Από την Κέρκυρα μέχρι τη Μάνη και από την Ακρόπολη μέχρι τη Θεσσαλονίκη, η Ελλάδα έχει μετατραπεί την τελευταία πενταετία σε δημοφιλή κινηματογραφικό προορισμό για διεθνείς υπερπαραγωγές. Το θεσμοθετημένο cash rebate 40% που προσφέρει η χώρα από το 2018 λειτούργησε σαν μαγνήτης, προσελκύοντας μεγάλα στούντιο και μεγάλα ονόματα του Χόλιγουντ. Όμως, σήμερα, η εικόνα αρχίζει να ραγίζει. Η ελληνική κινηματογραφική κοινότητα εκπέμπει SOS, καθώς καθυστερήσεις στις πληρωμές και γραφειοκρατικές εμπλοκές απειλούν να τινάξουν στον αέρα όσα με κόπο χτίστηκαν.

Διαβάστε ακόμη: 9 ξένες ταινίες που έκαναν την Ελλάδα πρωταγωνίστρια

Παγωμένες πληρωμές και παγωμένα χαμόγελα

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το νέο επικό φιλμ του Christopher Nolan, “The Odyssey”, με πρωταγωνιστές τους Matt Damon, Tom Holland και Zendaya. Μετά από τρεις εβδομάδες γυρισμάτων στην Ελλάδα, η παραγωγή μεταφέρθηκε στη Σικελία, αφήνοντας πίσω της μια αίσθηση αβεβαιότητας. Παρόμοια είναι και η περίπτωση της πολυαναμενόμενης ταινίας “Maria”, του Pablo Larraín, με την Angelina Jolie στον ρόλο της Maria Callas, τα γυρίσματα της οποίας πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το φθινόπωρο του 2023.

Διαβάστε ακόμη: Κάννες à la grecque: Οι στιγμές που η Ελλάδα έκλεψε την παράσταση

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Variety, οι παραγωγοί της “Maria” έστειλαν πρόσφατα επιστολή-καταπέλτη προς το Υπουργείο Οικονομικών και τον φορέα Creative Greece (ΕΚΚΟΜΕΔ), ζητώντας εξηγήσεις για τις καθυστερημένες πληρωμές ύψους €350.000. Από τις τέσσερις χώρες που υποδέχτηκαν την παραγωγή προσφέροντας οικονομικά κίνητρα, μόνο η Ελλάδα δεν έχει καταβάλει ακόμη τα ποσά που οφείλει.

Ανάλογη είναι η εικόνα και για άλλες παραγωγές. Η συνολική «τρύπα» που έχει προκληθεί ανέρχεται σε περισσότερα από €100 εκατομμύρια, με δεκάδες παραγωγές, ελληνικές και ξένες, να περιμένουν ακόμη τα χρήματά τους. «Υπάρχουν πελάτες που έχουν δανειστεί, οι τράπεζες περιμένουν τις πληρωμές τους», δηλώνει ο Κώστας Κεφαλάς, επικεφαλής παραγωγής στην Faliro House, που ανέλαβε την εκτέλεση των γυρισμάτων του “The Odyssey” στην Ελλάδα. «Οι ξένοι παραγωγοί αρχίζουν να γίνονται επιφυλακτικοί. Τα ερωτήματα πληθαίνουν».

Η υπόσχεση που έγινε βάρος

Το πρόγραμμα cash rebate, που ξεκίνησε το 2018 και υπόσχεται επιστροφή 40% των δαπανών που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, είχε φέρει πραγματική άνθιση: από την Amazon και τη σειρά «House of David» μέχρι το «The Return». Όμως, η κακοδιαχείριση απειλεί να διαβρώσει την εμπιστοσύνη που χτίστηκε με κόπο.

Ο Γιώργος Καρνάβας από την εταιρεία παραγωγής Heretic, που συμμετέχει στο διεθνές πρότζεκτ “The Birthday Party” με τον Willem Dafoe, δηλώνει χαρακτηριστικά: «Χτίσαμε με κόπο μια σχέση εμπιστοσύνης με τις διεθνείς αγορές και τώρα τη βλέπουμε να καταρρέει. Αυτό που χτίζεται σε χρόνια, μπορεί να χαθεί σε μήνες. Η μετάβαση έγινε άτσαλα και πληρώνουμε το τίμημα».

Το 2023, ανακοινώθηκε η δημιουργία του Creative Greece με στόχο την αναδιοργάνωση του οπτικοακουστικού τομέα. Όμως, σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς, η μετάβαση έγινε με προχειρότητα και χωρίς τον απαραίτητο σχεδιασμό. Ο Λεωνίδας Χριστόπουλος, CEO του οργανισμού, αναγνωρίζει ότι υπήρξαν προβλήματα, τονίζοντας ωστόσο πως οι πληρωμές θα επανεκκινήσουν τον Ιούνιο και πως «μέχρι το τέλος του έτους θα έχει διευθετηθεί η πλειονότητα των καθυστερήσεων». Χαρακτηρίζει την τρέχουσα φάση «μεταβατική» και εκφράζει την αισιοδοξία ότι η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί σταδιακά.

Αξίζει να σημειωθεί πως το cash rebate αποτέλεσε μέχρι πρόσφατα έναν από τους πιο ανταγωνιστικούς μηχανισμούς κινήτρων στην Ευρώπη. Η Ελλάδα φιλοξένησε εντυπωσιακά πρότζεκτ όπως το “House of David” της Amazon Prime Video και το “The Return” του Uberto Pasolini με τους Juliette Binoche και Ralph Fiennes, ενώ πρόσφατα γυρίστηκαν εδώ και σκηνές του “Sacrifice” του Romain Gavras με τους Chris Evans, Anya Taylor-Joy και Salma Hayek.

Παρότι το πρόγραμμα πάγωσε προσωρινά η έλλειψη συνέπειας προκαλεί έντονο σκεπτικισμό στους ξένους επενδυτές.

Ελπίδα για restart

Προς το παρόν, η βιομηχανία ελπίζει ότι δεν έχει χαθεί το “τρένο”. Όπως λέει ο Κεφαλάς: «Είμαι αισιόδοξος, ακριβώς επειδή υπάρχει η πολιτική βούληση». Όμως, αν η Ελλάδα θέλει να παραμείνει στο κάδρο των διεθνών παραγωγών και να καρπωθεί τα οικονομικά και πολιτιστικά οφέλη που αυτές φέρνουν, οφείλει να αποδείξει στην πράξη ότι είναι ένας αξιόπιστος εταίρος. Αλλιώς, τα φώτα του Χόλιγουντ ενδέχεται να στραφούν αλλού. Γιατί στη μεγάλη Οδύσσεια των διεθνών παραγωγών, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να είναι είτε το φιλόξενο λιμάνι είτε η φουρτουνιασμένη θάλασσα που θα τις διώξει. Και το στοίχημα είναι πιο κρίσιμο από ποτέ.

Photo credit: Netflix