Τη δεκαετία του 1920 που γεννήθηκε ο Δημήτρης Κρίτσας (1923), η Αθήνα της εποχής είχε μικρή σχέση με τη σημερινή μητρόπολη. Η πόλη πάλευε να βρει ρυθμό και προσωπικότητα, μια καθημερινότητα δηλαδή, μετά τα συγκλονιστικά γεγονότα που κληρονόμησε στη χώρα η προηγούμενη δεκαετία: βαλκανικούς πολέμους, Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Μικρασιατική καταστροφή, Εθνικό διχασμό.

Διαβάστε ακόμη: Οίκος Τσούχλου: Το πέρασμα από τη μοδιστρική στην υψηλή ραπτική

Ο Ντίμης Κρίτσας στην Πόλη του Φωτός

Ο Ντίμης Κρίτσας αφιερώνει από τη Νέα Υόρκη νέες δημιουργίες του στο περιοδικό Γυναίκα.

Ο Δημήτρης Κρίτσας γεννήθηκε σε μια εύπορη, αστική οικογένεια, χωρίς να έχουν αποκαλυφτεί άλλες λεπτομέρειες, εκτός από αυτές που θέλησε ο ίδιος και μια ανεξακρίβωτη φήμη πως η οικογένειά του προερχόταν από τον ελληνισμό της Αιγύπτου. Ο πατέρας του ονειρευόταν τον νεαρό Δημήτρη στο διπλωματικό σώμα και ο ίδιος μεγάλωνε έχοντας στο μυαλό πως αμέσως μετά το σχολείο, θα μετανάστευε προσωρινά στο Παρίσι, ώστε να σπουδάσει στην περίφημη Σορβόνη. Με την εγκατάσταση στο Παρίσι ο Δημήτρης Κρίτσας δεν είχε το παραμικρό πρόβλημα (το αντίθετο μάλιστα), όμως στο δικό του μυαλό η διπλωματία είχε αντικατασταθεί από τη μόδα.

Διαβάστε ακόμη: Οίκος Μαυρόπουλου: Η ελληνική απάντηση στην haute couture

Η Ivy Nicholson κορυφαίο μανεκέν της εποχής, στην πρώτη επίδειξη του Ντόμη Κρίτσα το 1955.

Κι αυτό ακριβώς έκανε σκορπίζοντας απελπισία στην οικογένειά του. Αντί για τη Σορβόνη βρέθηκε να σπουδάζει Ιστορία της Τέχνης στη Σχολή του Λούβρου. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του γνώρισε τον σπουδαίο Γάλλο σχεδιαστή μόδας Jacques Fath, ο οποίος, ρίχνοντας μια ματιά στα σχέδια που του έδειξε ο νεαρός Δημήτρης, τον προέτρεψε να συνεχίσει στη Σχολή του Παρισινού Συνδικάτου Ραπτικής (από την οποία αργότερα πέρασαν ο Yves Saint Laurent και ο Issey Miyake). Μόλις τέλειωσε και με τη δεύτερη σχολή ο Δημήτρης Κρίτσας, πέρασε και από τη Διεθνή Ακαδημία Κοπτικής, προτού χτυπήσει την πόρτα του ατελιέ Jacques Fath. O καλός μόδιστρος όμως δεν τον προσέλαβε αμέσως, αλλά τον έστειλε για δύο χρόνια στον Cristobal Balenciaga για να “μάθει ράψιμο”. Όντως ο Βάσκος δημιουργός έχαιρε της φήμης του “κορυφαίου ράφτη”. Στον Balenciaga ο Ντίμης, όπως είχε αλλάξει το όνομά του, Κρίτσας μαθήτευσε τρία χρόνια και πήρε πολλά μαθήματα για την αρχιτεκτονική προσέγγιση ενός ενδύματος. Ακολούθησε η μαθητεία του στον οίκο Fath και ο Ντίμης Κρίτσας επέστρεψε στην Αθήνα το 1954 με τις υψηλότερες σπουδές κοπτοραπτικής που θα μπορούσε να ελπίζει κάποιος.

