Αρραβώνες, soft launches, ταιριαστά outfits… Ο αλγόριθμος των social media ξέρει καλά τι σας κρατά κολλημένους στην οθόνη: η ανάγκη να συγκρίνεστε, να ελπίζετε και καμιά φορά, να απογοητεύεστε. Αλλά τι θα γινόταν αν η σύγκριση δεν ήταν τοξική; Αν η ζήλια δεν ήταν ελάττωμα, αλλά εργαλείο;

Διαβάστε ακόμη: Ζήλια: Οι 3 συμπεριφορές που απωθούν τον σύντροφό σας

Σκεφτείτε το εξής: είναι μια αθώα Τρίτη βράδυ. Φοράτε την πιο παλιά σας φόρμα, τρώτε τα χθεσινά leftovers και κάνετε scroll στο κινητό χωρίς σκέψη. Και ξαφνικά, τσουπ!, ένα story αρραβώνα. Μια φωτογραφία με τριαντάφυλλα και το caption “Αυτός ο τύπος.” Μια απόδραση για επέτειο κάπου εξωτικά. Δεν είστε πια απλώς παρατηρητές. Είστε μάρτυρες μιας επιμελώς φιλτραρισμένης εκδοχής της αγάπης, σχεδιασμένης ακριβώς για να σας προκαλέσει κάτι.

Διαβάστε ακόμη: Οι 6 πιο συχνοί τύποι σχέσεων: Πώς επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία

Και πράγματι, το προκαλεί: από το «γιατί όχι εγώ;» περνάτε γρήγορα στο «μήπως κάτι δεν πάει καλά με μένα;». Και πριν το καταλάβετε, έχετε ήδη κάνει hover πάνω από το όνομα εκείνου/εκείνης που είχατε υποσχεθεί στον εαυτό σας να μην ξαναστείλετε ποτέ μήνυμα. Τι συνέβη; Δεν φταίει η σύγκριση. Φταίει η σύγχυση.

Η ζήλια δεν είναι αδυναμία

Μας έχουν μάθει να ντρεπόμαστε όταν ζηλεύουμε, να θεωρούμε τη ζήλια  τοξική και να τη θάβουμε κάτω από χαμόγελα και φιλτραρισμένη αυτάρκεια. Όμως η κοινωνική ψυχολογία διαφωνεί. Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης, είμαστε σχεδιασμένοι να αξιολογούμε τον εαυτό μας συγκριτικά με τους άλλους. Αυτή η σύγκριση μάς βοηθά να καταλάβουμε τι θέλουμε, πού βρισκόμαστε και τι είναι εφικτό.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι νιώθετε ζήλια. Είναι το πώς αντιδράτε σε αυτήν. Υπάρχουν δύο μορφές της:

  • Κακόβουλη ζήλια: εκείνη που λέει «ελπίζω να μην της κάνει το δαχτυλίδι». Προκαλεί ντροπή, αποφυγή και doom scrolling.
  • Καλοπροαίρετη ζήλια: εκείνη που ψιθυρίζει «αν το κατάφεραν αυτοί, ίσως μπορώ κι εγώ». Φέρνει διαύγεια, έμπνευση και δράση.

Η μία μορφή σας εγκλωβίζει. Η άλλη σας κινητοποιεί.

Τι δείχνει πραγματικά η ζήλια σας;

Είναι εύκολο να απορρίψετε τη ζήλια ως μικροπρέπεια ή παράλογη. Όμως συχνά είναι εξαιρετικά ακριβής. Δεν αφορά μόνο αυτό που έχει ο άλλος, αλλά και αυτό που αντανακλά σε εσάς. Αν κάτι σας «χτυπάει» ξανά και ξανά, δεν είναι τυχαίο. Είναι ένδειξη. Αντί να κάνετε mute το story και να το βαφτίσετε “όρια”, ρωτήστε τον εαυτό σας:

  • Ποιο σημείο αυτού μου φαίνεται άδικο;
  • Τι μου θυμίζει;
  • Τι από αυτό θα ήθελα (αλλά δεν τολμώ να το παραδεχτώ);

Γιατί η ζήλια δεν αποκαλύπτει μόνο τι θέλετε, πολλές φορές σας δείχνει και ποιον εαυτό φοβάστε να αφήσετε να υπάρξει.

Όταν η ζήλια σάς ξεσκεπάζει

Πόσες φορές έχετε πει «είμαι καλά μόνη/ος», «απλώς περνάω καλά» ή «αυτή την περίοδο επικεντρώνομαι σε μένα»; Και ναι, ίσως αυτό να ισχύει. Αλλά κάποιες άλλες φορές, είναι απλώς μια socially acceptable δικαιολογία για το «φοβάμαι να θέλω κάτι περισσότερο και να μην το αποκτήσω ποτέ». Είναι πιο εύκολο να παριστάνετε ότι δεν σας νοιάζει, παρά να παραδεχτείτε ότι σας νοιάζει πολύ.

Η ζήλια, όμως, δεν δέχεται προσχήματα. Εκείνη η μικρή ενόχληση που νιώθετε μες στη νύχτα, ενώ σκρολάρετε; Είναι το κομμάτι σας που έχει κουραστεί να προσποιείται πως δεν νιώθει τίποτα. Και όσο το αγνοείτε, τόσο πιο έντονα φωνάζει.

Πότε η σύγκριση γίνεται παγίδα;

Η ζήλια έχει και σκοτεινή πλευρά. Όταν η σύγκριση γίνεται ταυτότητα, δεν κάνετε αυτοπαρατήρηση, επιδίδεστε στην καταστροφολογία. Η σύγκριση είναι χρήσιμη μόνο όταν οδηγεί σε διαύγεια, όχι σε κατάρρευση. Αναρωτηθείτε:

Συγκρίνεστε από περιέργεια ή από αίσθημα ανεπάρκειας;

Θέλετε όντως αυτό που βλέπετε, ή απλώς νομίζετε ότι πρέπει να το θέλετε;

Γιατί όχι, δεν σημαίνει κάθε αρραβώνας δέσμευση, ούτε κάθε φωτογραφία μωρού ευτυχία, ούτε κάθε post ζευγαριού αληθινή σύνδεση. Το Instagram δεν δείχνει ποτέ την πλήρη εικόνα. Γι’ αυτό, πριν κάνετε τη δική τους ιστορία δικό σας μέτρο σύγκρισης, αναρωτηθείτε: έχετε ορίσει τη δική σας;

Η ζήλια είναι συναισθηματικό shortcut

Θέλετε αυτό που έχει ο άλλος ή απλώς θέλετε να προσπεράσετε τα δύσκολα; Την αβεβαιότητα, τις αποτυχημένες απόπειρες, τα άβολα “τι είμαστε εμείς οι δύο;”; Η αλήθεια είναι ότι η σύνδεση δεν παραδίδεται express. Περνά από δρόμους δύσκολους. Κι όμως, αυτή η διαδρομή είναι που την κάνει να αξίζει.

Όταν ξέρετε τι εσείς θέλετε, είναι πιο εύκολο να αντέξετε τις αναμονές και να επιμείνετε. Η σύγκριση σας δελεάζει να παρακάμψετε το ταξίδι, αλλά η διαύγεια σάς βοηθά να φτάσετε στον προορισμό.

Ο στόχος δεν είναι να νιώθετε λιγότερα. Είναι να νιώθετε καλύτερα. Η ζήλια δεν είναι ο εχθρός. Η αποφυγή είναι. Όταν σταματάτε να τη βλέπετε ως ατέλεια και αρχίζετε να την αντιμετωπίζετε ως ένδειξη, όλα αλλάζουν. Παύει να είναι κάτι που σας βαραίνει και γίνεται κάτι που σας καθοδηγεί.

Την επόμενη φορά που θα νιώσετε το γνωστό “γιατί όχι εγώ;”, δοκιμάστε να ρωτήσετε: “Και γιατί όχι;” Ίσως είναι απλώς η ζήλια σας που σας δείχνει τι πραγματικά αξίζει να διεκδικήσετε.