Για περισσότερο από έναν αιώνα, η φωτογραφία έχει αναλάβει τον ρόλο του σύγχρονου πορτραίτου, αντικαθιστώντας τα πινέλα των καλλιτεχνών και επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση μας με τις εικόνες εξουσίας. Η έκθεση «Royal Portraits: A Century of Photography», που φιλοξενήθηκε στο The King’s Gallery του παλατιού του Μπάκιγχαμ, αποτελεί ένα σπάνιο χρονικό της εικόνας της βρετανικής βασιλικής οικογένειας από τη δεκαετία του 1920 έως και σήμερα.

Η πριγκίπισσα της Ουαλίας, Kate Midletton, Paolo Roversi

Διαβάστε ακόμη: Ο βοτανικός κήπος της Νέας Υόρκης μεταμορφώνεται σε καμβά του Vincent van Gogh

Με περισσότερες από 150 φωτογραφικές εκτυπώσεις, δοκιμαστικά αντίτυπα και έγγραφα από τη Βασιλική Συλλογή και τα Βασιλικά Αρχεία, η έκθεση προσφέρει μια πολύπλευρη ματιά στην τέχνη του βασιλικού πορτρέτου, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο η φωτογραφία συνέβαλε στην κατασκευή του βασιλικού μύθου στον 20ό και 21ο αιώνα.

Διαβάστε ακόμη: Frida Kahlo: Μια μεγάλη αναδρομική έκθεση στην Tate Modern

Η λάμψη πίσω από το κάδρο

Βασίλισσα Elizabeth, μητέρα της βασίλισσας Elizabeth ΙΙ, Cecil Baton

Όπως εύστοχα σημειώνει η Telegraph, πρόκειται για μια έκθεση «πλημμυρισμένη από λάμψη». Από τα θεατρικά πορτρέτα του Cecil Beaton μέχρι τη σύγχρονη, σχεδόν αποδομητική ματιά του Rankin, η έκθεση ανιχνεύει όχι μόνο την εξέλιξη της φωτογραφικής τεχνικής, αλλά και την αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η βασιλική οικογένεια ήθελε να παρουσιάζεται στο κοινό: από το απόμακρο μεγαλείο στην προσεκτικά μελετημένη οικειότητα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενότητα που αφορά τον Antony Armstrong-Jones, γνωστότερο ως Λόρδο Snowdon, ο οποίος –πέρα από σπουδαίος φωτογράφος– ήταν και ο ίδιος μέλος της βασιλικής οικογένειας, ως σύζυγος της πριγκίπισσας Μαργαρίτας από το 1960. Το εμβληματικό ασπρόμαυρο πορτρέτο της Μαργαρίτας από το 1967 αποκαλύπτει τη βαθιά προσωπική σχέση φωτογράφου και υποκειμένου, ένα στοιχείο που διατρέχει ολόκληρη την έκθεση.

Μια ματιά στα παρασκήνια της εξουσίας

Πέρα από τις ίδιες τις φωτογραφίες, η έκθεση δίνει φως στις «αόρατες» πτυχές της δημιουργίας τους. Χειρόγραφες σημειώσεις των φωτογράφων, αλληλογραφία με βασιλικά μέλη και προσωπικό, καθώς και αδημοσίευτα υλικά, αποκαλύπτουν την ένταση, την πρόβα και τη διαχείριση εικόνας πίσω από κάθε λήψη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παλαιότερα η The King’s Gallery ήταν γνωστή ως The Queen’s Gallery, μια αλλαγή που αντικατοπτρίζει και τη νέα εποχή της βρετανικής μοναρχίας υπό τον βασιλιά Κάρολο Γ’.

Reigning Queens (Royal Edition): Queen Elizabeth II of the United Kingdom, Andy Warhol | Peter Grugeon

Η φωτογραφία ως εργαλείο δημόσιας εικόνας

Η διαδρομή από τις πρώτες επίσημες φωτογραφίσεις του μεσοπολέμου έως τις γεμάτες τόλμη και συναισθηματισμό σύγχρονες λήψεις αποδεικνύει πώς η βασιλική οικογένεια έχει μάθει να χειρίζεται –ίσως καλύτερα από κάθε άλλον θεσμό– τη δύναμη της εικόνας. Και η φωτογραφία, άλλοτε ως εργαλείο κύρους και άλλοτε ως γέφυρα ανθρώπινης προσέγγισης, υπήρξε πάντα στην πρώτη γραμμή αυτής της επικοινωνίας.

Παρότι η έκθεση ολοκληρώθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2024, αποτέλεσε ένα από τα πιο εντυπωσιακά πολιτιστικά γεγονότα του Λονδίνου για τη χρονιά. Για όσους δεν κατάφεραν να την επισκεφθούν, αρκετά από τα εκθέματα παρουσιάζονται ψηφιακά στην ιστοσελίδα της Βασιλικής Συλλογής, δίνοντας τη δυνατότητα για ένα εικονικό ταξίδι στον αιώνα των βασιλικών πορτρέτων.