Δεν ξεχνάω ποτέ αυτή την εικόνα. Την πολυαγαπημένη μου γιαγιά Λέγκω, να έχει ετοιμαστεί από τα ξημερώματα και να περιμένει στωικά εμάς τους υπόλοιπους της οικογένειας, να ξυπνήσουμε και να ετοιμαστούμε για να πάμε να ψηφίσουμε. Μέχρι και πριν φύγει από αυτή την ζωή, παρόλη την ηλικία, την πολύπαθη σπονδυλική της στήλη και τα παραμορφωμένα αρθριτικά ποδαράκια, περίμενε έτοιμη με τα Κυριακάτικα ρούχα της, να την συνοδεύσουμε στο Εκλογικό Τμήμα. Γιατί ήταν δικαίωμά της. Γιατί ήταν αυτό το ελάχιστο αντίδωρο, μια αργοπορημένη απόδοση δικαιοσύνης και μια – έστω και ελαφρά – υπόκλιση της ανδροκρατούμενης κοινωνίας, στις γυναίκες σαν την γιαγιά μου, που ανέβηκαν αγόγγυστα τον ανήφορο της ζωής, μέσα από φτώχεια και πολέμους, παίζοντας πάντα όλους τους δύσκολους ρόλους: της γυναίκας, της συζύγου, της μάνας και της γιαγιάς.

Διαβάστε ακόμη: Ιωάννα Κυπρίου: Η Nutrition Health Coach που μετέτρεψε το τραύμα σε προσφορά 

Μετά από αυτή την αναφορά ας αρχίσω ξεκαθαρίζοντας κάτι: κάποιοι εξακολουθούν ακόμα και σήμερα, να αποκαλούν την εκλεγμένη αντιπρόσωπο στην Βουλή, με το αρσενικό γένος, δηλ. «Η βουλευτής». Άλλοι επίσης, χρησιμοποιούν την παραφρασμένη λέξη «βουλευτίνα» που πολλές φορές αποδίδεται και με ελαφρώς ειρωνική έως υποτιμητική διάθεση. Η ορθή ονομασία είναι βουλεύτρια. Αυτή η διευκρίνιση έτσι, για να συνειδητοποιήσουμε πόσο χωμένη στα έγκατα του μυαλού μας είναι η Πατριαρχία, ακόμα και μέσω της Γραμματικής.

Γυναίκες ψηφίζουν

1952: Νόμος του Ελληνικού κράτους το δικαίωμα ψήφου και εκλογής των γυναικών

Ήταν μόλις τον Μάιο 1952 όταν με νόμο οι Ελληνίδες απέκτησαν δικαίωμα στο «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι». Όμως δικαίωμα ψήφου και συμμετοχής, απέκτησαν οι γυναίκες στις επόμενες εκλογές, το 1956, καθώς εκείνη την χρονιά του 1952, δεν πρόλαβαν να ενημερωθούν πλήρως οι εκλογικοί κατάλογοι. Πάντως για την ιστορία, η πρώτη Ελληνίδα βουλεύτρια ήταν η Ελένη Σκούρα, δικηγόρος από τον Βόλο, που εκλέχτηκε το 1953 στον Νομό Θεσσαλονίκης με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού. Μάλιστα, μέσα από αυτό το κορυφαίο γεγονός για την πολιτική σκηνή της χώρας μας, υπήρξε και ένα «παραπολιτικό» συμβάν, που είχε να κάνει με το ποια θα ήταν η πρέπουσα προσφώνηση για την Ελένη Σκούρα μέσα στην Βουλή! Τελικά ο πρόεδρος και όλοι η εκπρόσωποι των κομμάτων, κατέληξαν ομόφωνα ότι η πρέπουσα προσφώνηση ήταν «Βουλευτίδα!». Τα δε λόγια της στην ορκωμοσία, λόγια μιας γυναίκας μόνης ανάμεσα σε 299 (!!!) άνδρες που την χειροκρότησαν παρατεταμένα, μας συγκινούν ακόμα και σήμερα: «Είμαι βαθύτατα συγκεκινημένη από την νίκην , που επετεύχθη ύστερα από ένα σκληρόν αγώνα. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης».

Η Σκούρα ήταν η γυναίκα που αν και η θητεία της δεν ήταν μεγάλη ( μόλις 3 χρόνια), παρόλα αυτά άνοιξε τον δρόμο για την επίσημη εκπροσώπηση των γυναικών στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Η ίδια εργάστηκε με απαράμιλλο ζήλο για την Υγεία, την Πρόνοια και την Εκπαίδευση των γυναικών, καθώς και συνολικά για την ισότητα των φύλλων και τις ίσες ευκαιρίες στην εργασία. Δυστυχώ όμως, είναι η μοίρα της χώρας μας να μην ανταποδίδει τα δέοντα στους ανθρώπους που την υπηρέτησαν με αυταπάρνηση. Η Ελένη Σκούρα, πέθανε το 1991 σε ηλικία 95 ετών, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, έχοντας περάσει τα τελευταία της χρόνια ξεχασμένη στο Χαρίσειο Γηροκομείο της πόλης. Και αυτό, γιατί μετά τον θάνατο του επίσης δικηγόρου συζύγου της, η Πολιτεία δεν της απέδωσε την τιμητική σύνταξη που της είχε υποσχεθεί (για έναν μόλις μήνα, δεν μπόρεσε να αποκτήσει κανονική σύνταξη…). Βλέπετε σε όλη την ζωή της υπήρξε τίμια και δεν έκλεψε ποτέ δημόσιο χρήμα, ούτε έκανε περιουσία μέσω της δικηγορίας της, ως είθισται να συμβαίνει με τους σημερινούς πολιτικούς και δικηγόρους. Μετά θάνατον δόθηκε το όνομά της σε δρόμο της πόλης ενώ ο Δήμος Βόλου, της έστησε προτομή μπροστά στο Δημαρχείο.

Μετά την Ελένη Σκούρα, δειλά-δειλά ακολούθησαν κι άλλες γυναίκες. Η δεύτερη βουλεύτρια ήταν η Βιργινία Ζάννα, που εξελέγη το 1956 με την Ένωση Κέντρου. Η Βιργινία υπήρξε κόρη της Πηνελόπης Δέλτα, και γιαγιά του σημερινού πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, και μέλος μιας οικογένειας ευπατρίδηδων που προσέφεραν πολλά στο Έθνος (από τον Μακεδονικό Αγώνα, Αλβανικό Έπος, την Αντίσταση στην Κατοχή, τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό κλπ ) με ονόματα στους κόλπους της εκτός όμως Πηνελόπης Δέλτα, του Στέφανου Δέλτα, του Εμμανουήλ Μπενάκη, του λογοτέχνη και Κριτικού Παύλου Ζάννα και άλλων. Η προσφορά της ιδίως στον κοινωνικό και φιλανθρωπικό τομέα, ήταν μεγάλη. Επίσης το 1956, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με την παράταξη της ΕΡΕ για να δείξει την εμπιστοσύνη του στις γυναίκες, διόρισε στην κυβέρνησή του, την πρώτη Ελληνίδα υπουργό, την Λίνα Τσαλδάρη, δίνοντάς της το σημαντικό χαρτοφυλάκιο της Κοινωνικής Προνοίας! Παρότι όμως έγινε μία αρχή, οι γυναίκες το διάστημα 1956-1970 θα έχουν ακόμα εξαιρετικά μικρή αντιπροσώπευση στην Βουλή, μόλις στο 1%.

1974: Μεταπολίτευση, πολιτική χειραφέτηση και σπουδαίες Ελληνίδες στα έδρανα

Με την πτώση της Χούντας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, θα έρθει η Μεταπολίτευση που θα φέρει νέες ευκαιρίες συμμετοχής των γυναικών στο Κοινοβούλιο. Πολλές ήταν οι γυναίκες που από τότε μέχρι σήμερα, κάθισαν στα έδρανα και έδωσαν τον μικρό ή τον μεγάλο τους αγώνα. Θα τολμήσω να αναφέρω πολύ ενδεικτικά μερικές ξεκινώντας από μία γυναίκα που συγκεντρώνει μέχρι τις μέρες μας μία υπερκομματική αγάπη και αποδοχή. Την Μελίνα Μερκούρη. Αγωνίστρια, καλλιτέχνης, ανατρεπτική, τολμηρή, με ταπεραμέντο ξεχωριστό, επιμονή, χιούμορ και φαντασία, άφησε στο Υπουργείο Πολιτισμού σημαντικότατο έργο, αλλά και ένα μοναδικό δικό της στυλ, από τον τρόπο που κάπνιζε και έπαιζε κομπολόϊ, μέχρι τον τρόπο που μιλούσε με χαρακτηριστική χροιά της φωνής της. Ο αγώνας της για τα κλεμμένα Μάρμαρα του Παρθενώνα την καθόρισε τόσο, που είναι γνωστή και παροιμιώδης η δήλωσή της, ότι «Εάν με ρωτήσετε αν θα ζω όταν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λέω πως ναι, θα ζω. Αλλά ακόμα κι αν δεν ζω πια, ΘΑ ΞΑΝΑΓΕΝΝΗΘΩ!».

Άλλες γυναίκες που «έγραψαν» ιστορία με την παρουσία τους στην Βουλή και την πολιτική ζωή, είναι η Αμαλία Φλέμιγκ (ιατρός, επιστήμων, αντιδικτατορική αγωνίστρια, με ρόλο σημαντικό σε θέματα υγείας, κοινωνικής πρόνοιας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων ), η Μαρία Δαμανάκη ( η ηρωϊκή φωνή του Πολυτεχνείου και πρώτη γυναίκα αρχηγός ελληνικού πολιτικού κόμματος , του Συνασπισμού), η δυναμική Βάσω Παπανδρέου (Υπουργός σε καίρια Υπουργεία όπως Ανάπτυξης, Εσωτερικών και Οικονομίας), η Ντόρα Μπακογιάννη ( πρώτη γυναίκα Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας ), η Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη (πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βουλής και σημαντική Υπουργός ), η Φώφη Γεννηματά ( υπουργός, αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και από τις πιο μετριοπαθείς και αγαπητές προσωπικότητες, που συγκίνησε το Πανελλήνιο με την θαρραλέα μάχη της ενάντια στον καρκίνο), η Άννα Διαμαντοπούλου ( Ευρωπαία Επίτροπος και Υπουργός Παιδείας γνωστή για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 2011) και η Κατερίνα Σακελλαροπούλου (πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας).

H KΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

Κατερίνα Σακελλαροπούλου

Διαβάστε ακόμη: Carl Gustav Jung: Η αμφιλεγόμενη φιλία του με τον Freud και η συμμαχία με τους Ναζί 

2025: Και ο αγώνας συνεχίζεται

Εάν κοιτάξουμε τα στατιστικά στοιχεία της συμμετοχής των γυναικών στην Βουλή, θα δούμε ότι από το 1953 μέχρι σήμερα, υπάρχει μια σταθερή ανοδική πορεία. Σήμερα, οι γυναίκες εκπροσωπούν το 23-25% του κοινοβουλίου. Είναι αυτό ικανοποιητικό; Όχι. Πρέπει το ποσοστό να αυξηθεί; Ναι. Εάν μιλάμε σοβαρά και επιδιώκουμε πραγματικά την ισότητα των δύο φύλλων, η συμμετοχή θα πρέπει να είναι 50-50. Πότε θα γίνει αυτό; Άγνωστο. Γι αυτό και ο αγώνας συνεχίζεται.

Είναι αναμφισβήτητο ότι με την είσοδό τους στην Βουλή, οι γυναίκες «πλούτισαν» τις αίθουσες , τους διαδρόμους αλλά και την πολιτική ζωή συνολικά . Δεν ήταν μόνο τα λεπτά τους αρώματα, ούτε η χάρις των κινήσεων και η κομψότητά τους που τότε την δεκαετία του ’50, έσπασε το κατεστημένο,. Ακόμα–ακόμα, δεν ήταν ούτε η φωνή τους, που με την πιο απαλή χροιά, αντιπαρατέθηκε μέσω των μικροφώνων, στην μονοτονία του αρσενικού ηχοχρώματος. Γυναίκες με μόρφωση και ικανότητες, αγωνίστηκαν και διακρίθηκαν για το έργο τους και το υψηλό τους φρόνημα. Με την παρουσία τους πάλεψαν κόντρα τόσο σε προκαταλήψεις, όσο και σε αντικειμενικές δυσκολίες, όταν για παράδειγμα έπρεπε να συνδυάσουν τα καθήκοντά τους με την μητρότητα. Σήμερα, στην νέα χιλιετία, στην Ψηφιακή πραγματικότητα και στην σαρωτική επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης, οι Ελληνίδες διεκδικούν μεγαλύτερη συμμετοχή στην πολιτική σκηνή της χώρας. Γιατί αυτό είναι το δίκαιο και το σωστό. Τελειώνοντας θα ήθελα να σημειώσω το εξής: Δεν πρέπει να πέφτουμε εμείς οι γυναίκες στην παγίδα που θέλουν να μας ρίξουν για ακόμα μία φορά. Ας μην έχουν από εμάς περισσότερες αξιώσεις, από όσες πρέπει να έχουν από τον εαυτό τους οι άνδρες πολιτικοί. Ας μην μας φορτώνουν κάθε φορά με αυτές τις παραφορεμένες δηλώσεις, όπως «φέρουν κάτι άλλο οι γυναίκες, έχουν μιαν άλλη ευαισθησία, είναι γυναίκα και περιμένουμε να το δει διαφορετικά, κλπ». Δεν θα φέρουμε εκ των προτέρων τίποτα. Κι ας μην περιμένουν απ’τις γυναίκες τα θαύματα. Θα προσπαθούμε για το καλύτερο και ας προσπαθούν το ίδιο και οι υπόλοιποι. Γιατί όπως είχε πει και μια άλλη υπέροχη Ελληνίδα, η μέγιστη Ειρήνη Παπά, « Μας έχει φορτωθεί η ηθική του σεξ, και η ευθύνη του πόθου». Ας μη μας φορτωθεί ΚΑΙ η ευθύνη της Πολιτικής.