Το 1932 ο Benito Mussolini έβαλε σε πράξη μια πολύ καλή ιδέα, σε αντίθεση με εκείνη που του κατέβηκε οκτώ χρόνια αργότερα, το 1940 και η οποία κατέληξε σε ιταλική τραγωδία. Το 1932 η Mostra Internazionale d’Arte Cinematografica della Biennale di Venezia άνοιξε για πρώτη φορά τις κινηματογραφικές θύρες της στο νησάκι Λίντο, απέναντι από την πόλη των δόγηδων. Είναι το πρώτο κινηματογραφικό φεστιβάλ που δημιουργήθηκε στον κόσμο. Ο λόγος δημιουργίας ενός φεστιβάλ, δεν ήταν επειδή ο “ντούτσε”, ο αρχηγός δηλαδή, ήταν σινεφίλ, αλλά επειδή είχε δει σωστά πως ο κινηματογράφος ήταν ένα κυρίαρχο μέσο, μέσω του οποίου το καθεστώς του θα μπορούσε να προωθήσει παγκοσμίως την ιδεολογία του, τον ίδιο ως παγκόσμιο ηγέτη και τη δική του Ιταλία ως παγκόσμια δύναμη. Δεν είχε διαβλέψει όμως το σύντομο δικό του τέλος 13 χρόνια μετά την έναρξη του 1ου Φεστιβάλ της Βενετίας. Το εθνικιστικό Φεστιβάλ της Βενετίας υπήρξε η αιτία που γεννήθηκε το διεθνές κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, ως ο δημοκρατικός αντίλογος, το 1940, με ημερομηνία έναρξης του την ημέρα που επέλεξε ο Adolf Hitler να εισβάλει στην Πολωνία και να ξεκινήσει επίσημα τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο!

Διαβάστε ακόμη: Φεστιβάλ Βενετίας 2025: Οι ταινίες που ανυπομονούμε να δούμε

La Mostra

Η Brigitte Bardot παρελαύνει στο Μεγάλο Κανάλι για το 19ο Φεστιβάλ Βενετίας το 1958.

Παρότι η ιστορία του ιταλικού κινηματογράφου ξεκίνησε 50 χρόνια πριν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας, η ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία κέρδισε άνθηση, αναγνώριση και κύρος κυρίως τη δεκαετία του 50 και αργότερα. Είναι το πρώτο κινηματογραφικό φεστιβάλ που διοργανώθηκε παγκοσμίως, ένα από τα “big 3” της Ευρώπης (Βενετία, Κάννες, Βερολίνο) και στα “big 5” παγκοσμίως (Τορόντο και Σάντανς). Το Φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας εκτυλίσσεται κάθε χρόνο αργά τον Αύγουστο ή νωρίς το Σεπτέμβριο και οι προβολές γίνονται στο ιστορικό Palazzo del Cinema, στην τοποθεσία Lungomare Marconi, και σε άλλα γειτονικά μέρη.

Διαβάστε ακόμη: 70 χρόνια Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου με τη Juliette Binoche

Ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του 82ου Φεστιβάλ Βενετίας Francis Ford Coppola θα απονείμει Χρυσό Λέοντα στον σκηνοθέτη Werner Herzog για το σύνολο του έργου του.

Τα κεντρικά βραβεία του Φεστιβάλ είναι από το 1957 ο Χρυσός Λέοντας (για την καλύτερη ταινία του διαγωνιστικού τμήματος του Φεστιβάλ), ο Αργυρός Λέοντας (για τον καλύτερο σκηνοθέτη) και το Coppa Volpi (για τον καλύτερο ηθοποιό, άντρα ή γυναίκα). Η Κριτική Επιτροπή μπορεί να επιλέξει ειδικά βραβεία (Λιοντάρια) για τη δουλειά ενός σκηνοθέτη ή κάποιου ηθοποιού, η ταινία του οποίου παρουσιάζεται στο κεντρικό διαγωνιστικό τμήμα. Επίσης υπάρχει το βραβείο Μarcello Μastroianni, για τον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο κινηματογραφιστή. Τα κεντρικά βραβεία πήραν το όνομα “Λέοντας” από το γιγάντιο μαρμάρινο λιοντάρι που κοσμεί το λιμάνι της Βενετίας, το οποίο “δανείστηκε” ο Francesco Morosini από το λιμάνι του Πειραιά.

Οι Έλληνες στη Βενετία

Ο θριαμβευτής του 2023 Γιώργος Λάνθιμος.

Ο Γιώργος Λάνθιμος κατάφερε να κατακτήσει τον Χρυσό Λέοντα το 2023 χάρη στο “Poor things”, όμως νωρίτερα κάποιοι άλλοι Έλληνες σκηνοθέτες είχαν ανοίξει τον δρόμο προς την επιτυχία. Ο “Δράκος” του Νίκου Κούνδουρου ήταν η πρώτη ελληνική ταινία που μπήκε στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ το 1956, αλλά δεν κατάφερε να φύγει με βραβείο. Το 1979 ο Κώστας Γαβράς συμμετέχει με τη “Λάμψη μιας γυναίκας” και ένα χρόνο αργότερα ο Θόδωρος Αγγελόπουλος βρέθηκε κοντά στην ιστορική πρωτιά, αλλά η ταινία του “Μεγαλέξανδρος” περιορίστηκε στον Αργυρό Λέοντα, καλύτερης σκηνοθεσίας. Εκείνη τη χρονιά το βαρύτιμο έπαθλο μοιράστηκε μεταξύ της “Γκλόρια” του ελληνικής καταγωγής Τζον Κασσαβέτη και του “Ατλάντικ Σίτι” του Louis Mal.

