Το μπάνιο σε παγωμένο νερό είναι μια τάση που κερδίζει ολοένα και περισσότερους οπαδούς, από επαγγελματίες αθλητές μέχρι λάτρεις της ευεξίας, οι οποίοι το υποστηρίζουν για τα υποτιθέμενα οφέλη του στην κυκλοφορία, την ανάρρωση και τη διάθεση. Πρόσφατα, η Claudia Schiffer θέλησε να δοκιμάσει την εμπειρία, βουτώντας για τρία ολόκληρα λεπτά σε μια πισίνα με παγωμένο νερό, όπως μοιράστηκε με τους εκατομμύρια ακολούθους της στο Instagram. Η αντίδρασή της – «Θεέ μου, είναι πολύ κρύο», αποτυπώνει με χιούμορ την πρόκληση αυτής της πρακτικής, που εξακολουθεί να διχάζει τους ειδικούς ως προς το αν αποτελεί όντως «θαυματουργή» συνήθεια ή απλώς μια μόδα με ρίσκο.

Μπάνιο σε παγωμένο νερό: Υπέρ και κατά

Η εμβάπτιση σε κρύο νερό είναι μια μορφή κρυοθεραπείας που εφαρμόζεται για ιατρικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς, από την τοπική χρήση πάγου για τραυματισμούς, μέχρι την ολική βύθιση του σώματος σε παγωμένο νερό.

Η συνήθεια αυτή έχει μακρά ιστορία, που φτάνει ως την αρχαία Ελλάδα, και συνοδεύεται από πλήθος ερευνών, αν και πολλές έχουν περιορισμούς, όπως μικρά δείγματα και αφορούν κυρίως υγιείς, νεαρούς ενήλικες. Στη σύγχρονη εποχή, αρκετοί αναρωτιούνται αν μια πιο εύκολα προσβάσιμη εκδοχή της, όπως το κρύο ντους, μπορεί να προσφέρει παρόμοια οφέλη.

Κάνει καλό στην ψυχική και στην καρδιαγγειακή υγεία

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι μεγάλο μέρος των πιθανών ωφελειών ενός παγωμένου μπάνιου προκύπτει από τη διαδικασία ψυχολογικής προσαρμογής σε έναν στρεσογόνο παράγοντα: το κρύο νερό. Μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και ένα λεπτό έκθεσης σε θερμοκρασίες 10°C έως 14°C, για δύο εβδομάδες, μπορεί να μειώσει τα επίπεδα στρες. Η επίδραση είναι ισχυρότερη όταν συνδυάζεται με ειδικές τεχνικές αναπνοής.

Το παγωμένο νερό μπορεί επίσης να βελτιώσει τη διάθεση και την εγρήγορση, πιθανόν λόγω αύξησης νευροδιαβιβαστών όπως η αδρεναλίνη, η νοραδρεναλίνη και η ντοπαμίνη. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, η καρδιαγγειακή λειτουργία διεγείρεται, η αρτηριακή πίεση και οι παλμοί αυξάνονται προσωρινά, και στη συνέχεια η κυκλοφορία ενισχύεται καθώς το σώμα προσπαθεί να επανέλθει στη φυσιολογική θερμοκρασία.

Πότε είναι επικίνδυνο: Αν έχετε καρδιολογικά προβλήματα, διαταραχές κυκλοφορικού (π.χ. νόσος Raynaud, νευροπάθειες), διαβήτη, αν είστε έγκυος, έχετε υποβληθεί πρόσφατα σε χειρουργείο ή βρίσκεστε υπό την επήρεια αλκοόλ/ουσιών, δεν θα πρέπει να δοκιμάσετε. Η προειδοποίηση είναι σοβαρή γιατί έχουν καταγραφεί ακόμη και θάνατοι από ακατάλληλη χρήση κρυοθεραπείας.

Ενισχύει το ανοσοποιητικό

Κάποιες μελέτες υποδηλώνουν ότι η έκθεση σε παγωμένο νερό μπορεί να στηρίξει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Σε έρευνα του 2016, άτομα που έκαναν καθημερινά μπάνιο σε παγωμένο νερό διάρκειας 30 έως 90 δευτερολέπτων, ανέφεραν 29% λιγότερες ημέρες απουσίας από την εργασία λόγω ασθένειας.

Προσοχή: Η επιστημονική τεκμηρίωση δεν είναι οριστική και δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πόσο το κρύο νερό από μόνο του συμβάλλει σε αυτά τα αποτελέσματα.

Συμβάλλει στη φυσική κατάσταση

Το παγωμένο νερό μπορεί να μειώσει τη μυϊκή δυσκαμψία, αλλά οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην γίνεται αμέσως μετά από προπόνηση με βάρη, καθώς η φλεγμονώδης αντίδραση είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και ενδυνάμωση των μυών. Η καλύτερη στιγμή είναι τις ημέρες ξεκούρασης.

Προσοχή: Αν και μπορεί να αυξήσει προσωρινά τον μεταβολισμό, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι συμβάλλει στην απώλεια βάρους.

Πώς να ξεκινήσετε

Αν ο γιατρός σάς έχει δώσει το «πράσινο φως», ξεκινήστε σταδιακά. Μειώστε τη θερμοκρασία από χλιαρό σε κρύο, παραμείνετε 15-30 δευτερόλεπτα στην αρχή και αυξήστε τον χρόνο σταδιακά κάθε λίγες εβδομάδες. Τεχνικές όπως η «box breathing» (εισπνοή – κράτημα – εκπνοή – κράτημα, όλα να διαρκούν 4 δευτερόλεπτα) μπορούν να σας βοηθήσουν να παραμείνετε ήρεμοι.