Οι Παγκόσμιες Ημέρες έχουν ως βασικό τους λόγο ύπαρξης την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση. Το ίδιο ισχύει και για την 14η Νοεμβρίου, η οποία καθιερώθηκε μόλις το 2007, από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ως Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη. Τότε, το κείμενο του ψηφίσματος αναγνώριζε την «επείγουσα ανάγκη για πολυμερείς προσπάθειες προαγωγής και βελτίωσης της ανθρώπινης υγείας, καθώς και της παροχής πρόσβασης σε θεραπεία και εκπαίδευση στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης». Σήμερα, 18 χρόνια μετά, ο διαβήτης είναι εν πολλοίς terra incognita. Δυστυχώς είμαστε ακόμα αρκετά πίσω στην ενημέρωση για βασικά ζητήματα που τον αφορούν. Ας δούμε μαζί τρία βασικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε όλοι για τον σακχαρώδη διαβήτη.

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης: Τα δέκα γραμμάρια την ημέρα που θα αναδείξουν την ομορφιά σας

1. Τι είναι ο διαβήτης τύπου 2;

Είναι μια χρόνια μεταβολική πάθηση κατά την οποία το σώμα δεν χρησιμοποιεί σωστά την ινσουλίνη ή δεν παράγει αρκετή ώστε να διατηρεί το σάκχαρο του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα. Συγκεκριμένα, το σώμα εμφανίζει αντίσταση στην ινσουλίνη, δηλαδή τα κύτταρα «δεν υπακούουν» στο σήμα της ινσουλίνης. Ως αποτέλεσμα, το πάγκρεας παίρνει οδηγία να παράγει περισσότερη ινσουλίνη. Η ηλικία εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2 παραδοσιακά είναι μετά τα 40, αλλά τα τελευταία χρόνια τον παρατηρούμε σε όλο και μικρότερες ηλικίες, ακόμη και στην εφηβεία.

Τα συμπτώματα μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους σταδιακά και είναι ποικίλα. Αυξημένη δίψα, συχνουρία, κόπωση, θολή όραση, πληγές που κλείνουν αργά ή συχνές λοιμώξεις, καθώς και περιοχές με πιο σκουρόχρωμο δέρμα (π.χ. μασχάλες, λαιμός) λόγω αντίστασης στην ινσουλίνη.

Η εμφάνιση της νόσου συνδέεται με παράγοντες κινδύνου όπως η υπέρβαση ή η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η φτωχή διατροφή, το κάπνισμα και τουλάχιστον εν μέρει και γενετικοί παράγοντες. Επιπλέον, όσο αυξάνει η ηλικία, τόσο αυξάνει και ο κίνδυνος. Η έγκαιρη αναγνώριση και διάγνωση είναι κρίσιμη για τη μείωση των επιπλοκών.

2. Γιατί ο διαβήτης μας αφορά;

Σε παγκόσμια κλίμακα, το 2014 υπολογίζεται ότι 422 εκατ. ενήλικες ζούσαν με διαβήτη, έναντι μόλις 108 εκατ. το 1980. Σήμερα, περίπου 1 στους 9 ενήλικες (20-79 ετών) στον κόσμο ζει με διαβήτη, δηλαδή περίπου 589 εκατ. ανθρώπους. Από το σύνολο των διαβητικών, πάνω από το 90 % περίπου είναι περιπτώσεις διαβήτη τύπου 2. Στην Ελλάδα η εκτίμηση είναι πως κάτι λιγότερο από το 10% των ενηλίκων είναι διαβητικοί.

Από τα παραπάνω, κρατάμε πως ο παγκόσμιος επιπολασμός της νόσου σχεδόν διπλασίασε το ποσοστό του από το 1980. Από το 4,7% υπερβήκαμε το 9% του ενήλικου πληθυσμού, ποσοστό που αντανακλά τη διεύρυνση παραγόντων κινδύνου, όπως η παχυσαρκία. Κατά την τελευταία δεκαετία, η συχνότητα εμφάνισης του διαβήτη αυξήθηκε με ταχύτερο ρυθμό σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος σε σύγκιση με χώρες υψηλού εισοδήματος. Η γενικότερη εικόνα, ωστόσο, είναι πως τα ποσοστά παραμένουν ανησυχητικά υψηλά.

3. Ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προληφθεί

Σε όλα αυτά υπάρχει μια καλή είδηση. Σε αντίθεση με τον διαβήτη τύπου 1 (ινσουλινοεξαρτώμενος), ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί συχνά να προληφθεί ή καθυστερήσει. Αρκεί να γίνουν ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Ο έλεγχος του βάρους και η τακτική σωματική δραστηριότητα (τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας άσκησης εβδομαδιαίως) είναι κλειδί. Παράλληλα, η υγιεινή διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, με ταυτόχρονο περιορισμό κορεσμένων λιπαρών, αποφυγή υπερβολικής ζάχαρης και επεξεργασμένων τροφίμων αποτελούν κρίσιμα βήματα.

4. Πήρατε διάγνωση με διαβήτη τύπου 2. Και τώρα;

Αν, τελικά, έχετε διάγνωση με διαβήτη τύπου 2, τότε οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν είναι, πλέον, προαιρετικές, αλλά αναγκαίες:

  • Προσέχετε τη διατροφή σας. Προτιμάτε ολικής άλεσης προϊόντα, πολλά λαχανικά και φρούτα, περιορίζετε γλυκά, ζάχαρη, αναψυκτικά και επεξεργασμένα φαγητά.
  • Παρακολουθείτε τακτικά το βάρος σας και βάζετε στόχο τη μείωση κιλών αν είστε υπέρβαροι. Ακόμα και απώλεια 5-10 % του σωματικού βάρους σας μπορεί να έχει πολύ θετική επίδραση.
  • Η άσκηση στην καθημερινότητα είναι απαραίτητη. Περπάτημα, ποδήλατο, κολύμβηση ή όποια δραστηριότητα σας αρέσει.
  • Η διάγνωση πάει μαζί με τακτικές εξετάσεις για γλυκόζη, HbA1c, λιπιδαιμία, αρτηριακή πίεση, καθώς και έλεγχο των οφθαλμών, των νεφρών και των νεύρων. Άρα, ο γιατρός σας είναι φίλος σας.
  • Για έναν διαβητικό, οι καλές συνήθειες ύπνου και ο περιορισμός του στρες δεν είναι ευχολόγιο. Ο ύπνος και το στρες επηρεάζουν τη γλυκόζη και τη γενική υγεία.

Μη θεωρήσετε πως αυτές οι παρεμβάσεις είναι ασήμαντες. Αντίθετα, αν τις υιοθετήσετε, μπορείτε να διαχειριστείτε τη νόσο ή να μειώσετε σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισής της. Η έγκαιρη διάγνωση, η συμμόρφωση στις οδηγίες και η υποστήριξη από επαγγελματία υγείας είναι θεμελιώδεις για να διατηρεί ο πάσχοντας ποιότητα ζωής και να αποφύγει πιθανές επιπλοκές.

Photo credit: Istock