Έχετε νιώσει ποτέ ότι κάποιος σας «μικραίνει»; Ίσως σας μίλησε με υπεροψία, ίσως αγνόησε όσα είπατε, ή έκανε υποτιμητικά σχόλια που σας άφησαν με ένα αίσθημα κατωτερότητας. Αν σας έχει συμβεί κάτι από αυτά, τότε έχετε βιώσει υποτιμητική συμπεριφορά.

Διαβάστε ακόμη: Sock office: Ξυπόλητοι στη δουλειά; Η τάση που σας βγάζει τα παπούτσια

Το να σας υποτιμούν είναι μια συμπεριφορά που πληγώνει βαθιά. Σας κάνει να νιώθετε ασήμαντοι, να αμφισβητείτε την αξία σας και συχνά να αναρωτιέστε αν υπερβάλλετε. Ακόμη πιο δύσκολο είναι όταν ο άνθρωπος που το κάνει είναι κάποιος κοντινός σας, μέλος της οικογένειας, φίλος, συνεργάτης ή συνάδελφος. Η επίμονη υποτίμηση μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση και μια γενικότερη επιβάρυνση της ψυχικής σας υγείας.

Διαβάστε ακόμη: Είστε πολύ καλοί στη δουλειά σας; Το κρυφό τίμημα της αξιοπιστίας

Υποτιμητική συμπεριφορά σημαίνει ότι κάποιος σας αντιμετωπίζει σαν να είστε λιγότερο ικανοί, σημαντικοί ή άξιοι σεβασμού. Πρόκειται για μορφή συναισθηματικής κακοποίησης ή έλλειψης ενσυναίσθησης, συχνά μάλιστα είναι τόσο λεπτή, που ο άνθρωπος που την εκδηλώνει δεν αντιλαμβάνεται καν ότι το κάνει.

Όποια κι αν είναι η μορφή της, η υποτίμηση δεν είναι αποδεκτή σε κανένα πλαίσιο. Είναι μια μορφή εκφοβισμού και καταχρηστικής συμπεριφοράς που δεν πρέπει να παραβλέπετε.

Γιατί κάποιος υποτιμά τους άλλους;

Οι λόγοι πίσω από αυτή τη συμπεριφορά μπορεί να διαφέρουν, αλλά συχνά περιλαμβάνουν:

  • Προσπαθούν να νιώσουν πιο δυνατοί ή σημαντικοί, υποβαθμίζοντάς σας.
  • Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και χρειάζονται να «ανέβουν» μειώνοντας τους άλλους.
  • Νιώθουν ανασφάλεια μέσα στη σχέση και χρησιμοποιούν τον έλεγχο για να διατηρήσουν εξουσία.
  • Πιστεύουν ότι αν σας κάνουν να νιώσετε μικροί, εκείνοι θα φανούν πιο ικανοί ή πετυχημένοι.
  • Μπορεί να ζηλεύουν κάτι στη ζωή σας, επιτυχίες, σχέσεις, προσωπικότητα, και να το κρύβουν πίσω από την υποτίμηση.

Όποιος κι αν είναι ο λόγος, δεν ευθύνεστε εσείς για τη συμπεριφορά τους.

Τι μπορείτε να κάνετε όταν κάποιος σας υποτιμά;

Το πιο σημαντικό είναι να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να αλλάξετε τον άλλον, μόνο εκείνος μπορεί να το κάνει. Εσείς μπορείτε να εστιάσετε στη δική σας προστασία, στη διατήρηση της αυτοπεποίθησής σας και στα όρια που θέτετε. Ακολουθούν μερικές πρακτικές στρατηγικές.

1. Εκφράστε ότι η συμπεριφορά είναι ανεπιθύμητη

Αρχικά, δείτε πώς ανταποκρίνεται το άτομο όταν του το επισημαίνετε. Εάν αντιδράσει θετικά, δείξει ειλικρινές ενδιαφέρον ή έκπληξη:

  • Εξηγήστε με ηρεμία πώς επηρεάζεστε. Χρησιμοποιήστε συγκεκριμένα παραδείγματα, χωρίς κατηγορίες ή θυμό.
  • Αφήστε χώρο και στη δική του οπτική, δείχνει σεβασμό και βοηθά να κατανοήσετε καλύτερα τη δυναμική.
  • Διατυπώστε ξεκάθαρα τι θα θέλατε να αλλάξει.
  • Ενθαρρύνετε την ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα μειώσουν αντίστοιχες συμπεριφορές στο μέλλον, όπως τεχνικές εποικοδομητικής κριτικής.
  • Συμφωνήστε να επαναξιολογήσετε μαζί την κατάσταση σε κάποιο χρονικό διάστημα.

Αν η αντίδραση είναι αρνητική ή αμυντική:

  • Ζητήστε τη στήριξη ενός φίλου, συγγενή ή συναδέλφου. Μια «ομάδα υποστήριξης» σας βοηθά να νιώσετε ασφάλεια και να δείτε την κατάσταση πιο καθαρά.
  • Ενημερώστε κάποιον που έχει θέση ευθύνης (π.χ. προϊστάμενο), ειδικά αν η επαφή με το άτομο αυτό είναι καθημερινή ή αναπόφευκτη.
  • Θέστε σαφή όρια. Για παράδειγμα, δηλώστε ότι θα σταματήσετε μια συζήτηση ή συνάντηση αν συνεχιστεί η υποτίμηση.
  • Εξερευνήστε τρόπους για να ενισχύσετε τις δεξιότητές σας στη διαχείριση δύσκολων ανθρώπων, ακόμη και με τη βοήθεια ειδικού αν χρειαστεί.

Κανείς δεν αξίζει να αντιμετωπίζεται με ασέβεια. Αν κάποιος σας υποτιμά, να θυμάστε ότι έχετε επιλογές και δικαίωμα να προστατεύσετε τον εαυτό σας. Δεν μπορείτε να αλλάξετε τη συμπεριφορά του άλλου, αλλά μπορείτε να αλλάξετε τον τρόπο που αντιδράτε, τα όρια που θέτετε και το περιβάλλον υποστήριξης που δημιουργείτε γύρω σας. Εσείς καθορίζετε πώς θέλετε να σας αντιμετωπίζουν.

Photo credit: Istock