Το πρώτο δείγμα γραφής

Η Τζένη Καρέζη παράγγελνε όλες τις καλλιτεχνικές εμφανίσεις της στον Ντίμη Κρίτσα. Το ίδιο έκανε και με το νυφικό της για τον γάμο της με τον Ζάχο Χατζηφωτίου.

Την ίδια χρονιά η πινακίδα “Maison de Couture Kritsas” στην οδό Βουκουρεστίου 19, πληροφορούσε τις κοσμικές Αθηναίες πως ακόμη ένας οίκος υψηλής ραπτικής είχε ανοίξει στην πόλη. Η προϋπηρεσία του στο Παρίσι γρήγορα άρχισε να του φέρνει πελατεία και η άψογη αισθητική του να την πολλαπλασιάζει. Γαλλοσπουδασμένος, γίνεται ο πρώτος σχεδιαστής εν Ελλάδι που επέλεξε το ξενοδοχείο “Μεγάλη Βρετανία” για να πραγματοποιήσει την επίδειξη της πρώτης συλλογής του το 1955 (το παράδειγμά του ακολούθησαν την επόμενη χρονιά από κοινού οι οίκοι Μαυρόπουλου και Σιστοβάρη). Μάλιστα για τις ανάγκες της πρώτης του επίδειξης το φθινόπωρο είχε φέρει το κορυφαίο super model της αμερικανικής Vogue τότε, την Ivy Nicholson, μούσα του Andy Warhol. Οι μεγάλες κυρίες της εποχής γρήγορα γίνονται πελάτισσές του: η σύζυγος του κορυφαίου χειρουργού Ιωάννα Λούρου, η Ελένη Βλάχου, εκδότρια των εφημερίδων Καθημερινή και Μεσημβρινή, η Λίλιαν Χαραμή, η ερμηνεύτρια Λόλα Τσουκάτου, η Μαίρη Μπενάκη και πολλές ακόμη. Από την επόμενη χρονιά αρχίζει να ντύνει επί σκηνής τις μεγάλες κυρίες του θεάτρου και του κινηματογράφου μας. Η Έλλη Λαμπέτη τον προτίμησε πρώτη για την παράσταση “Νυφικό κρεβάτι”, ακολούθησε η Τζένη Καρέζη (για τις ταινίες Δεσποινίς Διευθυντής και Τζένη Τζένη), η Αλίκη Βουγιουκλάκη, που τον πρωτοεπισκέφτηκε για τη θεατρική παράσταση “Ωραία μου κυρία”, η Μαίρη Χρονοπούλου, η Βάσω Μανωλίδου από το Βασιλικό Θέατρο, η Βούλα Ζουμπουλάκη, η Ζωή Λάσκαρη και τέλος η Νόνικα Γαληνέα. Εννοείται πως ανάμεσα στις κορυφαίες “πελάτισσες” ήταν και η εξαδέλφη του Μελίνα Μερκούρη. Φυσικά οι δημιουργίες του δεν άφησαν αδιάφορη τη βασίλισσα Φρειδερίκη και τους λοιπούς ευγενείς και μέλη της αυλής, που συμπεριελήφθησαν στην πελατεία του.

Η διεθνής καταξίωση

Η Lauren Hutton με σπορ σύνολο του Ντίμη Κρίτσα το 1969.

