Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (HRT) για την εμμηνόπαυση, που χρησιμοποιεί οιστρογόνα για να ανακουφίσει τα συμπτώματα, έχει περιβληθεί από αμφιλεγόμενα δεδομένα και σύγχυση από το 2002, όταν μια προβληματική μελέτη την συνέδεσε με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου και εγκεφαλικού. Παρά το ότι αυτά τα ευρήματα αμφισβητήθηκαν, καθώς η μελέτη αφορούσε κυρίως γυναίκες πολλά χρόνια μετά την εμμηνόπαυση, άφησαν ως κληρονομιά μια «μαύρη προειδοποίηση» για την HRT που πολλοί γιατροί προσπαθούν σήμερα να αλλάξουν.

Διαβάστε ακόμη: Ποια δραστικά συστατικά μπορούν να σας στηρίξουν στην εμμηνόπαυση

«Η εμμηνόπαυση αποτελεί ένα απολύτως φυσιολογικό φαινόμενο στη ζωή κάθε
γυναίκας. Είναι το πέρασμα σε μια νέα φάση, η οποία –αν και συχνά συνοδεύεται από αλλαγές και προκλήσεις– δεν πρέπει να προκαλεί φόβο ή ανησυχία. Αντιθέτως, μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για μια ζωή με λιγότερα βάρη και περισσότερη ποιότητα, τονίζει ο Δρ. Παναγιώτης Χριστόπουλος, MD, MSc, PhD, IFEPAG, Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας, ΕΚΠΑ. Ο ίδιος επεσήμανε ότι η σωστή ενημέρωση, η πρόληψη και η τακτική ιατρική παρακολούθηση επιτρέπουν στις γυναίκες να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν έγκαιρα τυχόν αλλαγές, διατηρώντας την υγεία και τη ζωτικότητά τους. Παράλληλα, η απουσία της έμμηνης ρύσης απαλλάσσει πολλές γυναίκες από χρόνιες ενοχλήσεις, προσφέροντας ελευθερία, άνεση και μια νέα αίσθηση ισορροπίας.

Διαβάστε ακόμη: Τέλος στις εξάψεις | 7 tips διατροφής για εύκολη εμμηνόπαυση

Νέα έρευνα και χρόνος έναρξης

Νέα έρευνα που παρουσιάζεται στο ετήσιο συνέδριο της Menopause Society το 2025 δείχνει ότι ο χρόνος έναρξης της HRT είναι καθοριστικός για την ασφάλεια και τα οφέλη της, πέρα από την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Η ανάλυση πάνω από 120 εκατομμυρίων φακέλων ασθενών έδειξε ότι γυναίκες που ξεκίνησαν HRT κατά την περιεμμηνόπαυση και τη συνέχισαν για τουλάχιστον 10 χρόνια είχαν 60% χαμηλότερες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού σε σύγκριση με όσες ξεκίνησαν μετά την εμμηνόπαυση ή δεν πήραν καθόλου ορμόνες.

Η σημασία της έγκαιρης αντιμετώπισης συμπτωμάτων

Οι ειδικοί τονίζουν ότι, αν και δεν μπορεί να αποδειχθεί άμεση αιτιότητα, τα στοιχεία είναι «ενθαρρυντικά». Η έρευνα υποστηρίζει τη σημασία της αντιμετώπισης των πρώτων συμπτωμάτων κατά την περιεμμηνόπαυση. Τα συμπτώματα όπως εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις και διαταραχές συγκέντρωσης μπορεί να εμφανιστούν πολύ πριν τελειώσει η περίοδός σας, και αρχικά να είναι τόσο ήπια που να μην συνδέονται με την περιεμμηνόπαυση.

Κίνδυνοι καθυστέρησης της HRT

Αντίθετα, η καθυστέρηση στην έναρξη της HRT μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο, με τις γυναίκες που ξεκίνησαν HRT αργότερα να έχουν σχεδόν 5% μεγαλύτερη πιθανότητα εγκεφαλικού σε σχέση με όσες δεν τη χρησιμοποίησαν. Το γεγονός αυτό σχετίζεται με τη φυσιολογική αύξηση προβλημάτων υγείας με την ηλικία και την πιθανώς λιγότερο θετική επίδραση των οιστρογόνων σε γυναίκες με ήδη υπάρχουσες καρδιαγγειακές ή εγκεφαλικές αλλαγές.

Ατομική αξιολόγηση και οφέλη-κίνδυνοι

Δεν σημαίνει όμως ότι η HRT πρέπει να διακόπτεται υποχρεωτικά μετά τα 60 ή κάποια χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Η επανεκτίμηση της αναγκαιότητας γίνεται ανάλογα με την υγεία και τους κινδύνους κάθε γυναίκας, ενώ η συνέχιση της θεραπείας μπορεί να παραμείνει ασφαλής. Τα οφέλη περιλαμβάνουν ανακούφιση από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και, σε κάποιες περιπτώσεις, πρόληψη της οστεοπόρωσης, ενώ οι πιθανοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο θρόμβων και καρκίνου του μαστού. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν παρενέργειες όπως ευαισθησία στήθους, ελαφρά αιμορραγία ή πονοκέφαλοι.

Η έρευνα υπογραμμίζει ότι η έναρξη της HRT νωρίτερα, κατά την περιεμμηνόπαυση, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο και να προσφέρει καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία και την ποιότητα ζωής. Ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος, Personal Development Advisor και CEO της Infinity Life Coaching, τονίζει ότι η εμμηνόπαυση είναι μια βαθιά ανθρώπινη μετάβαση που αξίζει να αγκαλιαστεί: «Η κοινωνική ζωή αποκτά ιδιαίτερη σημασία: η επαφή, η φιλία και η αίσθηση κοινότητας γίνονται πηγές δύναμης και συναισθηματικής ισορροπίας. Η σύνδεση με άλλους ανθρώπους μειώνει το άγχος, ενισχύει τη χαρά και βοηθά το σώμα και το νου να βρουν ξανά τον ρυθμό τους. Γιατί τελικά, η ζωή “σε σύνδεση” είναι το πιο φυσικό και βαθύ φάρμακο της ψυχής.»

Πηγή: Συνέντευξη Τύπου της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης (ΕΛ.ΕΤ.ΕΜ), υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων, με θέμα «Lifestyle Medicine: Το κλειδί για την ποιότητα ζωής στην εμμηνόπαυση».

Photo credit: Istock