Η ζήλια είναι ύπουλη στις σχέσεις. Συχνά ξεκινά ως μια φευγαλέα σκέψη, ένα ανεπαίσθητο συναίσθημα, όταν ο σύντροφός σας μιλά για κάποια άλλη ή ως μια ξαφνική ανάγκη για επιβεβαίωση. Ωστόσο, όταν παραμένει ανεξέλεγκτη, δεν παραμένει απλώς στο μυαλό, αλλά διαρρέει στις πράξεις μας, επηρεάζοντας τον τρόπο που επικοινωνούμε, αντιδρούμε και συνδεόμαστε με τον άλλον.

Διαβάστε ακόμη: 4 φράσεις που καταστρέφουν τις σχέσεις

Το δύσκολο με τη ζήλια είναι ότι δεν εμφανίζεται ως κτητικότητα. Μερικές φορές, εκδηλώνεται πιο έμμεσα: με υπερανάλυση των λέξεων του συντρόφου μας, δυσαρέσκεια για μικρά ζητήματα ή σύγκριση με άλλες. Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να μας κάνουν να βλέπουμε προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν ή να μας οδηγούν σε ενέργειες που δημιουργούν ένταση.

Η ζήλια δεν αφορά τόσο τον σύντροφό μας όσο την αντίληψή μας για τον εαυτό μας μέσα στη σχέση. Το κλειδί δεν είναι η καταστολή της αλλά η κατανόησή της, ώστε να μην ελέγχει τις πράξεις μας. Ακολουθούν τρεις συχνές συμπεριφορές που υποκινούνται από τη ζήλια και μπορεί να απομακρύνουν τον σύντροφό σας.

Διαβάστε ακόμη: Απιστία: Καταρρίπτουμε 6 μύθους

1. Προσπαθείτε να κάνετε τον σύντροφό σας να ζηλέψει

Κάποιες γυναίκες ανταποκρίνονται στη ζήλια προκαλώντας τη στον σύντροφό τους. Φλερτάρουν με άλλους, αναφέρονται σε παλιές σχέσεις ή υπερβάλλουν για την προσοχή που λαμβάνουν από άλλους. Αυτή η συμπεριφορά συχνά αποτελεί προσπάθεια να νιώσουν επιθυμητές, να δοκιμάσουν την πίστη του συντρόφου τους ή να επανακτήσουν τον έλεγχο στη σχέση.

Ωστόσο, αυτό μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο The Journal of Sex Research το 2024 εξέτασε πώς η προσοχή από τρίτους επηρεάζει μια σχέση. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν κάποιος παρατηρούσε τον σύντροφό του να λαμβάνει ανεπιθύμητη προσοχή από άλλους, ένιωθε λιγότερη έλξη για τον άλλον.

Αντί να προσπαθείτε να προκαλέσετε ζήλια με παιχνίδια εξουσίας, μια πιο υγιής προσέγγιση είναι η ανοιχτή επικοινωνία. Αν νιώθετε αβεβαιότητα ή έχετε ανάγκη από επιβεβαίωση, η άμεση έκφραση αυτών των συναισθημάτων μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη αντί να την διαβρώσει.

2. Αναπτύσσετε μια παθητικο-επιθετική συμπεριφορά

Όταν προκύπτει ζήλια, μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους άμεσα. Αντί να συζητήσουν ανοιχτά, καταφεύγουν σε παθητικο-επιθετικές συμπεριφορές, οι οποίες δημιουργούν συναισθηματική απόσταση. Αυτές περιλαμβάνουν:

Σαρκαστικά ή αιχμηρά σχόλια όπως, “Ω, φαίνεται ότι πέρασες υπέροχα μαζί τους”.

Σιωπηλή αντιμετώπιση ή ψυχρότητα. Αντί να αντιμετωπίσετε το ζήτημα, απομακρύνεστε συναισθηματικά.

Υποτιμητικά σχόλια για τις επιλογές του συντρόφου. Οι “πλάκες” για τους φίλους ή τις αποφάσεις του μπορεί να κρύβουν ζήλια και να φθείρουν την εμπιστοσύνη.

Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Current Opinion in Psychology αναφέρει ότι η αποτελεσματική επικοινωνία εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες:

  • Τρόπος έκφρασης της σύγκρουσης: Άμεση (συζήτηση) ή έμμεση (παθητική επιθετικότητα), συνεργατική (επίλυση) ή αντιπαραθετική (επίθεση).
  • Επίδραση στη σχέση: Κινεί και τους δύο συντρόφους προς επίλυση ή αυξάνει την απόσταση;
  • Η ίδια η κατάσταση: Κάποιες συγκρούσεις απαιτούν άμεση αντιμετώπιση, ενώ άλλες χρήζουν υπομονής και κατανόησης.

Η ισορροπία είναι το κλειδί: εκφράζοντας τη ζήλια με ειλικρίνεια αλλά χωρίς επιθετικότητα, ενισχύετε την κατανόηση και την οικειότητα αντί να απομακρύνετε τον σύντροφό σας.

3. Ελεγκτική ή προσκολλημένη συμπεριφορά

Όταν η ζήλια κυριαρχεί, ίσως νιώθετε την ανάγκη να κρατήσετε τον σύντροφό σας “κοντά”. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει συνεχή έλεγχο, διαρκή αναζήτηση επιβεβαίωσης ή αίσθηση ανησυχίας όταν περνά χρόνο με άλλους. Ωστόσο, αυτό συχνά οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα: αντί να νιώθει ασφάλεια, ο σύντροφός σας αισθάνεται καταπιεσμένος.

Έρευνα του 2024 που δημοσιεύτηκε στο Evolutionary Psychology αναφέρει ότι η ζήλια οδηγεί σε δύο είδη στρατηγικών διατήρησης σχέσης:

1. Στρατηγικές θετικής ενίσχυσης:

  • Αυξημένη στοργή και προσοχή.
  • Έκφραση δέσμευσης και γενναιοδωρίας.
  • Προσπάθεια βελτίωσης της προσωπικής εικόνας.

2. Στρατηγικές περιορισμού:

  • Έλεγχος των κινήσεων του συντρόφου (π.χ. έλεγχος τηλεφώνου).
  • Συναισθηματικός εκβιασμός (“Αν μ’ αγαπούσες, δεν θα το έκανες”).
  • Κτητικότητα και απειλές.

Ακόμα και οι θετικές στρατηγικές μπορεί να γίνουν τρόποι ελέγχου, αν χρησιμοποιούνται για να χειραγωγήσουν αντί να εκφράσουν αγάπη.

Η ζήλια ως καθρέφτης, όχι ως αφέντης

Η ζήλια δεν είναι εχθρός της αγάπης, είναι ένδειξη των ανασφαλειών και των αναγκών μας. Αντί να μας ελέγχει, μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε βαθύτερα τον εαυτό μας. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε ζήλια, σταματήστε και αναρωτηθείτε: Αντιδρώ από φόβο ή από αγάπη;

Οι δυνατές και υγιείς σχέσεις χτίζονται με την εμπιστοσύνη και τη συναισθηματική ασφάλεια. Όταν η ζήλια εμφανίζεται, η επιλογή μας είναι σημαντική: θα δημιουργήσουμε σύνδεση μέσω της ειλικρίνειας ή θα καταφύγουμε σε παιχνίδια ελέγχου και αμφιβολίας; Η πραγματική και διαρκής αγάπη επιλέγει την ειλικρίνεια αντί για τα παιχνίδια, την αυτοπεποίθηση αντί για τον έλεγχο και τη σύνδεση αντί για τον ανταγωνισμό.