Με αφορμή την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου που έχει καθιερωθεί ως Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμών, ας θυμηθούμε μια ιστορία για τα εμβόλια. Κι ένα όνομα που έχει συνδεθεί για πάντα με την έννοια της απάτης, της δυσπληροφόρησης (disinformation) και του κοινωνικού κακού.

Ο Andrew Wakefield ήταν γιατρός, μελετητής, πανεπιστημιακός και είχε όλους τους συναφείς τίτλους που συνήθως δίνουν “αξιοπιστία” δίπλα σε ένα όνομα. Συνήθως. Πριν από 27 χρόνια, λοιπόν, δημοσίευσε μια μελέτη που συνέδεε τα εμβόλια MMR (ιλαρά-μαγουλάδες-ερυθρά) με τον αυτισμό σε παιδιά. Η διατύπωση των αποτελεσμάτων είχε γίνει -επίτηδες, όπως φάνηκε εκ των υστέρων- με αρκετή ασάφεια. Παρόλα αυτά, η μελέτη προκάλεσε χαμό, πανικό που σύντομα έγινε παγκόσμιος. Ήταν αυτή που ξεκίνησε το καταστροφικό αντιεμβολιαστικό κίνημα των μαμάδων, το οποίο, λίγο αργότερα, γιγάντωσε η μάστιγα “μαμάδες του φέισμπουκ”.

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης: Το φαγητό της μαμάς, και άλλες ιστορίες ενηλικίωσης

Εμβόλια, τα ασαφή αποτελέσματα μιας δήθεν έρευνας

Η διατύπωση των συμπερασμάτων της έρευνάς του είχε γίνει επίτηδες με ασαφή τρόπο. Όμως τα αποτελέσματα που προκάλεσε ήταν χειροπιαστά. Το πρώτο ήταν η επανεμφάνιση των τριών αυτών ασθενειών σε μορφή breakout (ξαφνικό ξέσπασμα) σε δεκάδες μέρη στον κόσμο. Στη συνέχεια έκαναν την εμφάνισή τους κι άλλες ξεχασμένες ασθένειες. Λογικό, εφόσον η αμφισβήτηση προς το ένα εμβόλιο έγινε αμφισβήτηση προς όλα τα εμβόλια.

Ακολούθησε ο θάνατος χιλιάδων παιδιών, αλλά και κάποιων ενηλίκων. Προσοχή: όχι σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Μιλάμε για χώρες όπως η Αμερική και η Βρετανία, που οι λεγόμενες “παιδικές” ασθένειες ήταν παρελθόν για δεκαετίες.

Ο Andrew Wakefield και το κουβάρι

Λίγο καιρό μετά το πρώτο σοκ, άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι. Ο αγαπητός κύριος Wakefield μάλλον έγραφε ερευνητικά αποτελέσματα από την κοιλιά του. Συμπέρασμα λογικό, εφόσον κανείς ερευνητής από τους εκατοντάδες που έκαναν follow-up στα υποτιθέμενα πειράματά του δεν βρήκε την παραμικρή συσχέτιση. Κάποιοι μάλιστα, λένε, πως δεν έγινε ποτέ, κανένα πείραμα πάνω στα εμβόλια, κατηγορώντας και το ίδιο το “έγκυρο” επιστημονικό περιοδικό The Lancet, όπου δημοσιεύτηκε η εργασία. Δεν είναι τυχαίο που η υπόθεση είναι γνωστή ως The Lancet Fraud -Η απάτη του Λάνσετ.

Ο τότε νεαρός, προφανώς, είχε βαρεθεί το μεροδούλι-μεροφάι της έρευνας. Πιθανότατα του άρεσε και η καλή ζωή, κι ως γνωστόν, επιστημονική έρευνα και χλιδή δεν πάνε μαζί. Για αυτό βρήκε ένα ωραίο θέμα που ήξερε πως θα προκαλέσει έντονη αντιπαράθεση για να τον κάνει διάσημο, και ποντάρισε τα ρέστα του.

Στο μεταξύ, ελέγχθηκε και ελέγχεται ακόμα για τη σχέση του με γνωστά δικηγορικά γραφεία που αναλάμβαναν μαζικά προσφυγές γονιών με αυτιστικά παιδιά, οι οποίοι, βασιζόμενοι στην “μελέτη”, άρχισαν να κινούνται νομικά κατά φαρμακευτικών εταιρειών.

Αυτό το τελευταίο ίσως πρέπει να το κάνω λίγο πιο λιανά. Η κατηγορία ήταν πως η έρευνα βγήκε στημένη, “πλακάκια” με δικηγόρους, για να πάρουν πελάτες ανυποψίαστους, οργισμένους γονείς. Ήταν μια μοναδική ευκαιρία, μέσα από μαζικές μηνύσεις, να “αρμέξουν” τις φαρμακευτικές. Brilliant!

