Η πρώτη αφίσα του ΕΟΤ, εκδόθηκε το 1929 και ήταν μια φωτογραφική άποψη του Παρθενώνα από τη Nelly’s (Έλλη Σουγιουλτζόγλου), τη διάσημη φωτογράφο του 20ου αιώνα. Από τότε έχουν κυκλοφορήσει και διανεμηθεί παγκοσμίως περισσότερες από 300 αφίσες, που ανάλογα με το σκεπτικό της κάθε εποχής, διαφήμιζαν τη χώρα μας σε εμάς τους ίδιους, στον απόδημο ελληνισμό και στους “ξένους”.

Αριστερα: Ο παρθενώνας της Nelly’s (1929). Κέντρο: Παναγιώτης Τέτσης “Αιγαιοπελαγίτικες ακτές”, 1948. Δεξιά: Γιώργος Βακιρτζής, διαφημίζοντας την Ελλάδα στο γερμανόφωνο κοινό, 1965.

Αν κρίνουμε από τον αριθμό ρεκόρ αλλοδαπών τουριστών, που σπάει από χρόνο σε χρόνο η Ελλάδα, οι αφίσες του ΕΟΤ έκαναν τη δουλειά τους. Κυρίως όμως αυτό που κατάφεραν ήταν να αποδείξουν πως υπάρχει πολιτιστική συνέχεια με τους αρχαίους μας προγόνους.

Διαβάστε ακόμη: Η Iris van Herpen μεταμορφώνει την πασαρέλα σε ζωντανή τέχνη

Στο νησί των ζωγράφων

Αριστερά: Αλέξανδρος Αλεξανδράκης ‘Έτος απόδημου Ελληνισμού”, 1951. Κέντρο: Φρέντι Κάραμποτ “Αντανάκλαση”, 1961. Δεξιά: Περιοδικό “La mode grecque”, εξώφυλλο Νίκος Εγγονόπουλος.

Το αρχοντικό του Λαζάρου Κουντουριώτη είναι μια από τις ωραιότερες οικίες σε ένα πανέμορφο ελληνικό νησί, στην Ύδρα, που δίνει σήμερα μάχη ώστε να συνεχιστεί η απαγόρευση κυκλοφορίας αυτοκινήτων, για να μην αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του. Το αρχοντικό επέλεξαν, ως Παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, ο δήμος Υδραίων και ο ΕΟΤ, για να διαφημίσουν ο μεν πρώτος τη μεγάλη πολιτιστική του εκδήλωση “Μιαούλεια 2025”, ο δε δεύτερος το έργο σχεδόν ενός αιώνα, προώθησης της χώρας μας.

Η έκθεση “Διαφημίζοντας την Ελλάδα – Οι απαρχές του ελληνικού τουρισμού” αποτελείται από 40 αφίσες και καλύπτει χρονολογικά το διάστημα από το 1929 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ’60. Τις αφίσες υπογράφουν κορυφαίοι νεοέλληνες ζωγράφοι, χαράκτες και σχεδιαστές, καθιστώντας αόρατη τη λεπτή γραμμή που χωρίζει μια αφίσα από το έργο τέχνης.

Ο Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Γιάννης Μόραλης, ο Γιώργος Βακιρτζής, ο Παναγιώτης Τέτσης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Φρέντι Κάραμποτ, ο Μιχάλης Κατζουράκης και αρκετοί άλλοι. Μέσα από αυτές τις έξοχες εικόνες μιας Ελλάδας εντελώς διαφορετικής από τη σημερινή, ο επισκέπτης της έκθεσης παρακολουθεί τα πρώτα βήματα του ελληνικού τουρισμού με φόντο την πολιτική και κοινωνική ιστορία του ελληνικού κράτους.
Ο ΕΟΤ ιδρύθηκε το 1929 επί πρωθυπουργίας Ελευθέριου Βενιζέλου και την ίδια χρονιά τυπώθηκε η πρώτη αφίσα του: ο Παρθενώνας, όπως τον αποτύπωσε η Nelly’s.

Διαβάστε ακόμη: Elsa Schiaparelli: Όταν η μόδα γίνεται τέχνη

Το πνεύμα της αφίσας

Αριστερά: Φρέντι Κάραμποτ “Αρχιτεκτονική σύνθεση”, 1963. Κέντρο: Μιχάλης Κατζουράκης “Ελληνική υφαντική τέχνη”, 1963. Δεξιά: Γιάννης Μόραλης “Το νησί της Ύδρας”, 1956.

