Το βιβλίο, Careless People της Sarah Wynn-Williams, η οποία ήταν διευθύντρια παγκόσμιας δημόσιας πολιτικής της εταιρείας, περιλαμβάνει μια σειρά από επικριτικούς ισχυρισμούς σχετικά με όσα είδε κατά τη διάρκεια των επτά χρόνων εργασίας στο Facebook. Η Meta κέρδισε μια προσωρινή απόφαση στις ΗΠΑ σταματώντας την πρώην διευθύντρια του Facebook από την προώθηση ή περαιτέρω διανομή αντιγράφων των απομνημονευμάτων της.

Η μητρική εταιρεία του Facebook, Meta, μάλιστα δήλωσε ότι η απόφαση – η οποία διατάσσει τη συγγραφέα να σταματήσει την προώθηση του βιβλίου «στον βαθμό που αυτό είναι υπό τον έλεγχό της» – επιβεβαιώνει ότι «το ψευδές και δυσφημιστικό βιβλίο δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε δημοσιευτεί». Ο βρετανικός εκδοτικός οίκος Macmillan αναφέρει ότι είναι «αφοσιωμένος στη διατήρηση της ελευθερίας του λόγου» και στο δικαίωμα της Wynn-Williams «να πει την ιστορία της». Μάλιστα, σε δήλωσή του στο BBC, ο εκδοτικός οίκος ανέφερε ότι η συγγραφέας επρόκειτο να δώσει «εκτενείς συνεντεύξεις» στο Ηνωμένο Βασίλειο και διεθνώς, αλλά «της έχει απαγορευτεί να το κάνει».

Κατά τη διάρκεια ακρόασης στην American Arbitration Association – έναν ανεξάρτητο φορέα που επιλύει διαφορές εκτός δικαστηρίου – η Wynn-Williams ενημερώθηκε ότι πρέπει να απέχει από τη διατύπωση ή την «ενίσχυση οποιωνδήποτε περαιτέρω υποτιμητικών, επικριτικών ή επιζήμιων σχολίων».

Το Careless People κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ την προηγούμενη Τρίτη, όπου βρίσκεται στην έκτη θέση των πωλήσεων στο Amazon. Στο Ηνωμένο Βασίλειο κυκλοφόρησε την Πέμπτη.

Το βιβλίο Careless people

To βιβλίο “Careless people” (Απρόσεκτοι άνθρωποι: Μια ιστορία από τον χώρο εργασίας μου) από τη Sarah Wynn-Williams αναφέρεται στον εργασιακό χώρο του τεχνολογικού κολοσσού του Mark Zuckerberg, και περιγράφει μια «διαβολική αίρεση» που μπορεί να επηρεάσει εκλογές και να αποκομίσει κέρδη εις βάρος των πιο ευάλωτων του κόσμου.

Όταν έσπασαν τα νερά της, η Sarah Wynn-Williams βρισκόταν ήδη στο νοσοκομείο, με τα πόδια στηριγμένα στους αναβολείς, πληκτρολογώντας ένα memo στον φορητό της υπολογιστή μεταξύ των συσπάσεων. Ως διευθύντρια παγκόσμιας δημόσιας πολιτικής του Facebook, έπρεπε πρώτα να στείλει στην προϊσταμένη της, Sheryl Sandberg, τα βασικά σημεία της πρόσφατης επίσκεψής της στη Μιανμάρ, όπου επέβλεπε τις προσπάθειες της εταιρείας να ξεκινήσει τη λειτουργία της στη χώρα και μετά να έφερνε στον κόσμο το πρώτο της παιδί.

Ο σύζυγός της και δημοσιογράφος Tom, ήταν εξοργισμένος αλλά, όπως συμβαίνει συχνά με τους άντρες στις αίθουσες τοκετού, ανίκανος να παρέμβει. Ο γιατρός της έκλεισε το λάπτοπ. «Παρακαλώ, αφήστε με να πατήσω ‘αποστολή’», ψέλλισε η Sarah. «Αυτήν τη στιγμή θα πρέπει να σπρώξεις», της απάντησε ο γιατρός με απίστευτο συγχρονισμό, «και να μην πατήσεις το κουμπί του send».

Αυτό το περιστατικό συνοψίζει το πνεύμα των επτά χρόνων εργασίας της Wynn-Williams στο Facebook, από το 2011 και μετά, όταν η πλατφόρμα μεταμορφώθηκε από ένα εξειδικευμένο κοινωνικό δίκτυο σε μια παγκόσμια δύναμη, ικανή να επηρεάζει το αποτέλεσμα των εκλογών, να στοχοποιεί έφηβες με προϊόντα ομορφιάς, προωθώντας αισθήματα ντροπής για την εμφάνισή τους, και να εμπορεύεται προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις

Στην αρχή, η πρόθεση ήταν καλή: «Ακόμα μου φαίνεται συναρπαστικό και σημαντικό να διαδίδουμε αυτήν την πλατφόρμα στον κόσμο και να βελτιώνουμε τις ζωές των ανθρώπων». Ως πρώην διπλωμάτης της Νέας Ζηλανδίας, πίστευε ότι το Facebook θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά προς το καλύτερο, ειδικά αφού είδε πώς βοήθησε τους Νεοζηλανδούς να επικοινωνήσουν μετά τον σεισμό του Κράιστσερτς το 2011.