Οι λεπτομέρειες

Στο ενδιάμεσο, βέβαια, όλο αυτό το παρτάκι έριξε τόνους λάσπης στην επιστήμη. Επιπλέον, προκάλεσε μαζική δυσπιστία με εγκληματικά αποτελέσματα και κόστισε τη ζωή χιλιάδων παιδιών. Ελάτε τώρα! Λεπτομέρειες. Επίσης, για να διαψευστεί επίσημα το ψέμα αυτού του ανεκδιήγητου τύπου, δαπανήθηκαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια, κάποιοι μιλάνε ακόμα και για 1 τρις, για να ελεγχθούν πάνω από 20.000.000 παιδιά, ώστε να μπορεί η επιστήμη να πει πως τα εμβόλια είναι εμβόλια, και όχι ελέφαντες… Άλλες λεπτομέρειες κι αυτές.

Αρκεί να σκεφτούμε μόνο τι θα γινόταν αν αυτά τα χρήματα πήγαιναν στις πραγματικές ανάγκες της ιατρικής έρευνας -π.χ. στον παιδικό καρκίνο- τα τελευταία 20 χρόνια. Κανονικά αυτός ο τύπος θα έπρεπε να δικαστεί για έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Αντ’αυτού, διάγει πολυτελέστατο βίο με τρομακτικά πολλά λεφτά, υποστηρίζει σθεναρά την άποψή του (αθώος του αίματος), κυκλοφορεί με γυναίκες όπως η Elle Macpherson (σύντροφός του μεταξύ 2017-2019), και έχει διάφορους, αν και λιγότερους, πλέον, που συνεχίζουν να τον υποστηρίζουν ανά τον κόσμο, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Πεδίον δόξης λαμπρό και κατά την περίοδο του covid, όπου η ρητορική του βρήκε πρόσφορο έδαφος.

Follow the money

Αν ακολουθήσετε τη “μυρωδιά”, θα βρείτε την πηγή της. Ακριβώς από πίσω θα βρείτε χρήμα ή εξουσία (συχνά και τα δύο). Θα μπορούσε να είναι κινέζικη παροιμία. Δεν είναι. Είναι απλώς η αλήθεια. “Πολλά τα λεφτά, Άρη”, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε όσοι έχουμε δει έστω και μισή φορά τα Κόκκινα Φανάρια.

Πριν λίγες μέρες διάβασα για μια από τις οικογένειες που έχασε από ερυθρά ένα μέλος της, μια ανεμβολίαστη μητέρα και το έμβρυο που κυοφορούσε. Η οικογένεια είχε μηνύσει τον Andrew Wakefield για παραπληροφόρηση. Παρά το γεγονός πως ο Wakefield έχει τελεσίδικα καταδικαστεί κατά το παρελθόν, η οικογένεια έχασε τη δίκη. Αυτό που προφανώς βάρυνε στο σκεπτικό της απόφασης ήταν πως η υπεράσπιση προσκόμισε στοιχεία για μέλη της οικογένειας που συνταυτίζονταν με τις απόψεις του Wakefield κατά την περίοδο της πανδημίας. Ελεύθερη επιλογή, informed choice, όπως λέει και ο ίδιος ο Wakefield. Οι άνθρωποι αυτοί θεώρησαν πως είχαν δικαίωμα επιλογής σε κάτι για το οποίο δεν είχαν ιδέα. Όταν πέθανε ο δικός τους άνθρωπος όμως, ανέκρουσαν πρύμναν. Κλασική περίπτωση: όταν η φωτιά φτάσει στην αυλή μας, η οπτική αλλάζει.

Στο τέλος της ημέρας, ο καθένας παίρνει μιαν απόφαση

Στην ιστορία του αυτισμού, πήρε χρόνια ερευνών για να αποδειχτεί πως τα εμβόλια δεν είναι ελέφαντες. Δεν υπήρχε εύκολος, ούτε γρήγορος τρόπος. Στο ενδιάμεσο, πέθαναν άδικα (πάρα) πολλοί άνθρωποι, κυρίως παιδιά. Σε ό,τι με αφορά, η απόφαση είναι ειλημμένη εδώ και χρόνια. Με την επιστήμη, αδιαπραγμάτευτα. Τα παιδιά μου έχουν κάνει όλα τα εμβόλια, συμπεριλαμβανομένων και των πλέον πρόσφατων κατά του HPV. Οι γονείς μου κάνουν κάθε χρόνο της γρίπης. Κι εγώ η ίδια, όποτε υπάρχει σχετική ένδειξη ή οδηγία. Στον επόμενο που θα μου πει “μα αφού ο Τάδε Ταδόπουλος, που είναι επιστήμονας, γιατρός, πανεπιστημιακός, ερευνητής, γκουρού τριτοξάδερφος του Δαλάι Λάμα είναι κατά των εμβολίων”, θα του πω απλώς να πάει παρακάτω. Κάπου ήσυχα, μόνος του, γιατί έχω και πονοκέφαλο.

Photo credit: Envato