Δύο χρόνια μετά τον “Δράκο”, το “Φράγμα” του Δημήτρη Μακρή, ένα πολιτικό θρίλερ με τους Νίκο Κούρκουλο και Δάνη Κατρανίδη, μπήκε ανέλπιστα στη λίστα με τα φιλμ που διεκδίκησαν τον “Χρυσό Λέοντα”. Το 1983 ο Κώστας Γαβράς με το “Χάννα Κ.” βρέθηκε ξανά στο διαγωνιστικό τμήμα, ενώ δύο χρόνια μετά ήταν η σειρά του Παντελή Βούλγαρη να συμμετάσχει με τα “Πέτρινα χρόνια” που προκάλεσαν αίσθηση και χάρισαν στη Θέμιδα Μπαζάκα ειδική μνεία για την ερμηνεία της.

Παρότι στη Βενετία απονέμεται βραβείο που φέρει το όνομά του ο πρωταγωνιστής της ταινίας του Θεόδωρου Αγγελόπουλου “Ο μελισσοκόμος” Μarcello Μastroianni δεν κέρδισε το 1986.

Το 1986 ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος ξαναμπήκε στην κούρσα της διεκδίκησης του κορυφαίου επάθλου με τον “Μελισσοκόμο”, χωρίς όμως αποτέλεσμα, αλλά δύο χρόνια μετά κατέκτησε και πάλι τον Αργυρό Λέοντα με το “Τοπίο στην ομίχλη”. Το 1989 ο Γιώργος Πανουσόπουλος παρουσίασε το “Μ’ αγαπάς;”, ενώ το ελληνικό χρώμα στις βραβεύσεις εκείνης της χρονιάς αναδείχτηκε χάρη στον Γιώργο Αρβανίτη που κέρδισε το βραβείο φωτογραφίας για το γαλλοβελγικό δράμα “Australia”. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να ξαναδούμε ελληνική συμμετοχή στη Βενετία: το 2004 η ταινία “Delivery” του Νίκου Παναγιωτόπουλου μπήκε στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα. Το 2010 έφτασε η ώρα της Αθηνάς-Ραχήλ Τσαγγάρη με το “Attenberg” που χάρισε το βραβείο ερμηνείας στην Ariane Labed (σύζυγο σήμερα του Γιώργου Λάνθιμου) και μάλιστα απέναντι στη Natalie Portman, που λίγους μήνες αργότερα κέρδισε το Όσκαρ Α΄ γυναικείου ρόλου χάρη στον “Μαύρο κύκνο”. To 2011 νίκησε ο Γιώργος Λάνθιμος με το σενάριο των “Αλπεων” και δύο χρόνια αργότερα ήρθε και ο διπλός θρίαμβος του Αλέξανδρου Αβρανά με τη “Miss Violence”, που εκτός του βραβείου ερμηνείας (Θέμης Πάνου) κέρδισε και τον τίτλο της κορυφαίας σκηνοθεσίας.

Στο 82ο Φεστιβάλ της Βενετίας, που κάνει έναρξη την 27η Αυγούστου 2025, η ταινία “Bugonia” του Γιώργου Λάνθιμου θα κάνει την πρεμιέρα της και θα διεκδικήσει τον δεύτερο Χρυσό Λέοντα του σκηνοθέτη.

Ο γλυκός θάνατος στη Βενετία

Ο Richard Burton και η Claudia Cardinale έχουν ξεκαρδιστεί στα γέλαια, την ώρα που η Elizabeth Taylor καλεί τους παπαράτσι να επιδείξουν έλεος σε κάποιο πάρτι του 28ου Φεστιβάλ της Βενετίας, το 1967.

Παρότι πως κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας (27/9 – 6/9) συνεχίζονται οι υπόλοιπες διοργανώσεις της Μπιενάλε (στην οποία εντάσσεται και το κινηματογραφικό φεστιβάλ) και η πόλη είναι γεμάτη σημαντικούς αρχιτέκτονες, εικαστικούς, χορευτές, τον τόνο θα δώσουν οι κινηματογραφικοί αστέρες και τα celebrities που θα παρελάσουν στο κόκκινο χαλί. Θα έχουμε δηλαδή μια επανάληψη του γάμου Jeff Bezos – Laurent Sanchez με πολλούς περισσότερους όμως προσκεκλημένους και μεγαλύτερη προβολή. Προβολή που δεν γνώρισε ο Γιώργος Λάνθιμος, λόγω απεργίας των παπαράτσι (!) το 2023, όταν κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα και πολλοί celebrities “απόφυγαν” να παρευρεθούν. Το Φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας είναι περισσότερο κινηματογραφικό, παρά κοινωνικό φεστιβάλ όπως είναι αυτό των Καννών. Όμως και στη Βενετία υπάρχει μια καλοκουρδισμένη βιομηχανία που διεκδικεί το μερίδιο του… χρυσού λέοντος στους τεράστιους τζίρους που αναμένεται να δημιουργηθούν. Εμβληματικά ξενοδοχεία, όπως το Aman Venice, το Palazzo Gritti, το Belmond Cipriani, μυθικά εστιατόρια, εμφατικά μπαρ, όπως το Harry’s περιμένουν να μάθουν στους άμαθους Αμερικανούς σταρ τη γεύση της dolce vita. H ζωή στην πόλη του Καζανόβα είναι μεθυστικά απολαυστική και γαργαλιστική με τις φυσαλίδες του προσέκο, ενός Bellini ή ενός Aperol Spritz, που όλα τους γεννήθηκαν στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας.