Σε λίγες μέρες θα γιορτάσουμε το Πάσχα και ίσως καμία γιορτή δεν είναι τόσο αγαπητή για εμάς τους Έλληνες, όσο αυτή. Οι τελετουργίες, η παράδοση αλλά και το βαθύ συναίσθημα που κυριαρχούν εκείνες τις μέρες, ενώνει με έναν μοναδικά γλυκό τρόπο όλους τους ανθρώπους. Τα μηνύματα της ελπίδας, της πνευματικής ανάτασης και της αναγέννησης, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, περνούν μέσα από τα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού, αφήνοντάς μας να συλλογιστούμε για τα σημαντικά και όχι για τα πρόσκαιρα της ζωής.

Ένα από τα πολλά όμορφα έθιμα που συνοδεύουν το Πάσχα είναι και αυτό της λαμπάδας. Έχει καθιερωθεί κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας (συνήθως μέχρι την Μεγάλη Πέμπτη ) οι νονοί να επισκέπτονται τα βαφτιστήρια τους και να τους παραδίδουν την αγαπημένη τους λαμπάδα. Τις περισσότερες φορές μαζί με τη λαμπάδα, οι νονοί προσφέρουν και το γνωστό σοκολατένιο αυγό όπου συνήθως στα χέρια των παιδιών δεν έχει τύχη… μακροημέρευσης μιας και βιάζονται να το σπάσουν για να δουν τι δωράκι έχει μέσα!

Νονά και λαμπάδα. Δύο λέξεις, πολλοί συμβολισμοί

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη πίστη η νονά (ανάδοχος) από τη στιγμή που θα βαφτίσει ένα μωράκι καθίσταται και η «πνευματική του μητέρα». Είναι ο άνθρωπος που προορίζεται να είναι δίπλα στο παιδί σε όλη του τη ζωή, να το συμβουλεύει, να το νουθετεί και να συμβάλει κι αυτός με τον τρόπο του στη διαπαιδαγώγησή του. Η ανάληψη αυτού του ρόλου αποτελεί μεγάλη τιμή γιατί η επιλογή από τους γονείς γίνεται με βάση το ήθος, τις αρχές και τις αξίες του προσώπου που θα βαφτίσει το παιδί. Από την άλλη, το έθιμο της λαμπάδας κρατάει από τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια όπου η χρήση του φωτός συνδεόταν με τον εορτασμό της Ανάστασης. Με τη σημερινή της μορφή ως δώρο, η λαμπάδα εμφανίζεται κατά τον 19ο αιώνα με έντονη διάδοση μέσα στον εικοστό. Η λαμπάδα συμβολίζει το φως που φωτίζει το σκοτάδι καθώς επίσης και τη νίκη του «καλού» επί του «κακού». Έτσι όταν ο ανάδοχος δίνει τη λαμπάδα, προσφέρει μαζί φως, πνευματική φώτιση, καλοσύνη και την ελπίδα της Ανάστασης-Αναγέννησης.

Το νόημα πίσω από τα χρώματα

Εάν η νονά δεν δίνει σημασία στο χρώμα της λαμπάδας τότε θα διαλέξει μία χωρίς να το σκεφτεί ιδιαίτερα. Όμως αν είναι παραδοσιακός τύπος τότε θα δώσει μεγάλη προσοχή στην επιλογή της. Έτσι, το λευκό χρώμα είναι το πιο παραδοσιακό για λαμπάδα και συμβολίζει την αγνότητα, το φως και την αναγέννηση. Το κόκκινο συνδέεται με το θυσιαστικό αίμα του Χριστού ενώ για τη δική μας Ορθόδοξη Ανατολική εκκλησία, συμβολίζει επίσης τη χαρά και την αγάπη για ζωή. Το χρυσό χρώμα είναι το πιο επίσημο και εορταστικό για λαμπάδα και έχει να κάνει με τη θεϊκή δόξα και τη βασιλεία του Θεού. Το μπλε είναι της Παναγίας και συμβολίζει την πνευματικότητα και τη γαλήνη. Υπάρχουν τέλος και οι πολύχρωμες λαμπάδες που είναι συνήθως για τα μικρά σε ηλικία παιδιά και έχουν σαν εξήγηση την ανεμελιά και την χαρά του παιχνιδιού.

Η διακόσμηση της λαμπάδας

Εδώ και αρκετά χρόνια η διακόσμηση μιας λαμπάδας είναι πάντα θέμα συζήτησης και υψηλής διαπραγμάτευσης. Και αυτό γιατί τα απανταχού βαφτιστήρια, επηρεασμένα από super ήρωες και είδωλα που λειτουργούν ως πρότυπα προσόντων, δύναμης και ομορφιάς, απαιτούν με αλύγιστη επιμονή την επιλογή τους, κάνοντας νονές και νονούς να παίρνουν σβάρνα τα μαγαζιά για να βρουν την… παραγγελιά! Εάν το βαφτιστήρι δεν θέλει να «παιδέψει» τη νονά, τότε θα δεχτούν μία λαμπάδα που θα έχει σαν διακόσμηση είτε εικονίτσα με σταυρουδάκι, είτε κορδέλα(ες) ή ακόμα και λουλούδια. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, κύριο και αναντίρρητο μέλημα ενός «πετυχημένου» ανάδοχου είναι το βαφτιστήρι να νιώθει περήφανο για τη λαμπάδα του και να τη θεωρεί την πιο όμορφη από όλων των άλλων παιδιών!

Γίνε νονά με λαμπάδα κι ας μην έχεις βαφτίσει

Στη χώρα μας κατά κανόνα νονές και νονοί γίνονται όσοι είναι χριστιανοί για να μπορούν έτσι να «μετέχουν του θείου Μυστηρίου της Βάπτισης». Όμως, αν θέλουμε να ξεφύγουμε από τα στενά θρησκευτικά πλαίσια, οι μέρες του Πάσχα προσφέρονται για να απλώσουμε τους συμβολισμούς του πέρα και πάνω από θρησκείες και εθνότητες. Η χαρά που μπορούμε να δώσουμε χαρίζοντας μία λαμπάδα και ένα Πασχαλινό αυγό σε ένα παιδάκι που βρίσκεται σε ίδρυμα, ή σε κάποιο άλλο που ενδεχομένως ποτέ δεν είχε νονά ή ακόμα και σε κάποια ξενιτεμένα προσφυγόπουλα, είναι πράξη ανυπέρβλητης αξίας.

Για όσους βρισκόμαστε σε μεγαλύτερη ηλικία και με τα χρόνια η επαφή μας με τον άνθρωπο που μας βάπτισε έχει ξεθωριάσει ή έχει χαθεί, ας τον φέρουμε στη σκέψη μας αυτές τις μέρες και ας πάρουμε την πρωτοβουλία να επικοινωνήσουμε. Θα δώσουμε και θα πάρουμε χαρά. Και αν κάποια νονά δεν βρίσκεται πια εν ζωή, ας κρατήσουμε την Αναστάσιμη λαμπάδα εις μνήμην της, αναπολώντας τη χαρά που νιώθαμε τότε που ήμασταν παιδιά.

Photo credit: Getty Images