Πόσες φορές έχετε ακούσει ή πει τη φράση «Ευχαριστώ, έχει και τσέπες!» ως απάντηση σε ένα κομπλιμέντο για φόρεμα; Μπορεί να ακούγεται αστείο, όμως η ύπαρξη πρακτικών, λειτουργικών τσεπών στα γυναικεία ρούχα παραμένει μέχρι και σήμερα σπάνια.

Θυμηθείτε την Dua Lipa στο Met Gala του 2023, με vintage φόρεμα Chanel. Όταν έβαλε τα χέρια της στις τσέπες του φορέματος, το κοινό ενθουσιάστηκε, όχι μόνο για την κομψότητα του look, αλλά γιατί είχε τσέπες. Το ίδιο συνέβη με την Emma Stone όταν έκρυψε ποπ κορν στις μεγάλες τσέπες του Louis Vuitton φορέματός της.

Διαβάστε ακόμη: Florals: Η μυστική ιστορία πίσω από το πιο αγαπημένο print

Μπορεί οι τσέπες να φαίνονται αυτονόητες, όμως για τα γυναικεία ρούχα δεν είναι. Τα περισσότερα φορέματα και φούστες στερούνται εντελώς τσεπών. Ακόμη και όταν υπάρχουν, είναι μικρές ή ψεύτικες, σαν διακοσμητικά καπάκια ή ραφές χωρίς άνοιγμα.

H Bette Davis με ένα ραμμένο μπεζ κρεπ φόρεμα με τσέπες και ζώνη από δέρμα φιδιού.

Κι όμως, η επιθυμία υπάρχει και ενώνεται διαδικτυακά: από τις δημιουργίες της Nicole McLaughlin, με υπερλειτουργικές τσέπες από upcycled υλικά, μέχρι τους «μαγικούς» τζιν της Y2K influencer Erin Miller, που θυμίζουν Mary Poppins. Το ερώτημα παραμένει: γιατί τα γυναικεία ρούχα δεν έχουν τσέπες όπως τα αντρικά;

Διαβάστε ακόμη: Γιατί οι άνδρες σταμάτησαν να φοράνε τακούνια;

Ένα ιστορικό χάσμα που δεν έχει γεφυρωθεί

Η απάντηση είναι σύνθετη, αλλά σύμφωνα με τη σχεδιάστρια και συγγραφέα Hannah Carlson, είναι ξεκάθαρα σεξιστική. Όπως εξηγεί στο βιβλίο της Pockets: An Intimate History of How We Keep Things Close, οι τσέπες είναι ένας ακόμα καθρέφτης της ανισότητας.

Στην αρχή, άνδρες και γυναίκες κουβαλούσαν ανεξάρτητα τα αντικείμενά τους. Όμως, από τον 16ο αιώνα και μετά, οι άνδρες απέκτησαν ενσωματωμένες τσέπες στα ρούχα τους, χάρη στην πρόοδο της ραπτικής. Οι γυναίκες, από την άλλη, συνέχισαν να δένουν πορτοφολάκια με κορδόνι γύρω από τη μέση τους ή να έχουν ραμμένες εξωτερικές, ασταθείς θήκες στα φορέματα.

Ακόμη και όταν οι ιππείς του 18ου αιώνα φόρεσαν παλτό με τσέπες, οι γυναίκες που τους μιμήθηκαν ονομάστηκαν «Αμαζόνες» και κατηγορήθηκαν για ανδρική εμφάνιση. Οι τσέπες είχαν συσχετιστεί με την περιπέτεια, την εξυπνάδα και την ανεξαρτησία, άρα θεωρούνταν «ανδρικό προνόμιο».

Επιπλέον, γελοιογράφοι της εποχής παρουσίαζαν τις τσέπες των γυναικών σαν υπερμεγέθη γεννητικά όργανα, υπονοώντας ότι όποια κουβαλά πολλά πράγματα, μάλλον κάτι «ύποπτο» κρύβει. Έτσι, οι γυναίκες στιγματίζονταν τόσο για την ανάγκη τους να μεταφέρουν αντικείμενα, όσο και για τη «χωρητικότητα» των τσεπών τους.

Στην αφίσα για το έργο του 1897 «A Contented Woman» του Charles H. Hoyt, οι σουφραζέτες βάζουν τα χέρια τους στις τσέπες τους. Photo credit: The U.S. Printing Co./Library of Congress

Τσάντες αντί για τσέπες και γιατί αυτό δεν είναι τυχαίο

Όπως επισημαίνει η Carlson, οι τσέπες θεωρούνταν ανάρμοστες για τις γυναίκες κι έτσι γεννήθηκε μια ολόκληρη βιομηχανία τσαντών. Οι άνδρες απέκτησαν κοστούμια με τρεις, τέσερις ή και έξι τσέπες. Οι γυναίκες απέκτησαν clutch.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, η έλλειψη τσέπης έγινε ακόμη και μεταφορά για το φεμινιστικό αίτημα ψήφου. «Οι άνδρες περπατούν ελεύθεροι, εμείς κουβαλάμε τα υπάρχοντά μας», έλεγε η ακτιβίστρια Elizabeth Cady Stanton. Η ποιήτρια Alice Duer Miller έγραψε με ειρωνεία: «Δεν έχουμε καν τσέπες. Πώς να είμαστε άνθρωποι;».

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι γυναίκες που εντάχθηκαν στο εργατικό δυναμικό ή στον στρατό φόρεσαν για πρώτη φορά στολές με τσέπες. Όμως ακόμα και τότε, οι στολές του Women’s Army Corps είχαν διακοσμητικές τσέπες και υποχρεωτικές τσάντες χειρός. Δεν επιτρεπόταν ούτε να βάλουν τα χέρια στο στήθος τους, εκεί που θα μπορούσε να υπάρχει μια χρηστική τσέπη.

Το βραδινό σακάκι της Elsa Schiaparelli βρίσκεται στην έκθεση του Μουσείου Τέχνης της Φιλαδέλφειας «Boom: Art and Design στη δεκαετία του 1940» από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο. Photo credit: Philadelphia Museum of Art.

Και σήμερα; Το πρόβλημα παραμένει

Αν και οι γυναίκες φορούν παντελόνια και φούτερ εδώ και δεκαετίες, οι τσέπες παραμένουν περιορισμένες. Σύμφωνα με μελέτη του 2018, οι γυναικείες τσέπες στα skinny jeans είναι κατά 48% μικρότερες σε βάθος από τις ανδρικές και 6,5% στενότερες, ούτε κινητό δεν χωράνε.

Παλτό του Pierre Balmain με “ψεύτικες” τσέπες, 1962.

Η fast fashion εντείνει το πρόβλημα: κάθε επιπλέον λειτουργικό στοιχείο, όπως μια σωστή τσέπη, θεωρείται περιττό κόστος. Άλλωστε, η βιομηχανία «ξέρει» πως εσείς θα πάρετε τσάντα.

Και όμως, υπάρχουν ελπίδες. Οίκοι όπως ο Off-White και η Chanel ενσωματώνουν πλέον έξυπνες, σχεδιαστικές τσέπες στα σύνολά τους, και σχεδιαστές ανατρέχουν στο παρελθόν για έμπνευση, όπως η Elsa Schiaparelli τη δεκαετία του ’40, με τα πανωφόρια που είχαν «τσέπες αντί για τσάντα».

Γιατί τελικά, οι τσέπες δεν είναι απλώς πρακτικές, είναι σύμβολο αυτονομίας. Και η αυτονομία, όπως γνωρίζετε καλά, δεν θα έπρεπε ποτέ να είναι θέμα φύλου.

Photo credit: Getty Images