Όταν η Chloé Malle αντικατέστησε την εμβληματική Anna Wintour στη διευθυντική θέση της αμερικανικής Vogue, προέβη σε μια ηχηρή συμβολική προσωπική της “κατάθεση”: παρακολούθησε την πρώτη επίδειξη μόδας premium σχεδιαστή με την καινούρια της ιδιότητα, ντυμένη με την εμφάνιση που συνηθίζει ένα ανώτερο στέλεχος ή η προσωπική γραμματέας του να φοράνε στη δουλειά.

Η Anna Wintour στις δεκαετίες που διηύθυνε είχε καταφέρει να μεταλλάξει το εμβληματικό σλόγκαν του περιοδικού: από “αν δεν είναι στη Vogue, δεν είναι στη μόδα”, σε “αν δεν αρέσει στην Anna Wintour, δεν είναι στη μόδα”. Ενάμιση μήνα αργότερα, προχώρησε σε ακόμη μία ηχηρή κατάθεση.

Διαβάστε ακόμη: Πες μου τι ντύθηκες αυτή την εβδομάδα

Άλλα ήθη

Η είδηση ήταν ολιγόλογη, αλλά σήκωνε πολλές συζητήσεις: “Η Vogue βάζει τέλος στη γούνα σε φωτογραφίσεις και διαφημίσεις”. Μέσα στο 2025, μια χρονιά που μέχρι στιγμής ο “πόλεμος της γούνας” βρίσκεται σε ύφεση, το thefashionbible.gr ασχολήθηκε δύο φορές ήδη με τις γούνες: μία για τη vintage τάση που την αφορά και τη δεύτερη με τις φυτικές και βιοδιασπώμενες γούνες που ευαγγελίζεται η Stella McCartney.

Η Chloé Malle ήξερε τι έκανε και στις δύο περιπτώσεις: όσον αφορά την εμφάνισή στο ντεφιλέ του Ralph Lauren “δήλωσε” πως “η Anna Wintour πέθανε”, ενώ στη δεύτερη περίπτωση “και πήρε μαζί της και την κληρονομιά της”. Βλέπετε, η Anna Wintour έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα από φιλοζωικές οργανώσεις για την υποστήριξή της στη χρήση γούνας.

Η Condé Nast, η μητρική εταιρεία της Vogue και άλλων σημαντικών παγκόσμιων τίτλων, που υπογράφει τη δήλωση, συστήθηκε με σκοπό το κέρδος, άρα δεν έχει λογική η απαγόρευση των διαφημίσεων με προϊόντα γούνας και, όπως πιστεύουμε, δεν έχει και νομικά τη δυνατότητα να αρνηθεί σε ένα διαφημιζόμενο να φιλοξενήσει την επί πληρωμή καταχώρησή του. Η Vogue δεν είναι ίδρυμα, ούτε ΜΚΟ. Ίσως ο πιο κυριολεκτικός λακωνικός ορισμός μιας οποιαδήποτε “εταιρείας” είναι αυτός που αναγράφεται στα σταυρόλεξα: “ιδρύεται με σκοπό το κέρδος”. Ας αφήσουμε όμως για άλλους το ρεπορτάζ για ενδεχόμενες (ή επερχόμενες) μηνύσεις, που ίσως επακολουθήσουν κι ας περάσουμε στο “ψητό”: τη γούνα.

Διαβάστε ακόμη: Εκρηκτική εμφάνιση: Η Dua Lipa ποζάρει με κόκκινες ζαρτιέρες και γούνα

Όλα της γούνας δύσκολα

Betty Grable (1916 – 1973)

Ας αποφύγουμε τις άγονες αντιπαραθέσεις περί ηθικής: για τα “ζωάκια που θανατώνονται”, για τις “άθλιες συνθήκες όπου ζουν”, για την “επώδυνη θανάτωσή τους”. Ας αφήσουμε δηλαδή στην άκρη όσα ζητήματα αφορούν την προσωπική μας συμπεριφορά κι ας επικεντρωθούμε καλύτερα σε όποια δική μας συμπεριφορά επηρεάζει το σύνολο. Ποιο είναι δηλαδή το ανθρακικό ή το υδατικό αποτύπωμα της γούνας και όποιων υλικών την υποκαθιστούν.

Η γούνα είναι το πρώτο υλικό που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος για την ένδυση και την υπόδυσή του, εκτός και εάν πιστεύετε πως οι πρώτοι πρόγονοί μας σε δύσκολες συνθήκες, το είχαν λύσει χρησιμοποιώντας μεγάλα φύλλα. Η γούνα ήταν (και είναι) ένα πολύ ανθεκτικό υλικό, με μεγάλη διάρκεια ζωής, αντιανεμικό και αδιάβροχο και απίστευτα μαλακό και απαλό, όταν φοριόταν με τις τρίχες εσωτερικά. Οι αρετές αυτές διατήρησαν τη γούνα εν χρήσει μέχρι σήμερα.

Η γούνα είναι το μοναδικό ένδυμα που μπορεί να φορέσει μια γυμνή κυρία και να μη φαίνεται η γύμνια της. Το ανθρακικό αποτύπωμα από την κατασκευή μιας γούνας θα ήταν μηδενικό, αν δεν προστίθετο η μεταφορά τους από τον τόπο κατασκευής τους στις αγορές του πλανήτη. Οι συνθετικές (πλαστικές) γούνες που κλήθηκαν να τις υποκαταστήσουν στη δεκαετία του 80 είχαν ακόμη μεγαλύτερη διάρκεια “ζωής”, όμως ως απόρριμμα στο περιβάλλον, ενώ στο τεράστιο ανθρακικό αποτύπωμα που συνεπάγονταν ο τρόπος κατασκευής τους, προστίθετο και αυτός της μεταφοράς τους στις αγορές του κόσμου.

