Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: 66 χρόνια σινεμά, από την πρώτη προβολή μέχρι σήμερα

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αποτελεί θεσμό-σταθμό για την ελληνική και διεθνή κινηματογραφική σκηνή. Κάθε χρόνο συγκεντρώνει δημιουργούς, ηθοποιούς και σινεφίλ από όλο τον κόσμο, προσφέροντας μια πλατφόρμα για την προβολή ταινιών που προκαλούν συζήτηση, αναδεικνύουν νέες τάσεις και φωτίζουν διαφορετικές οπτικές της πραγματικότητας. Με ιστορία δεκαετιών, το Φεστιβάλ όχι μόνο γιορτάζει την τέχνη του σινεμά, αλλά καταφέρνει να αποτελεί καθρέφτη της κοινωνίας, της πολιτιστικής δημιουργίας και της εξέλιξης του κινηματογραφικού λόγου.

Διαβάστε ακόμη: 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Ποιες ταινίες θα προβληθούν και online

Η αφετηρία: 1960-1969

Το φθινόπωρο του 1960 εκείνο έμελλε να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για τη Θεσσαλονίκη. Μια πόλη που προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της μετά τα ιστορικά γεγονότα, είδε τη γέννηση της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Τέχνη», από μια ομάδα αστών και διανοουμένων που ήθελαν να φέρουν την τέχνη πιο κοντά στους πολίτες.

Ο Παύλος Ζάννας, πρωτοπόρος της κινηματογραφικής λέσχης της εταιρείας, πρότεινε τη δημιουργία μιας εβδομάδας αφιερωμένης στον ελληνικό κινηματογράφο, εντός των εκδηλώσεων για τα 25 χρόνια της Διεθνούς Έκθεσης.

Το 1960, στον κινηματογράφο Ολύμπιον, ξεκίνησε η «1η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου», με πλήθος κόσμου να συρρέει για την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τις πρώτες βραβεύσεις, ενώ η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι συνόδευε τις προβολές. Η δεκαετία αυτή σφραγίστηκε από την κοσμική ατμόσφαιρα και την εμφάνιση νέων ταλέντων, όπως ο Τάκης Κανελλόπουλος και ο Νίκος Κούνδουρος, που άνοιξαν το δρόμο για έναν αυθεντικά ελληνικό ποιητικό κινηματογράφο.

Η δεκαετία των ανατροπών: 1970-1979

Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν γεμάτα ανατροπές και ένταση. Η χούντα της δεκαετίας του ’70 επηρέασε το φεστιβάλ, τόσο στην επιλογή των ταινιών όσο και στις παρεμβάσεις του εξώστη, ενός μυθικού πλέον παρατηρητή που δεν δίσταζε να διακόπτει τις προβολές. Στο 11ο Φεστιβάλ, η «Αναπαράσταση» του Θόδωρου Αγγελόπουλου έδωσε νέα πνοή στον ελληνικό κινηματογράφο, ενώ το 1971 η «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού απέδειξε ότι η ελληνική δημιουργία μπορούσε να συγκινεί και να προκαλεί. Την ίδια δεκαετία, παράλληλα με τα θεσμικά βραβεία, ξεκίνησαν οι «βραβεύσεις κοινού», ένδειξη ότι η φωνή των θεατών γινόταν πια αντιληπτή.

Η μεταβατική εποχή: 1980-1989

Με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ και τη Μελίνα Μερκούρη στο υπουργείο Πολιτισμού, το φεστιβάλ γνώρισε μια περίοδο μεγαλύτερης ελευθερίας. Η δεκαετία του ’80 χαρακτηρίζεται από διεθνοποίηση του ελληνικού κινηματογράφου και την ανάδειξη νέων θεματολογιών, όπως η ομοφυλοφιλία στο «Άγγελος» του Κατακουζηνού. Παράλληλα, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος καθιέρωσε το δικό του στιλ, ενώ οι διεθνείς συμμετοχές άρχισαν να πολλαπλασιάζονται. Οι αίθουσες αδειάζουν, η βιντεοκασέτα κυριαρχεί, και η παραγωγή του καλλιτεχνικού σινεμά γίνεται καθαρά θεσμική υπόθεση, μακριά από το μαζικό κοινό.

Η εποχή της διεθνοποίησης: 1990-1999

Το 1992, με τον Μισέλ Δημόπουλο στη διεύθυνση, το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης μετατρέπεται σε διεθνή θεσμό. Οι ελληνικές ταινίες διαγωνίζονται πλέον δίπλα σε ξένες παραγωγές, και η πόλη κατακλύζεται από δημιουργούς από όλο τον κόσμο. Ακραίες και τολμηρές ταινίες μικρού μήκους παίζουν, ενώ παράλληλα ιδρύεται το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Στη δεκαετία αυτή, η Θεσσαλονίκη καθιερώνεται ως πόλος έλξης για κορυφαίους σκηνοθέτες και ηθοποιούς, ενισχύοντας τη φήμη του ελληνικού κινηματογράφου διεθνώς.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Thessaloniki IFF (@filmfestivalgr)

Η χιλιετία των μεγάλων ονομάτων: 2000-2009

Στις αρχές του 21ου αιώνα, η διεθνής απήχηση του Φεστιβάλ αυξάνεται κατακόρυφα. Οι αίθουσες γεμίζουν ξανά, το κοινό γίνεται πιο απαιτητικό, και οι ελληνικές παραγωγές συναγωνίζονται με κορυφαία έργα του εξωτερικού. Στην πόλη περνούν σημαντικοί δημιουργοί, από τον Abbas Kiarostami μέχρι τον Nuri Bilge Ceylan. Το φεστιβάλ εξελίσσεται σε μια πολυδιάστατη πλατφόρμα όπου οι νέοι δημιουργοί βρίσκουν τον χώρο τους, ενώ οι βετεράνοι τιμώνται με τον Χρυσό Αλέξανδρο.

Η εποχή των «Ανοιχτών Οριζόντων»: 2010-2019

Με την καθιέρωση του προγράμματος «Ανοιχτοί Ορίζοντες», η Θεσσαλονίκη γίνεται προορισμός για τολμηρές και πειραματικές ταινίες από όλο τον κόσμο. Η αίθουσα παραμένει ασφυκτικά γεμάτη, ενώ οι συζητήσεις γύρω από τον κινηματογράφο αποκτούν έντονα διαδραστικό χαρακτήρα. Οι ελληνικές ταινίες συνεχίζουν να διακρίνονται, αλλά πλέον σε ένα πλαίσιο που δίνει έμφαση στη διεθνή ανταγωνιστικότητα και στην ποιότητα της παραγωγής.

Η δεκαετία της παγκοσμιοποίησης: 2020-σήμερα

Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, πλέον καταξιωμένο, συνδυάζει τις παραδόσεις του με τις σύγχρονες τάσεις της παγκόσμιας κινηματογραφίας. Οι παραγωγές που προβάλλονται αγγίζουν θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, πολιτικής και περιβάλλοντος, ενώ το κοινό συμμετέχει ενεργά σε masterclass και αφιερώματα. Η Θεσσαλονίκη δεν είναι πλέον απλώς σταυροδρόμι ελληνικού κινηματογράφου, αλλά διεθνής πλατφόρμα καινοτομίας, τέχνης και συνάντησης δημιουργών από όλο τον κόσμο.

Fun facts για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (ΦΚΘ)

• Το ΦΚΘ ξεκίνησε το 1960 ως Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους.
• Η κόκκινη μοκέτα έγινε σήμα κατατεθέν τη δεκαετία του ’90 και σήμερα αποτελεί must photo spot.
• Πολλοί θεωρούν ότι η μποτιλιαρισμένη είσοδος στους κινηματογράφους είναι πιο συναρπαστική από τις ταινίες!
• Στο ΦΚΘ έχουν κάνει πρεμιέρα ταινίες του Κώστα Γαβρά, του Nuri Bilge Ceylan και άλλων παγκόσμιων σταρ.
• Το πρόγραμμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» έχει αναδείξει μελλοντικούς αστέρες που σήμερα κάνουν διεθνή καριέρα.
• Οι open-air προβολές στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης είναι τόσο δημοφιλείς που κάποιοι φτάνουν νωρίτερα για να πάρουν θέση στα… παγκάκια.
• Το φεστιβάλ έχει Film Market, όπου ελληνικές ταινίες προσπαθούν να «ξεπουλήσουν» στο εξωτερικό και μερικές φορές τα pitch sessions γίνονται πιο διασκεδαστικά από τις ταινίες.
• Υπάρχει ειδική κατηγορία για ταινίες μικρού μήκους και φοιτητικά projects, όπου συχνά βλέπεις πρωτότυπες και περίεργες ιδέες.
• Οι προβολές σε ταράτσες και πλατείες φέρνουν κόσμο που τρώει ποπκόρν και… κυνηγά τις σφήκες ταυτόχρονα.
• Το ΦΚΘ διαθέτει βραβείο κοινού, όπου οι θεατές ψηφίζουν για την αγαπημένη τους ταινία, μερικές φορές πιο δραματικά από τα Όσκαρ.
• Κάθε χρόνο έρχονται διασημότητες που κάνουν selfies με fans πάνω στη μοκέτα, κάνοντας τη Θεσσαλονίκη ένα mini Hollywood.
• Το ΦΚΘ φιλοξενεί εκθέσεις και εγκαταστάσεις τέχνης, όχι μόνο ταινίες, κάνοντάς το πιο πολύπλευρο από απλό φεστιβάλ.
• Έχει αναδειχθεί ως το φεστιβάλ όπου η ελληνική κουζίνα συναντά τον κινηματογράφο, ναι, υπάρχουν και food events!
• Κάποιοι φοιτητές ή νεαροί δημιουργοί έχουν ξεκινήσει καριέρα ως σκηνοθέτες από μία μόνο προβολή στο ΦΚΘ.
• Το φεστιβάλ έχει ειδικές προβολές με ζωντανή μουσική, κινηματογράφος και live soundtrack ταυτόχρονα.
• Το κοινό μπορεί να δει πραγματικά περίεργες και πρωτότυπες ταινίες, από ντοκιμαντέρ για μυστηριώδη φρούτα μέχρι πειραματικά projects χωρίς σενάριο.
• Το ΦΚΘ είναι γνωστό για τη φιλική ατμόσφαιρά του, ακόμα και με χιλιάδες επισκέπτες, συχνά οι θεατές κάνουν φίλους εκεί μέσα σε ένα απόγευμα.
• Το φεστιβάλ έχει αφιέρωμα σε παλιούς ή «ξεχασμένους» σκηνοθέτες, κάνοντάς το ταξίδι στον χρόνο για τους σινεφίλ.
• Μερικές φορές, το ΦΚΘ γίνεται viral λόγω αστείων στιγμών στη μοκέτα, όπως διάσημοι που χάνουν τα γυαλιά τους ή πέφτουν στα φλας των φωτογράφων.
• Κάθε χρόνο διοργανώνονται εκδηλώσεις, masterclasses και σεμινάρια για νέους δημιουργούς και σινεφίλ, κάνοντάς το όχι μόνο φεστιβάλ προβολών αλλά και κινηματογραφικό hub.
• Τριάντα έξι αγαπημένοι ηθοποιοί θα τιμηθούν σε ειδική εκδήλωση που διοργανώνεται σε συνεργασία με τη Finos Film.