“Επί δικτατορίας Μεταξά”, επισημαίνει η Ιφιγένεια Βογιατζή, επιμελήτρια της έκθεσης, “ο ΕΟΤ καταργείται και αναλαμβάνει άλλος φορέας, το υφυπουργείο Τύπου και Τουρισμού, το οποίο προβάλλει την Ελλάδα σύμφωνα με την ιδεολογία του καθεστώτος, με μια στροφή προς τη λαογραφία και με βασικό προσανατολισμό να γνωρίσει ο Έλληνας τη χώρα του”. Την περίοδο αυτή, από την οποία προέρχονται τρεις αφίσες της έκθεσης, δίνεται βαρύτητα στην παράδοση και όχι στην προβολή των ελληνικών λουτροπόλεων που είχαν αντικαταστήσει τα μνημεία και τις αρχαιότητες στις διαφημίσεις του ΕΟΤ, ακολουθώντας την ευρωπαϊκή μόδα των μεγάλων λουτροπόλεων για θεραπευτικό τουρισμό.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι προσπάθειες του ελληνικού κράτους επικεντρώνονται πλέον στην ανασυγκρότηση της χώρας. Και εφόσον η ανασυγκρότηση αυτή γίνεται με αμερικανική βοήθεια, με το Σχέδιο Μάρσαλ, αποτελεί κεντρική, στρατηγική επιλογή η ανασυγκρότησή της να γίνει με πυλώνα τον τουρισμό. Οι πρώτες αφίσες τυπώνονται το 1947 και περιλαμβάνουν ειδυλλιακά τοπία, όχι όμως συγκεκριμένων περιοχών. Σε αυτή τη φάση επιλέγονται για προβολή περιοχές με βάση το πόσο προσβάσιμες είναι στους επισκέπτες, εφόσον οι υποδομές στη χώρα έχουν καταστραφεί», λέει η Ιφιγένεια Βογιατζή.

Αριστερά: Σπύρος Βασιλείου “Ακρόπρωρο”, 1960. Κέντρο: Γιώργος Βακιρτζής “Το λιμάνι της Καστέλλας”, 1955. Δεξιά: Σπύρος Βασιλείου “Μύκονος – Δήλος”, 1960.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ο ΕΟΤ επανασυστήνεται “και ξεκινά μια χρυσή 15ετία με φοβερές πρωτοβουλίες και καινοτομίες. Το 1951 ονομάζεται Έτος Αποδήμων και πρώτος στόχος της τουριστικής βιομηχανίας είναι οι απόδημοι Έλληνες. Η αφίσα του έτους εκείνου, που δημιούργησε ο Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, αποτελεί το όνειρο κάθε ξενιτεμένου, μια κοπέλα ντυμένη με παραδοσιακή φορεσιά να φιλεύει τον επισκέπτη με παραδοσιακό τρόπο.

Επίσης, αυτήν την περίοδο έμφαση δίνεται σε περιοχές όπως η Ρόδος, οι οποίες δεν είχαν υποστεί καταστροφές και είχαν ενταχθεί προσφάτως στον εθνικό κορμό. Σταδιακά αρχίζουν να προβάλλονται και τόποι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Στα μισά της δεκαετίας του ’50 η εξωστρέφεια της Ελλάδας αρχίζει να απογειώνεται. “Ξεκινούν τα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, λαμβάνονται πολλών ειδών πρωτοβουλίες, ο ΕΟΤ ξεκινά συνεργασία με ξένες εταιρείες και αρχίζουν να οργανώνονται περιηγήσεις στην Ελλάδα, με λεωφορεία, ατμόπλοια, με κάθε μέσο. Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 το ελληνικό κράτος αρχίζει να απευθύνεται και σε γερμανόφωνο κοινό, ενώ μέχρι τότε οι αφίσες είναι γραμμένες στα γαλλικά και τα αγγλικά”, επισημαίνει η επιμελήτρια της έκθεσης Ιφιγένεια Βογιατζή.

Η έκθεση ” Διαφημίζοντας την Ελλάδα – Οι απαρχές του ελληνικού τουρισμού” θα παραμείνει ανοικτή στο κοινό μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου 2025 στην ιστορική οικία Λαζάρου Κουντουριώτη στην Ύδρα.