Αλλά η αλήθεια ήταν πιο σκοτεινή. Το διαβόητο πρόγραμμα internet.org (μετονομασμένο σε Free Basics το 2015), που προωθούσε το Facebook ως τρόπο πρόσβασης στο διαδίκτυο για χώρες με περιορισμένη συνδεσιμότητα, ουσιαστικά λειτουργούσε ως μονοπώλιο. Για να αποκτήσει κάποιος πρόσβαση στο διαδίκτυο, έπρεπε να εγγραφεί στο Facebook. Όταν η Wynn-Williams αντιλήφθηκε τι συνέβαινε, κατέρρευσε η πεποίθησή της ότι βοηθούσε την ανθρωπότητα: «Παραδίδαμε μια άθλια εκδοχή του διαδικτύου στα δύο τρίτα του κόσμου».

Στη Μιανμάρ, το Facebook χρησιμοποιήθηκε από τη στρατιωτική χούντα για να διαδώσει ρητορική μίσους, πυροδοτώντας σεξουαλική βία και μια σχεδόν γενοκτονική εκστρατεία εναντίον της μουσουλμανικής μειονότητας. «Η Μιανμάρ θα ήταν καλύτερα αν το Facebook δεν είχε φτάσει ποτέ εκεί», γράφει, και η διαπίστωση αυτή ισχύει και για άλλες χώρες.

Η Meta αρνείται αυτούς τους ισχυρισμούς. Όσον αφορά την Κίνα, η εταιρεία δηλώνει ότι «δεν είναι μυστικό ότι κάποτε μας ενδιέφερε» να δραστηριοποιηθούμε εκεί, αλλά «τελικά επιλέξαμε να μην προχωρήσουμε με τις ιδέες που εξετάζαμε».

Η μητρότητα δεν έχει θέση στο facebook

Εν τω μεταξύ, η ίδια είχε εξιδανικεύσει τη Sheryl Sandberg και τις αρχές της, όπως το διάσημο «Lean In». Όμως, όταν μετά τη γέννηση του παιδιού της έλαβε αξιολόγηση που ανέφερε ότι οι συνάδελφοί της ένιωθαν άβολα επειδή άκουγαν το μωρό της στις επαγγελματικές κλήσεις, αντιλήφθηκε ότι η μητρότητα δεν είχε θέση στον εταιρικό κόσμο του Facebook. Η Sandberg τη συμβούλεψε να προσλάβει μια Φιλιππινέζα νταντά, την προσέλαβε, αλλά αργότερα ανακάλυψε ότι το παιδί της είχε κλειδωθεί μόνο του στο σπίτι και η νταντά προσπαθούσε να μπει μέσα με τη βοήθεια πυροσβέστη.

Απρόσεκτοι ή ανήθικοι;

Ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από το «The Great Gatsby»: «Ήταν απρόσεκτοι άνθρωποι, ο Τομ και η Νταίζη, κατέστρεφαν πράγματα και ανθρώπους και μετά επέστρεφαν πίσω στα χρήματά τους ή στην απέραντη απροσεξία τους».

Όμως, όπως αποκαλύπτει το βιβλίο, το Facebook δεν διοικείται από απρόσεκτους ανθρώπους, αλλά από απολύτως συνειδητοποιημένους και ανήθικους επαγγελματίες που εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη ευαλωτότητα για το κέρδος. Σύμφωνα με την Wynn-Williams η εταιρεία εντόπιζε έφηβες που διέγραφαν selfies από τις πλατφόρμες της και πουλούσε τα δεδομένα τους σε διαφημιστές για στοχευμένες διαφημίσεις προϊόντων αδυνατίσματος και ομορφιάς.

Ο Zuckerberg περιγράφεται ως ένας «tech-bro Ερρίκος Η’» – ένας κακομαθημένος, ευέξαπτος άντρας, που οι αυλικοί του τον άφηναν να κερδίζει στα επιτραπέζια παιχνίδια κατά τη διάρκεια των πτήσεων με το ιδιωτικό του τζετ.

Η Wynn-Williams ισχυρίζεται επίσης ότι το Facebook συνεργάστηκε περισσότερο με το κινεζικό καθεστώς απ’ όσο παραδέχθηκε δημόσια ο Zuckerberg, αναπτύσσοντας εργαλεία λογοκρισίας για να εξασφαλίσει την είσοδό του στην κινεζική αγορά.

Καταγγέλλει ακόμη ότι δέχτηκε σεξουαλική παρενόχληση από υψηλόβαθμο στέλεχος, τον Joel Kaplan, και ότι υπήρχε μια άτυπη ομάδα εργαζομένων που αντάλλασσε εμπειρίες από παρόμοια περιστατικά. Όμως, όταν υπέβαλε επίσημη καταγγελία, η εταιρεία την απέλυσε για «παραπλανητικούς ισχυρισμούς».

Η Meta απέρριψε το βιβλίο, χαρακτηρίζοντάς το «ένα μείγμα ξεπερασμένων και ψευδών κατηγοριών».

Στο τέλος, η Wynn-Williams προειδοποιεί ότι η εταιρεία δεν άλλαξε πραγματικά όταν μετονομάστηκε σε Meta. «Οι λεοπαρδάλεις δεν αλλάζουν τις κηλίδες τους. Όσο περισσότερο εξουσία αποκτούν, τόσο λιγότερο υπεύθυνες γίνονται». Και με τη Meta να βρίσκεται πλέον στην αιχμή της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης, το μέλλον μοιάζει ακόμη πιο δυσοίωνο.