Το 1965 έκανε το άνοιγμά του στο διεθνή χώρο, ξεκινώντας από την Αυστραλία και αμέσως μετά στην Αμερική, όπου η Elizabeth Arden αγόρασε μία ολόκληρη συλλογή του. Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να ζήσει το δικό του αμερικάνικο όνειρο και άνοιξε το δικό του ατελιέ στο Μανχάταν, πολύ κοντά στο περιβόητο Studio 54. Τόσο κοντά ώστε να το επισκέπτεται σχεδόν καθημερινά. Μέσω του μοντέλου Ivy Nicholson, που είχε παρουσιάσει την πρώτη του κολεξιόν στην Αθήνα, γνώρισε τον Andy Warhol και την τεράστια παρέα του από καλλιτέχνες, διανοούμενους και σελέμπριτι, που έκτιζαν την εποχή εκείνη την αμερικανική avant garde. Βίωσε ως θεατής την έκρηξη των ναρκωτικών και του αχαλίνωτου σεξ, που έλαβε τέλος με την εμφάνιση του AIDS. Όπως και το Club 54 άλλωστε…

Ταυτόχρονα σχεδίαζε ενδύματα για κορυφαίες ξένες προσωπικότητες. Έντυσε τη Faye Dunaway, τη Lana Turner, την Ann Margrett, τη Lauren Bacall, τη Judy Garlant και την Joan Crawford. Με τη Lana Turner μάλιστα έγιναν πολύ καλοί φίλοι και ο Ντίμης Κρίτσας τη συνόδευσε με δική του δημιουργία, στην τελετή των Όσκαρ, όπου η Turner έφυγε με το αγαλματάκι ανά χείρας!

Το 1970 δημιούργησε τη δική του εταιρεία prêt-à-porter “Dimitris Kritsas Incorporated” και παίρνει ως κύριο μανεκέν το φρέσκο πρόσωπο της Revlon, άγνωστη όμως τότε, τη Lauren Hutton. Με αυτή την εταιρεία βοηθάει τον Γιάννη Τσεκλένη στα πρώτα του βήματα στις ΗΠΑ. Ο Γιάννης σχεδιάζει τα υφάσματα, ο Ντίμης τα ρούχα και η εταιρεία του τα παράγει. Άλλο ένα success story και για τους δύο Έλληνες δημιουργούς, άλλο ένα για την ελληνική μόδα.

Απλότητα και προσωπικότητα

Η δούκισα της Φέρια Nati Abascal με σύνολο του Ντίμη Κρίτσα.

Σιγά σιγά ο Ντίμης Κρίτσας ενσωματώνεται στην καλή κοινωνία την οποία ντύνει. Οι περισσότεροι πελάτες είναι φίλοι του. Μαζί τους βγαίνει τα βράδια, μαζί διασκεδάζουν, μαζί περνούν τις διακοπές τους. Ο Ντίμης Κρίτσας μετατρέπεται και ο ίδιος σε σελέμπριτι: οι δημοσιογράφοι τον κυνηγούν, οι παπαράτσι οπλίζουν τις μηχανές τους μόλις τον εντοπίσουν. Στο Γκσταντ, στη Μύκονο, σε κοσμικές εκδηλώσεις.

Στο Gstaad με τον Ηλία Ψινάκη, τον Σάκη Ρουβά και τη φίλη τους, Μαύρα Τσαβλίρη.

Ο Ντίμης Κρίτσας έζησε τη ζωή του, όπως ακριβώς θέλησε: με απλότητα και προσωπικότητα. Ότι ακριβώς επεδίωκε να έχουν οι δημιουργίες του. Προσεκτικά, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανένα. Ότι ήταν να αποδείξει το έκανε μέσω της δουλειάς του. Βέβαια, αποτέλεσε παράδειγμα για την ακριβώς επόμενη γενιά σχεδιαστών, οι οποίοι τον μιμήθηκαν χωρίς όμως προηγουμένως να έχουν αποδείξει το λόγο ύπαρξής τους μπροστά στις κάμερες. Η ζωή στάθηκε καλή στον Ντίμη Κρίτσα, μόνο που κράτησε ελάχιστα παραπάνω απ’ όσο ο ίδιος ήθελε.

Photos credits: Ελληνική Μόδα 1900-2000 Δημήτρης Λυμπερόπουλος, @dimikritsas/Instagram