Η ευτυχία αποτελεί έναν από τους πιο πολυπόθητους στόχους της ανθρώπινης ζωής. Όλοι επιδιώκουμε να είμαστε ευτυχισμένοι, να γεμίσουμε τη ζωή μας με χαρούμενες στιγμές και να αποφύγουμε τον πόνο και τη θλίψη. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι, όσο περισσότερο προσπαθούν να επιτύχουν την ευτυχία, τόσο αυτή φαίνεται να τους ξεφεύγει. Αυτή η φαινομενική αντίφαση είναι γνωστή ως “Happiness Paradox” ή “παράδοξο της ευτυχίας”.

Διαβάστε ακόμη: Αυτή είναι η γερμανική συνταγή για την ευτυχία

Η νευροεπιστήμη της ευτυχίας

Όταν αναλογιζόμαστε την ερώτηση «Τι είναι η ευτυχία;», συνήθως λαμβάνουμε υπόψη τις συναισθηματικές μας καταστάσεις, τις πράξεις μας και τους ανθρώπους με τους οποίους είμαστε μαζί. Ωστόσο, πρέπει επίσης να εξετάσουμε τη λειτουργία του εγκεφάλου μας.

Οι γνωστικοί ψυχολόγοι αναγνωρίζουν τη σημασία του προμετωπιαίου φλοιού στη ρύθμιση των συναισθημάτων, της αμυγδαλής στη διαχείριση του στρες και των συναισθηματικών αντιδράσεων, καθώς και του ιππόκαμπου στην αποθήκευση θετικών αναμνήσεων. Οι νευροδιαβιβαστές, όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη, η οξυτοκίνη και οι ενδορφίνες, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην απόλαυση, την επιβράβευση, την κινητοποίηση και το αίσθημα ευεξίας και ευτυχίας.

Διαβάστε επίσης: 10 πολύτιμα αγαθά που δεν αγοράζονται αλλά προσφέρουν ευτυχία

Τι είναι το παράδοξο της ευτυχίας;

Το παράδοξο της ευτυχίας περιγράφει το φαινόμενο κατά το οποίο η άμεση και επίμονη αναζήτηση της ευτυχίας μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: να μας κάνει να αισθανόμαστε λιγότερο ευτυχισμένοι. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερο προσπαθούμε να επιτύχουμε την ευτυχία μέσω εξωτερικών παραγόντων, τόσο πιο πιθανό είναι να βιώνουμε άγχος, απογοήτευση ή και θλίψη όταν τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα περιμέναμε.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Γιατί όταν την κυνηγάς τόσο απομακρύνεται η ευτυχία; Υπάρχουν κάποιες απαντήσεις:

Η προσδοκία της ευτυχίας δημιουργεί πίεση

Η κοινωνία μας βομβαρδίζει με εικόνες και αφηγήσεις για το τι σημαίνει να είναι κανείς ευτυχισμένος. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προβάλλουν ιδανικές ζωές, επιτυχημένες καριέρες, τέλειες σχέσεις και στιγμές ευδαιμονίας. Αυτή η συνεχής έκθεση δημιουργεί υψηλές προσδοκίες και μας κάνει να νιώθουμε ότι αν δεν είμαστε συνεχώς ευτυχισμένοι, κάτι πάει λάθος με εμάς.

Η ευτυχία ως στόχος είναι δύσκολα μετρήσιμος

Όταν βάζουμε ως στόχο την ευτυχία, πώς μπορούμε να ξέρουμε αν την έχουμε πετύχει; Οι άνθρωποι τείνουν να συγκρίνουν την τρέχουσα κατάστασή τους με μια εξιδανικευμένη εικόνα της ευτυχίας, με αποτέλεσμα να αισθάνονται συνεχώς ότι τους λείπει κάτι.

Το κυνήγι της ευτυχίας μας κάνει εγωκεντρικούς

Η υπερβολική ενασχόληση με την ευτυχία μας μπορεί να μας κάνει να παραβλέψουμε τη σημασία των σχέσεων, της κοινωνικής συνεισφοράς και της σύνδεσης με άλλους ανθρώπους, τα οποία είναι ουσιαστικά για μια ολοκληρωμένη ζωή.

Η αποφυγή της δυστυχίας είναι αντιπαραγωγική

Αντί να αποδεχτούμε τη φυσική παρουσία της θλίψης, του πόνου και των αποτυχιών στη ζωή μας, συχνά προσπαθούμε να τα αποφύγουμε πάση θυσία. Αυτό όμως μπορεί να οδηγήσει σε ένα αίσθημα ματαίωσης και να μειώσει την ανθεκτικότητά μας στις δυσκολίες της ζωής.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το παράδοξο της ευτυχίας;

Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι, καθώς η ευτυχία επηρεάζει θετικά την υγεία, μειώνει την επιβάρυνση του συστήματος υγείας και βελτιώνει την αποδοτικότητά του. Πώς θα βρείτε την ευτυχία:

1. Μη βάζετε στόχο την ευτυχία

Η ευτυχία δεν είναι κάτι που μπορούμε να “κατακτήσουμε” άμεσα. Συχνά προκύπτει ως αποτέλεσμα του να ζούμε μια ζωή με νόημα, να έχουμε ικανοποιητικές σχέσεις και να επιδιώκουμε δραστηριότητες που μας γεμίζουν.

2. Δώστε σημασία στο παρόν

Αντί να ανησυχούμε συνεχώς για το αν είμαστε αρκετά ευτυχισμένοι, μπορούμε να εστιάσουμε στην παρούσα στιγμή, να απολαμβάνουμε τις μικρές χαρές και να εξασκούμαστε στη συνειδητότητα (mindfulness).

3. Αναπτύξτε την ανθεκτικότητα και αποδεχτείτε τα αρνητικά συναισθήματα

Η ζωή είναι γεμάτη προκλήσεις και αναπόφευκτα θα βιώσουμε θλίψη, απογοήτευση και άγχος. Η αποδοχή αυτών των συναισθημάτων και η κατανόηση ότι είναι φυσιολογικά μπορεί να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες με περισσότερη δύναμη.

4. Καλλιεργήστε τις σημαντικές σχέσεις

Οι κοινωνικές σχέσεις είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες ευτυχίας. Αντί να επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στον εαυτό μας, μπορούμε να καλλιεργούμε ουσιαστικές συνδέσεις με άλλους, να προσφέρουμε βοήθεια και να δίνουμε αγάπη.

5. Επικεντρωθείτε στην ευγνωμοσύνη

Έρευνες δείχνουν ότι η έκφραση ευγνωμοσύνης για όσα ήδη έχουμε μπορεί να ενισχύσει την αίσθηση της ευτυχίας. Αντί να εστιάζουμε σε όσα μας λείπουν, μπορούμε να αναγνωρίσουμε και να εκτιμήσουμε τις θετικές πλευρές της ζωής μας.