Ο George Clooney (Τζόρτζ Κλούνεϊ) δεν ξεχνά. Δέκα χρόνια αφότου δήλωσε δημόσια ότι «η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι το σωστό», επανέρχεται με νέα, αποφασιστικά λόγια: «Θα επιστρέψουν. Το ξέρω. Η Amal κι εγώ εργαζόμαστε γι’ αυτό και θα συνεχίσουμε να πιέζουμε μέχρι να συμβεί. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία».

Διαβάστε ακόμη: Κάν’ το όπως ο George

Ο George Clooney έδωσε συνέντευξη στην εφημερίδα «Τα Νέα» τονίζοντας πως τόσο ο ίδιος, όσο και η σύζυγός του και δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, «θα συνεχίσουν να πιέζουν». Και παρότι έχουν περάσει χρόνια από τότε που το ζήτημα βρέθηκε στο επίκεντρο της διεθνούς επικαιρότητας, ο βραβευμένος με Όσκαρ ηθοποιός δεν έχει αποσύρει ποτέ τη στήριξή του.

Από την Ακρόπολη στο Βρετανικό Μουσείο

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα –ή Elgin Marbles όπως αποκαλούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο– αφαιρέθηκαν από τον ναό από τον Thomas Bruce, κόμη του Έλγιν, στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν η Αθήνα βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή. Έκτοτε, η Ελλάδα ζητά επίμονα την επιστροφή τους, με την UNESCO να επισημαίνει το 2022 ότι το Ηνωμένο Βασίλειο φέρει «ηθική και πολιτική υποχρέωση» να τα επιστρέψει.

Ωστόσο, το νομικό πλαίσιο που διέπει το Βρετανικό Μουσείο καθιστά αδύνατη την οριστική απομάκρυνση αντικειμένων από τη συλλογή του. Η μόνη πρόταση που φαίνεται να εξετάζεται από βρετανικής πλευράς είναι ο δανεισμός των Γλυπτών, κάτι που η ελληνική κυβέρνηση απορρίπτει κατηγορηματικά, καθώς θα αναγνώριζε την κυριότητα της Βρετανίας.

Η νομική πλευρά της Amal Clooney

Το 2014, η Amal Clooney (Αμάλ Κλούνεϊ), διακεκριμένη δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επισκέφθηκε την Αθήνα κατόπιν πρόσκλησης της ελληνικής κυβέρνησης, για να συντάξει έκθεση σχετικά με τις νομικές δυνατότητες διεκδίκησης των Γλυπτών. Το αποτέλεσμα ήταν μια εκτενής 600 σελίδων μελέτη, η οποία ωστόσο δεν αξιοποιήθηκε ποτέ επίσημα.

Αργότερα, η ίδια ενσωμάτωσε την επιχειρηματολογία της στο βιβλίο Who Owns History?, στο οποίο αναλύει ηθικά και νομικά τη σημασία της επιστροφής των αρχαιοτήτων στις χώρες προέλευσης.

Η πολιτική αντίσταση και η «πολιτιστική κατηφόρα»

Η αντίδραση του βρετανικού πολιτικού κόσμου παραμένει σκεπτικιστική. Η επιστροφή των Γλυπτών θεωρείται από πολλούς «επικίνδυνο προηγούμενο» που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για χιλιάδες ανάλογες διεκδικήσεις από μουσεία σε όλο τον κόσμο. Το 2022, η τότε υπουργός Πολιτισμού Michelle Donelan προειδοποίησε ότι κάτι τέτοιο «θα ήταν ένας πολύ ολισθηρός δρόμος».

Ακόμα πιο έντονος υπήρξε ο Boris Johnson, που το 2014, ως δήμαρχος Λονδίνου, δήλωσε ότι «κάποιος πρέπει να αποκαταστήσει επειγόντως τα μάρμαρα του Clooney», χαρακτηρίζοντας τη θέση του «χιτλερική πολιτιστική πολιτική». Ο Κλούνεϊ απάντησε ειρωνικά, μιλώντας για «υπερβολή με συνοδεία ουίσκι».

Δεν είναι μόνος του

Παρά τις αντιδράσεις, ο αγώνας του George Clooney έχει κερδίσει τη στήριξη διασημοτήτων όπως Stephen Fry και ο Liam Neeson. Η επιμονή τους, σε συνδυασμό με τη διεθνή ευαισθητοποίηση για την πολιτιστική κληρονομιά, δίνει πνοή στο αίτημα της επιστροφής, ακόμα κι αν η επίσημη διαπραγμάτευση μεταξύ Βρετανικού Μουσείου και ελληνικής κυβέρνησης φαίνεται να παραμένει σε αδιέξοδο.

Όπως όλα δείχνουν, το ζήτημα δεν είναι μόνο νομικό ή πολιτικό. Είναι, πάνω απ’ όλα, ηθικό. Και όσο υπάρχουν άνθρωποι που επιμένουν ότι «το σωστό πρέπει να γίνει», η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα θα παραμένει στο προσκήνιο.

Photo credit: @georgeclooneyfansite