Ήταν το 1973 όταν η βασιλική οικογένεια εκδιώχθηκε από την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω της το Τατόι, μια έκταση χιλιάδων στρεμμάτων γεμάτη αναμνήσεις, σιωπές και αντικείμενα που κουβαλούσαν μια ολόκληρη εποχή. Οι αίθουσες και οι αποθήκες του κτήματος έμειναν κλειστές, και οι θησαυροί τους, πίνακες, κοσμήματα, έπιπλα, βιβλία, φωτογραφίες, ξεχάστηκαν κάτω από τη σκόνη του χρόνου.

Διαβάστε ακόμη: Το σιντριβάνι της πλατείας Συντάγματος ήταν ένα μικρό θαύμα μαρμαροτεχνικής

Για δεκαετίες, το Τατόι υπήρξε ένα τοπίο εγκατάλειψης, αλλά και μια ανεξάντλητη πηγή μύθων γύρω από τη ζωή της τέως βασιλικής οικογένειας και τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας.

Διαβάστε ακόμη: Μινιόν: Η αναγέννηση ενός ορόσημου της Αθήνας

Μηχανικό επιτραπέζιο ρολόι από επιχρυσωμένο μπρούντζο και μάρμαρο, του Γάλλου ωρολογοποιού J.B. Baillon

Μια αναγέννηση μέσα από τη σκόνη

Πενήντα χρόνια αργότερα, οι κλειστές πόρτες του κτήματος άνοιξαν ξανά.
Κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων εργασιών αποκατάστασης, ειδικοί συντηρητές, ιστορικοί και αρχαιολόγοι έφεραν στο φως περισσότερα από 70.000 αντικείμενα. Καθένα από αυτά καταγράφηκε, τεκμηριώθηκε και ψηφιοποιήθηκε με τη φροντίδα της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Το αποτέλεσμα αυτής της κολοσσιαίας προσπάθειας παρουσιάζεται σήμερα στη νέα διαδικτυακή πύλη «Συλλογές Τατοΐου: Ξεκλειδώνοντας τον υλικό πολιτισμό και την ιστορία ενός αιώνα», ένα ψηφιακό μουσείο που ανασυνθέτει την καθημερινότητα, την αισθητική και τις αξίες μιας εποχής που σημάδεψε την Ελλάδα.

Μαύρο ξύλινο πιάνο με ουρά. Φέρει την επωνυμία του κατασκευαστή C. Bechstein

Από τον Bechstein ως τον Hermès

Στους ψηφιακούς καταλόγους, οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν σε έναν πραγματικό θησαυρό: μηχανικά ρολόγια από επιχρυσωμένο μπρούτζο του Γάλλου ωρολογοποιού J.B. Baillon, ένα μαύρο πιάνο με ουρά Bechstein, πορσελάνες και κρυστάλλινα σερβίτσια, κοσμήματα και φορέματα υψηλής ραπτικής, εικόνες και λατρευτικά κειμήλια, ακόμη κι ένα λευκό μεταξωτό μαντήλι Hermès του 1963, διακοσμημένο με την πρύμνη του γαλλικού πλοίου Soleil.
Αντικείμενα που άλλοτε συνόδευαν τις επίσημες τελετές ή τις ιδιωτικές στιγμές της βασιλικής οικογένειας, αποκτούν τώρα νέα ταυτότητα και νόημα μέσα από τη διαδικασία της τεκμηρίωσης.

Προσωπογραφία της Σοφίας, έργο του Αυστριακού ζωγράφου Heinrich Anton Von Angeli

Η μνήμη ενός αιώνα

Οι συλλογές συμπληρώνονται από έγγραφα και φωτογραφίες του Αρχείου Τατοΐου, που φωτίζουν τη σχέση του τόπου με την πολιτική, τη θρησκεία, την τέχνη και την καθημερινή ζωή.
Από τις δεξιώσεις και τα κυνηγετικά γεύματα έως τα γράμματα, τα βιβλία και τα αναμνηστικά ταξιδιών, το Τατόι αποκαλύπτει την πολυεπίπεδη ιστορία μιας οικογένειας που υπήρξε ταυτόχρονα σύμβολο δύναμης και αμφιλεγόμενης εξουσίας.
Μέχρι το τέλος του χρόνου, ο αριθμός των τεκμηριωμένων αντικειμένων αναμένεται να αγγίξει τις 90.000, δημιουργώντας ένα μοναδικό αποθετήριο πολιτιστικής μνήμης.

Kάλυμμα τύπου ice bell-dome από πορσελάνη της σειράς Flora Danica. Γαμήλιο δώρο προς την Άννα-Μαρία και τον Κωνσταντίνο Β

Ξεκλειδώνοντας το Τατόι

Η ψηφιακή πύλη συνοδεύεται από την έντυπη έκδοση «Ξεκλειδώνοντας το Τατόι», που παρουσιάζει επιλεγμένα αντικείμενα και φωτογραφικό υλικό, ένα προοίμιο για τη μελλοντική μόνιμη έκθεση στους νέους εκθεσιακούς χώρους του κτήματος.
Κατά την επίσημη παρουσίαση στο Μουσείο Μπενάκη, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη επισήμανε: «Η τεκμηρίωση και η ψηφιοποίηση των Συλλογών Τατοΐου δεν είναι απλώς μια πράξη διάσωσης. Είναι μια πράξη γνώσης και ευθύνης απέναντι στην ιστορία. Κάθε αντικείμενο αποκτά τη δική του φωνή και θέση, σε ένα ευρύτερο αφήγημα που συνδέει το παρελθόν με το παρόν».

Από την εγκατάλειψη των δεκαετιών του ’80 και του ’90 έως τη σημερινή του αποκατάσταση, το Τατόι δεν είναι πια ένα σιωπηλό ερείπιο μιας αμφιλεγόμενης δυναστείας. Είναι ένας χώρος που ενώνει την τέχνη, την επιστήμη και τη μνήμη, που μας καλεί να δούμε το παρελθόν όχι ως βάρος, αλλά ως πολύτιμο κομμάτι της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Γιατί, όπως αποδεικνύουν τα 70.000 ευρήματα του Τατοΐου, καμία ιστορία δεν χάνεται.