Γιατί να θελήσει κάποια να αποκτήσει κάποια vintage κοσμήματα; Μα, επειδή η “ιστορία” που μπορεί να κουβαλάει (ή να φανταστεί πως κουβαλάει) του προσδίδουν συναισθηματική και πολλές φορές και οικονομική προστιθέμενη αξία, που δεν διαθέτει ένα ολοκαίνουριο.

Το παλιό δεν είναι αντίκα

Δεν χαρακτηρίζονται όμως συλλήβδην όλα τα παλιά κοσμήματα “αντίκες” ή “vintage”. “Οι αντίκες”, είναι από 100 ετών και πάνω”, διευκρινίζει ο Frank Everett, αντιπρόεδρος του τμήματος “Jewelry” στον Οίκο δημοπρασιών Sotheby’s, “ενώ vintage χαρακτηρίζονται όσα μετρούν από 50-100 έτη”.

Και πάλι η ηλικία από μόνη της δεν αρκεί για να χαρακτηριστεί ένα κόσμημα έτσι: παίζουν σημαντικό ρόλο η φίνα κατασκευαστική εργασία, η επωνυμία και η όποια ιστορία “κουβαλάει”. Αν ένα κόσμημα δεν διαθέτει καμία από τις παραπάνω ιδιότητες θα εξεταστεί, θα ζυγιστεί και θα αγοραστεί απλώς ως υλικά από έναν στυγνό ενεχυροδανειστή. Όσων χρονών κι αν είναι… Αντίθετα η ανυπόγραφη πλην εξαιρετική εργασία ενός ανώνυμου κοσμηματοποιού, μια γνωστή υπογραφή όπως π.χ. Ζolotas ή ένας επώνυμος προκάτοχος, θα αξιολογηθούν και θα προσθέσουν σίγουρα υπεραξία.

Μικρές ιστορίες μόδας: Η κυρία Chanel με τις καμέλιες

Η λάμψη της Ιστορίας

«Τα vintage κοσμήματα προσφέρουν μια υπέροχη ματιά στο παρελθόν, εκτός από την εξαιρετική ποιότητα και τη δεξιοτεχνία, κουβαλούν και μια μαγεία όσον αφορά την ανακάλυψη της προέλευσης τους και των ιστοριών μιας περασμένης εποχής, που μεταβιβάζεται σε έναν υποψήφιο αγοραστή”, επισημαίνει η Jean Ghika, Global Head of Jewelry στον Οίκο Bonhams. “Πολλά σχέδια είναι απομεινάρια της κοινωνικής ιστορίας και βλέπουμε δει μια αυξανόμενη διάθεση για την απόκτηση κοσμημάτων – αντίκες.

Η Art Deco, για παράδειγμα, έλκει διαρκώς με τα διαχρονικά της σχέδια που είναι τόσο φρέσκα σήμερα όσο και όταν πρωτοδημιουργήθηκαν. Οι συλλέκτες οδηγούνται όχι μόνο από το στυλ των κοσμημάτων αλλά και από τους κατασκευαστές. Αξιοσημείωτα ονόματα που είναι ιδιαίτερα περιζήτητα θεωρούνται οι oίκοι Van Cleef & Arpels, Cartier, Boucheron, Bulgari και Chaumet”. “Τα vintage κομμάτια επιβραβεύονται από τους συλλέκτες και τραβούν πάντοτε τα φώτα της δημοσιότητας στις δημοπρασίες”, συμπληρώνει ο Frank Everett.