Η δεύτερη απόπειρα, αυτή της οποίας ηγείται η Stella McCartney, αφορά φυτικά υλικά που αποδομούνται εντελώς με την πάροδο του χρόνου. Υποθετικά μιλώντας, εάν η παραπάνω γυμνή κυρία φορούσε ανελλιπώς για λίγα χρόνια τη συγκεκριμένη γούνα, κινδυνεύει να αποκαλυφθεί γυμνή στη μέση του δρόμου. Το υδατικό όμως αποτύπωμα της συγκεκριμένης γούνας είναι τεράστιο: φανταστείτε πως για να κατασκευαστεί ένα μόνο παντελόνι τζιν απαιτούνται 7.500 λίτρα νερό για το πότισμα του βαμβακιού που χρησιμοποιείται. Εδώ οι πρόγονοί μας θα μπορούσαν να παρατηρήσουν, σχετικά με τους προβληματισμούς μας: “ουδέν καλόν αμιγές κακού”. Για πάρα πολλές οδυνηρές επιλογές καλούμαστε να αποφασίσουμε και οι ειδικοί επιστήμονες αδιαφορούν για να μας διαφωτίσουν. Φυτικό ή ζωικό γάλα;

Άλλο ένα made in Greece που κινδυνεύει

Οι «χρωματιστάδες» (ειδικοί διαλογείς των αποκομμάτων), στο καστοριανό γουναράδικο ξεχώριζαν, χρώμα με χρώμα, τα γούνινα κομματάκια.

Υπάρχει κι άλλη μια παράμετρος που αφορά τη γούνα και τη χώρα μας. Η Ελλάδα είναι ο τρίτος παραγωγός δερμάτων γούνας στον κόσμο και ο δεύτερος στην Ευρώπη με 2.000.000 εκατομμύρια δέρματα παγκοσμίως. Υστερεί μόνο από την Κίνα και την Πολωνία. Η γούνα και τα εργαστήριά της αποτελούσαν τον μεγαλύτερο εργοδότη στη Δυτική Μακεδονία μετά την πάλαι ποτέ κρατική ΔΕΗ.

Η παραγωγή γούνας επικεντρώνεται στην Καστοριά και στο Βόειο Κοζάνης. Μόνο στην Καστοριά υπάρχουν 800 εργαστήρια που ασχολούνται με όλες τις φάσεις κατασκευής μίας γούνας και απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους. Όπως αποκάλυψε στο thefashionbible.gr ο Απόστολος Τσούκας, πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Γούνας, η απόφαση της Vogue δεν αποτελεί άλλο ένα πρόβλημα γι’ αυτούς, τη στιγμή που συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και το εμπάργκο ευρωπαϊκών προϊόντων προς τη Ρωσία: Ουκρανία και Ρωσία απορροφούσαν πριν τον πόλεμο το 90% της ελληνικής παραγωγής έτοιμης (ραμμένης) γούνας. Ο τζίρος από την εξαγωγή ελληνικής γούνας ξεπερνούσαν τα 120 εκατομμύρια ευρώ.

Οι Καστοριανοί έχουν αποκτήσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια παγκοσμίως τη φήμη μοναδικών τεχνιτών, όμως όταν τον ρωτήσαμε γιατί δεν κατοχύρωσαν τη διάκριση “γούνα Καστοριάς”, μας απάντησε πως αμέλησαν και κατόπιν ξεκίνησαν τα παγκόσμια προβλήματα με τη γούνα.

Η γούνα θα μπορούσε άνετα να ενταχθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας από την UNESCO, όπως για παράδειγμα η “Υφαντική τέχνη τσακώνικων κιλιμιών”. Σε αντίθεση η τελευταία κρατική σχολή στην Καστοριά για τεχνίτες γούνας έκλεισε πριν 30 χρόνια και οι νέοι μαθαίνουν πλέον την τέχνη στα ιδιωτικά εργαστήρια. Ευτυχώς είναι πολλοί που σκοπεύουν να ακολουθήσουν αυτό το επάγγελμα: ο νομός Καστοριάς δεν προσφέρει πολλές θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς.

Ελευθερία επιλογής

Πέραν των ηθικών ενδοιασμών σχετικά με τη χρήση της γούνας, που επικεντρώνεται στο συγκεκριμένο είδος και όχι στο δέρμα γενικότερα, μια πολύ παλιά τέχνη κινδυνεύει να εξαφανιστεί. To υποκριτικό της όλης ιστορίας είναι πως η Vogue δεν έχει απαγορεύσει τις διαφημίσεις και τις φωτογραφήσεις δερμάτινων τσαντών: λες και ο κροκόδειλος που προσφέρει το δέρμα του για να κατασκευαστεί μια Birkin Bag για παράδειγμα, αξίζει τον θάνατο, ενώ το χαριτωμένο μινκ όχι. Κι αυτό είναι το παράπονο του Απόστολου Τσούκα και των Ελλήνων γουνοποιών: γιατί δεν αφήνεται ο καθένας μας ελεύθερος για να αποφασίσει.

Photo credit: Getty Images