Όταν έρχεται η ώρα του ύπνου, πολλοί από εμάς αναζητούμε τρόπους για να χαλαρώσουμε και να κοιμηθούμε γρηγορότερα. Ορισμένοι ακούν καθοδηγούμενους διαλογισμούς, άλλοι χαλαρωτική μουσική ή podcasts. Μια ακόμη ενδιαφέρουσα μέθοδος είναι τα binaural beats, ένα ακουστικό φαινόμενο που δημιουργείται από τον εγκέφαλό σας όταν ακούτε δύο διαφορετικές συχνότητες σε κάθε αυτί. Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να μειώνουν το άγχος και να βελτιώνουν την ικανότητά σας να αποκοιμηθείτε.

Διαβάστε ακόμη: Η θεωρία του side-sleeping: Μπορεί ο ύπνος στο πλάι να προκαλέσει ασυμμετρία;

Τι είναι τα binaural beats;

Τα binaural beats δεν είναι μουσικό είδος, αλλά ένας ήχος που αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος. Όταν ακούτε δύο τόνους διαφορετικών συχνοτήτων, ο εγκέφαλος δημιουργεί έναν τρίτο τόνο, που ονομάζεται binaural beat, στην συχνότητα της διαφοράς μεταξύ των δύο τόνων.

Για παράδειγμα, αν ακούσετε έναν τόνο στα 300 Hz στο ένα αυτί και έναν τόνο στα 310 Hz στο άλλο, θα αντιληφθείτε ένα binaural beat στα 10 Hz. Αυτό λειτουργεί μόνο αν οι συχνότητες είναι κάτω από 1000 Hz και η διαφορά μεταξύ τους μικρότερη από 35 Hz.

Διαβάστε ακόμη: Για να κοιμηθείτε καλύτερα κάντε το όπως οι Ιάπωνες

Πώς λειτουργούν τα binaural beats;

Ο εγκέφαλος δημιουργεί την αίσθηση ενός τρίτου ήχου για να «συμφιλιώσει» τις διαφορές μεταξύ των ήχων που φτάνουν σε κάθε αυτί. Αν ακούσετε τα beats για κάποιο χρονικό διάστημα, μπορούν να συγχρονιστούν με τα εγκεφαλικά σας κύματα και να επηρεάσουν το επίπεδο εγρήγορσης και χαλάρωσής σας.

Τι μπορούν να κάνουν;

Οι διαφορετικές συχνότητες συνδέονται με διαφορετικά αποτελέσματα:

Gamma (30-50 Hz): Συνδέεται με εγρήγορση, συγκέντρωση και επίλυση προβλημάτων. Έρευνες δείχνουν βελτίωση μνήμης, διάθεσης και γνωστικών ικανοτήτων.

Beta (13-30 Hz): Σχετίζεται με ενεργό και alert μυαλό, αλλά και με άγχος. Μπορεί να βελτιώσει διάθεση και αποδοτικότητα σε καθήκοντα.

Alpha (8-13 Hz): Δηλώνει χαλάρωση και ηρεμία, ενισχύει τη δημιουργικότητα.

Theta (4-8 Hz): Εμφανίζεται στο ελαφρύ στάδιο ύπνου, σχετίζεται με υπνηλία και διαλογισμό. Beats στα 6 Hz μπορούν να προκαλέσουν διαλογιστική κατάσταση.

Delta (<4 Hz): Τα πιο αργά κύματα, συνδέονται με τον βαθύ ύπνο. Ακρόαση σε delta συχνότητες συμβάλλουν στον ύπνο.

Μπορούν να βελτιώσουν τον ύπνο;

Οι πρώτες έρευνες δείχνουν θετικά αποτελέσματα: Ένα πείραμα με binaural beats 3 Hz (delta) προκάλεσε αύξηση της δραστηριότητας delta στον εγκέφαλο και επέκτεινε το βαθύ στάδιο ύπνου, σημαντικό για την αναζωογόνηση το πρωί. Άλλες μελέτες σε αθλητές ποδοσφαίρου έδειξαν βελτίωση στην ποιότητα ύπνου, λιγότερη υπνηλία και ευκολότερο ξύπνημα. Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα στοιχεία δεν είναι επαρκή και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την αποτελεσματικότητα των binaural beats στον ύπνο και στη μείωση του άγχους.

Πώς να τα χρησιμοποιήσετε;

Υπάρχουν πολλά tracks online, καθώς και CDs ή αρχεία ήχου με binaural beats, συχνά με λευκό θόρυβο ή άλλους ήχους για χαλάρωση. Για τον ύπνο, προτιμήστε συχνότητες theta ή delta. Χρησιμοποιήστε ακουστικά ή earbuds για να εισέρχεται ήχος σε κάθε αυτί. Δοκιμάστε διαφορετική διάρκεια ακρόασης για να βρείτε τι σας βοηθά περισσότερο.

Υπάρχουν παρενέργειες;

Σπάνια, κάποιοι ακροατές αναφέρουν ερεθισμό ή εκνευρισμό. Η προσθήκη λευκού θορύβου μπορεί να μειώσει την ενόχληση. Η μακροχρόνια έκθεση σε ήχους >85 decibels μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην ακοή, οπότε κρατήστε τη στάθμη ήχου σε ασφαλή επίπεδα.

Τα binaural beats αποτελούν μια υποσχόμενη, μη φαρμακευτική μέθοδο χαλάρωσης και βελτίωσης του ύπνου, αλλά η επιστημονική στήριξη είναι ακόμα περιορισμένη. Αν τα δοκιμάσετε, φροντίστε για σωστή ακρόαση και ασφαλή ένταση ήχου.

Photo credit: Istock