Tα γυαλιά ηλίου μέσα από το φακό της ιστορίας

Η πολύτιμη ερμηνεία

Η Elizabeth Taylor, υπεραγαπούσε τα κοσμήματα: εκτός από τα σπάνια διαμάντια, λάτρευε και τα κοσμήματα – αντίκες. Ο Tim Mendelson, πρώην προσωπικός της βοηθός και πρόσωπο της εμπιστοσύνης της θυμάται: “Αναμφισβήτητα, το πιο σημαντικό ιστορικό κομμάτι της είναι το La Peregrina Pearl, ένα τέλειο φυσικό μαργαριτάρι που κάποτε ανήκε στα κοσμήματα του ισπανικού θρόνου. Αρχικά, το μαργαριτάρι κρεμόταν ως μενταγιόν από μια απλή αλυσίδα. Η Elizabeth το παρέδωσε στον οίκο Cartier για να το επανασχεδιάσει σε στιλ παρόμοιο με εκείνο που απεικονίζεται σε ένα πορτρέτο της Μαρίας, της βασίλισσας της Σκωτίας”.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η φίλη και συνάδελφος της ηθοποιός, Zsa Zsa Gabor, είχε μια εμβληματική συλλογή διαμαντιών. Όπως είχε δηλώσει: «Ποτέ δεν μίσησα έναν άνδρα τόσο, ώστε να του επιστρέψω τα διαμάντια που μου είχε χαρίσει». Αν αναλογιστούμε πως πρόλαβε να αποκτήσει νομίμως εννέα συζύγους κατά τη διάρκεια της ζωής της, τότε μπορούμε ίσως να φανταστούμε το μέγεθος της συλλογής της. Πέθανε το 2016. Οι δημοπρασίες των κοσμημάτων της ξεκίνησαν ένα χρόνο αργότερα. Συγκεκριμένα, ένα κολιέ της με διαμάντια του 1964 από τον οίκο Harry Winston πωλήθηκε για 1,25 εκατ. ευρώ δολάρια το 2017.

Jewels are forever

Στη συνέχεια, υπάρχουν κι εκείνοι που κληρονόμησαν κοσμήματα και όπως υποδηλώνει το επώνυμο, η Francesca Cartier Brickell είναι μία από αυτές. Ο συγγραφέας του The Cartiers και της οποίας ο προ-προ-προπάππος ίδρυσε τον οίκο Cartier το 1847, έλκεται από τον ρομαντισμό των ιστορικών κοσμημάτων: «Μου αρέσει αυτό που μας διηγούνται τα κοσμήματα – αντίκες για τις προηγούμενες ζωές – ένα μόνο σμιλεμένο σμαράγδι μπορεί να κοσμούσε το τουρμπάνι ενός Ινδού Μαχαραγιά σε ινδικά συμπόσια και στη συνέχεια να άστραφτε σε μια λαμπερή τιάρα στο κεφάλι της Μεγάλης Δούκισσας στο ανάκτορο της Αγίας Πετρούπολης…

Απλά φανταστείτε σε τι έχει υπάρξει μάρτυρας αυτό το μοναδικό στολίδι- έρωτες, διαφωνίες, χαρές, τραγωδίες”.

Αρκεί να λάβετε υπόψη την πώληση των υπέροχων κοσμημάτων βασιλικής και ευγενούς προέλευσης από τον οίκο Sotheby’s το 2024, η οποία πέτυχε υπερδιπλασιασμό της συνολικής τιμής από εκείνη της αρχικής εκτίμησης, δείχνει την υψηλή ζήτηση των ιστορικών κοσμημάτων.

Παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη

Βασικοί παράγοντες είναι η αυθεντικότητα, η κατάσταση, το σχέδιο και το έτος κατασκευής, η ποιότητα των κοσμημάτων και η ιστορία του κοσμηματοποιού. Να αναζητάτε πάντοτε υπογεγραμμένα κοσμήματα με σήμα κατασκευαστή (που υποδηλώνει εξαιρετική ποιότητα υλικών, σπάνιο σχέδιο και σχολαστική χειροτεχνία), καθώς διατηρούν σταθερά την αξία τους με την πάροδο του χρόνου.

Σύμφωνα με τον Frank Everett, «προτιμάτε κομμάτια που έχουν μεγαλύτερη αξία από το βάρος τους σε χρυσό και πολύτιμους λίθους. Τα εξαίσια, μοναδικά σχέδια προσθέτουν αξία, όπως και η όποια ιστορική προέλευση. Οι πολύτιμοι λίθοι υψηλής ποιότητας αυξάνουν την αξία τους δραματικά και η κατάσταση είναι ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη “.