και την υποστήριξη στο δύσκολο έργο των φροντιστών.

Πώς είναι τα επίπεδα περίθαλψης των ατόμων με άνοια στη χώρα μας;

Η άνοια δεν είναι θεραπεύσιμη, είναι όμως διαχειρίσιμη. Γι’ αυτό προσανατολιζόμαστε περισσότερο στο να μιλάμε για διαχείριση και υποστήριξη παρά για περίθαλψη – εξαιρώντας τις περιπτώσεις συννοσηροτήτων. Στην Ελλάδα, υπάρχει μία σειρά υπηρεσιών που υποστηρίζει τα άτομα με άνοια αλλά και τους φροντιστές τους, όπως:

  • Ιατρεία Μνήμης,
  • Κέντρα Ημέρας ατόμων με άνοια,
  • Εκπαιδευτικά προγράμματα,
  • Ομάδες στήριξης φροντιστών,
  • Τηλεφωνικές γραμμές υποστήριξης,
  • Κινητές Μονάδες για άτομα με άνοια.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι υπηρεσίες παρέχονται χωρίς κόστος, υπάρχουν όμως και φορείς που προσφέρουν εξειδικευμένες υπηρεσίες με κόστος.
Καθώς οι ανάγκες αυξάνονται εκθετικά, είναι σημαντικό να αναπροσαρμοστεί και ο εθνικός σχεδιασμός προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη φροντίδα και στήριξη των ανθρώπων που ζουν με άνοια και των οικογενειών τους.

Θάλλω – το γήρας με χαμόγελο

Η πεποίθησή τους είναι πως η γνώση μειώνει το άγχος και αίρει τον φόβο. Έτσι, μέσα από μία σειρά πολύτιμων συνεργασιών και δράσεων που ανάπτυξαν, εργάζονται πάνω σε πέντε άξονες:

  • Την αλλαγή της στερεοτυπικής εικόνας για την Τρίτη Ηλικία.
  • Την ενίσχυση της κοινωνικής, νοητικής και συναισθηματικής ζωής των ηλικιωμένων και των ανθρώπων που ζουν με άνοια.
  • Την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου αναφορικά με την κατάσταση της άνοιας.
  • Την σταδιακή απαλοιφή του στίγματος που συνοδεύει την άνοια.
  • Την υποστήριξη των συγγενών/φροντιστών των ανθρώπων που ζουν με άνοια.

Μάθετε περισσότερα στο thallo.care