Το φαγητό μάς δίνει ενέργεια, σωστά; Τότε γιατί κάθε φορά που τελειώνετε το γεύμα σας νιώθετε έτοιμοι για ύπνο αντί για δράση;

Αν έχετε αναρωτηθεί γιατί σας πιάνει μια ανεξήγητη υπνηλία μετά το φαγητό, δεν είστε οι μόνοι. Αν και η ελαφριά κόπωση μετά από ένα πλήρες γεύμα θεωρείται φυσιολογική, υπάρχουν ορισμένοι απρόσμενοι λόγοι που μπορεί να εξηγούν γιατί το φαγητό σας «ρίχνει» αντί να σας τονώσει.

Διαβάστε ακόμη: Καλύτερος ύπνος με 5 απλά βήματα

1. Η αρχέγονη εξήγηση

Σύμφωνα με την κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο Αναστασία Κόκκαλη, η τάση να νιώθουμε κόπωση μετά το φαγητό μπορεί να έχει τις ρίζες της στην ίδια την εξελικτική μας πορεία. Σε εποχές όπου η τροφή δεν ήταν δεδομένη και απαιτούσε κόπο και εγρήγορση για να εξασφαλιστεί, ο εγκέφαλος έμπαινε αυτόματα σε κατάσταση συναγερμού. Η πείνα ενεργοποιούσε μηχανισμούς επιβίωσης, με το σώμα να βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα για εύρεση τροφής.

Διαβάστε ακόμη: Nappuccino: Γίνεται να πιείτε καφέ και να κοιμηθείτε; Τι προσφέρει

Όταν όμως επιτέλους ερχόταν το γεύμα, το σύστημα χαλάρωνε. Ο οργανισμός, απαλλαγμένος από την ένταση και τον «πανικό» της έλλειψης ενέργειας, μπορούσε να επιτρέψει στον εαυτό του μια στιγμή ξεκούρασης και ανάκαμψης. Σήμερα, παρόλο που δεν χρειάζεται να κυνηγάμε το φαγητό μας ή να διανύουμε αποστάσεις για να το βρούμε, ο μηχανισμός αυτός παραμένει ενεργός. Έτσι, ακόμα και μετά από ένα χορταστικό brunch στην πόλη, το σώμα εξακολουθεί να μεταφράζει τον κορεσμό ως σήμα ασφαλείας κι αυτό συνοδεύεται συχνά από ανάγκη για ξεκούραση.

Με άλλα λόγια, η υπνηλία μετά το φαγητό δεν είναι απαραίτητα ένδειξη αδυναμίας ή λανθασμένων διατροφικών επιλογών, αλλά μέρος μιας βαθιά ριζωμένης βιολογικής αντίδρασης που μας βοήθησε κάποτε να επιβιώσουμε.

2. Ή μήπως… δεν φάγατε αρκετά;

Η υπνηλία μετά το φαγητό δεν οφείλεται πάντα στο ότι φάγατε πολύ. Μερικές φορές σημαίνει ακριβώς το αντίθετο. Αν εξακολουθείτε να νιώθετε κουρασμένοι και χωρίς ενέργεια μετά από ένα γεύμα, είναι πιθανό ότι δεν καταναλώσατε αρκετές θερμίδες ή δεν προσφέρατε στον οργανισμό σας τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά. Όπως εξηγεί η Αναστασία Κόκκαλη, η κόπωση μπορεί να είναι ένας τρόπος με τον οποίο το σώμα σας σας προειδοποιεί: “Δεν πήρα όσα χρειάζομαι για να συνεχίσω.”

Ειδικά αν παραλείπετε κάποιο από τα βασικά μακροθρεπτικά συστατικά, όπως σύνθετους υδατάνθρακες, πρωτεΐνη ή καλά λιπαρά, το γεύμα σας μπορεί να μην είναι επαρκώς χορταστικό και να μην υποστηρίζει τις ενεργειακές σας ανάγκες. Το αποτέλεσμα; Το σώμα «πέφτει», αντί να παίρνει ώθηση.

Σε αυτή την περίπτωση, ένα μικρό, ισορροπημένο σνακ με συνδυασμό πρωτεΐνης και υδατανθράκων (π.χ. ένα φρούτο με ξηρούς καρπούς ή ένα γιαούρτι με μέλι και λίγους σπόρους) μπορεί να σας βοηθήσει να ανακτήσετε την ενέργειά σας χωρίς να νιώσετε βαριά. Η λύση λοιπόν δεν είναι απαραίτητα να φάτε περισσότερο, αλλά να φάτε έξυπνα και στοχευμένα.

3. Κρυφές δυσανεξίες ή άλλα προβλήματα υγείας

Η υπνηλία μετά το φαγητό μπορεί επίσης να σχετίζεται με δυσανεξίες, π.χ. αν είστε δυσανεκτικοί στη λακτόζη, το σώμα σας καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια να την επεξεργαστεί, κάτι που μπορεί να σας εξαντλεί. Επίσης, παθήσεις όπως η αναιμία ή το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης μπορεί να επιδεινώνονται μετά το φαγητό. Αν υποψιάζεστε κάτι τέτοιο, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Ο ρόλος ορισμένων τροφών

Δεν επηρεάζουν όλες οι τροφές το ίδιο την ενέργειά σας. Γεύματα πλούσια σε πρωτεΐνη και αλάτι φαίνεται ότι αυξάνουν την υπνηλία, σύμφωνα με μελέτη του 2016 στο επιστημονικό περιοδικό eLife. Η τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που βρίσκεται σε τροφές όπως η γαλοπούλα, βοηθά στην παραγωγή σεροτονίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει τον ύπνο. Όσο πιο πολλή σεροτονίνη, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να νυστάξετε.

Επιπλέον, τροφές με πολλή ζάχαρη ή καφεΐνη προκαλούν απότομη ενεργειακή «έκρηξη» και στη συνέχεια κατακόρυφη πτώση, που μπορεί να σας αφήσει πιο κουρασμένους από πριν.

Τι μπορείτε να κάνετε για να μη νυστάζετε;

Δυστυχώς, δεν υπάρχει μια μαγική συνταγή που να ισχύει για όλους. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι:

  • Να παρατηρήσετε το σώμα σας και να πειραματιστείτε. Δοκιμάστε διαφορετικά μεγέθη μερίδων, δείτε αν σας ταιριάζει καλύτερα να τρώτε πιο συχνά, ή αν νιώθετε καλύτερα όταν συνδυάζετε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λιπαρά στο ίδιο γεύμα.
  • Να έχετε μέτρο: Όταν συνδυάζετε τις βασικές ομάδες τροφών, το σώμα σας απορροφά καλύτερα τα θρεπτικά συστατικά και σας προσφέρει σταθερή ενέργεια αντί για ξαφνικά σκαμπανεβάσματα.

Αν νιώθετε συχνά κούραση μετά το φαγητό, παρατηρήστε τις διατροφικές σας συνήθειες και δώστε βάση στα σήματα του σώματός σας. Μερικές φορές, η λύση μπορεί να είναι τόσο απλή όσο ένα πιο ισορροπημένο πιάτο ή τόσο σοβαρή ώστε να χρειάζεται ιατρική διερεύνηση. Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε ότι το να νυστάζετε μετά το φαγητό δεν είναι πάντα φυσιολογικό.