Όταν το Vanity Fair ανέθεσε στον Christopher Anderson να φωτογραφίσει το επιτελείο του Donald Trump, το ζητούμενο έμοιαζε απλό: πορτρέτα εξουσίας. Εκείνος, πιστός στο ύφος του, έκανε ακριβώς αυτό. Χωρίς φίλτρα, χωρίς ρετούς, χωρίς καμία διάθεση να ωραιοποιήσει την πραγματικότητα. Και πήγε, και φωτογράφησε την πιο ισχυρή πολιτική ομάδα των ΗΠΑ όπως είναι. Ή, για να είμαι πιο ακριβής, όπως είναι όταν δεν έχουν περάσει από πάνω τους πέντε-έξι γενναίες στρώσεις Photoshop. Κι αν ήταν όλα ως εκεί, όλα καλά. Μόνο που ο καημένος ο Andreson υπολόγιζε χωρίς τα fillers.

Και ξεκίνησε ο χαμός. Όχι για όλους. Κυρίως για τη φωτογραφία της εκπροσώπου Τύπου του Λευκού Οίκου, Karoline Leavitt. Το κοντινό πλάνο ανέδειξε σημάδια από ενέσιμα fillers στα χείλη της και το διαδίκτυο έκανε αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα. Υπέδειξε, σχολίασε, και, κυρίως, ειρωνεύτηκε. Ο Christopher Anderson υπερασπίστηκε τη δουλειά του λέγοντας το αυτονόητο: δεν ρετουσάρει πρόσωπα. Δεν «διορθώνει» ανθρώπους. Και κάπως έτσι, από μια φωτογράφιση εξουσίας, βρεθήκαμε σε μια συζήτηση για το botox, τα fillers και το αν οι πολιτικοί έχουν δικαίωμα να κάνουν αυτό που για εμένα κι εσένα είναι αυτονόητο. Όχι το να κάνουμε fillers απαραιτήτως, αλλά το δικαίωμά μας να τα κάνουμε, αν θέλουμε, χωρίς να πρέπει να απολογηθούμε σε κανέναν.

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης: Ε, όχι και τον Nabokov

Μάλλον το πρόβλημα δεν είναι τα fillers, αλλά το φύλο

Πριν από αυτό όμως, ας είμαστε ειλικρινείς: αν στη θέση της Karoline Leavitt βρισκόταν ένας άνδρας με εμφανή σημάδια κούρασης, γήρανσης ή αισθητικών παρεμβάσεων, το πιθανότερο είναι ότι θα χαρακτηριζόταν «σκληρός», «ωμός», «αληθινός». Ίσως και «χαρισματικός». Στην καλύτερη περίπτωση, «κουρασμένος από την εξουσία». Κι όλο αυτό, εάν κάποιος έμπαινε στον κόπο να πει φωναχτά “βλέπω σημάδια από ενέσιμα”. Ο βασιλιάς δεν είναι πάντα γυμνός.

Νιώθω πως το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι τα fillers αλλά ένας εσωτερικευμένος μισογυνισμός που πνέει λοίσθια μεν, αλλά υπάρχει ακόμα.

Όταν, όμως, η συζήτηση αφορά μια γυναίκα, το κάδρο αλλάζει. Το βλέμμα ξαφνικά είναι πιο αυστηρό. Η κριτική πιο προσωπική. Τα σχόλια δεν αφορούν πλέον τη θέση που κατέχει, αλλά το πώς δείχνει. Και κάπου εκεί ξεπροβάλλει ένας γνώριμος, μικρός, αλλά επίμονος μισογυνισμός. Όχι απαραίτητα συνειδητός. Αλλά βαθιά ριζωμένος. Οι γυναίκες στην πολιτική οφείλουν να είναι ταυτόχρονα ένας σωρός από αντιφατικά πράγματα. Σοβαρές αλλά όχι αυστηρές, δυναμικές αλλά όχι “σκληρές”, περιποιημένες αλλά όχι “πειραγμένες”. Κι έστω πως κάποια στιγμή θα κάνουν μια αισθητική παρέμβαση. Τότε η κριτική δεν αφορά τις αποφάσεις τους, αλλά το περίγραμμα των χειλιών τους.

Μήπως τελικά έχουμε εθιστεί στο photoshop;

Η δεύτερη παράμετρος της συζήτησης είναι η ίδια η εικόνα. Η κάθε εικόνα. Το δέρμα πρέπει να είναι λείο. Οι γραμμές να σβήνουν. Τα πρόσωπα να μοιάζουν με avatars. Μήπως έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ την οπτική “τελειότητα”, που μια φωτογραφία χωρίς ρετούς μας μοιάζει σχεδόν… προσβλητική;

Το ερώτημα δεν είναι αν οι πολιτικοί έχουν δικαίωμα στις αισθητικές επεμβάσεις. Φυσικά έχουν. Το ερώτημα είναι γιατί μας ενοχλεί τόσο όταν το βλέπουμε.

Όταν κάποιος παρουσιάζει στον δημόσιο λόγο μια εικόνα όπως πραγματικά είναι, την απορρίπτουμε ως «άσχημη» ή «σκληρή». Όχι επειδή είναι, αλλά επειδή μάλλον έχουμε ξεμάθει να τη βλέπουμε. Η άβολη στιγμή που η απουσία φίλτρου ξενίζει περισσότερο από την ίδια την πραγματικότητα.

Και τελικά, το ερώτημα δεν είναι αν οι πολιτικοί έχουν δικαίωμα στο botox (ή στα fillers, ή σε οποιαδήποτε άλλη αισθητική επέμβαση). Φυσικά έχουν. Το ερώτημα είναι γιατί μας ενοχλεί τόσο όταν το βλέπουμε. Και κυρίως, γιατί μας ενοχλεί περισσότερο όταν το βλέπουμε σε γυναίκες.

Νιώθω πως το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι τα fillers αλλά ένας εσωτερικευμένος μισογυνισμός που πνέει λοίσθια μεν, αλλά υπάρχει ακόμα. Και μαζί με αυτόν, το γεγονός ότι ακόμα δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε πρόσωπα (και εξουσία) χωρίς φίλτρα.

Photo credit: Getty Images
Creative: Ανδρέας Κωστόπουλος