“Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο”, γράφει ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στον “Ηλίθιο”, με την απαρασάλλευτη πίστη πως εκεί, στην ομορφιά, βρίσκεται η φυσική και αυτονόητη κλίση της ανθρώπινης φύσης. Μπορεί να έχει δίκιο. Το ανθρώπινο είδος έχει υμνήσει την ομορφιά με όλους τους πιθανούς και απίθανους τρόπους. Από την καθημερινότητα και την τέχνη, ως τα beauty pageants κάθε είδους, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Και πάντα με τεράστια επιτυχία και μαζική ανταπόκριση. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι σχετικοί διαγωνισμοί τείνουν να φθίνουν και το ενδιαφέρον του κοινού μοιάζει να ατονεί. Μήπως έχουμε αλλάξει ορισμό για την ομορφιά, ή απλώς η καθημερινότητά μας δεν “σηκώνει”, πλέον, αυτού του είδους το glamour;

Ομορφιά, και στο βάθος politics

Την περασμένη χρονιά, ένα σημαντικό σκάνδαλο κλόνισε τον αστραφτερό κόσμο των beauty pageants. Οι Miss USA και Miss Teen USA παραιτήθηκαν με απόσταση ημερών η μια από την άλλη. Ο οργανισμός που διοργανώνει αμφότερους τους διαγωνισμούς υπήρξε για μήνες κάτω από το μικροσκόπιο. Ως προς το τυπικό μέρος των παραιτήσεων, η πρώην Miss USA Noelia Voigt επικαλέστηκε θέματα ψυχικής υγείας. Όσο για την πρώην Miss Teen USA, UmaSofia Srivastava, μίλησε για αναντιστοιχία “προσωπικών αξιών” εντός του οργανισμού. Σε κάθε περίπτωση, ο θεσμός δέχτηκε ένα ισχυρό πλήγμα, το οποίο, ωστόσο, δεν εξέπληξε τόσο τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ.

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης: Μαμά Πανελληνίων

Στο podcast του NPR, η δημοσιογράφος Juana Summers φιλοξένησε τη δημοσιογράφο της Washington Post, Amy Argetsinger, συγγραφέα του βιβλίου There She Was: The Secret History of Miss America (Να’την: Η Μυστική Ιστορία της Miss America). Εκεί, η γνωστή δημοσιογράφος εξηγεί πως δεν είναι εύκολο για τις εστεμμένες να μιλήσουν ανοιχτά. Υπάρχουν οι συμφωνίες εμπιστευτικότητας. Ωστόσο, κάποια στοιχεία είναι ευδιάκριτα. Τουλάχιστον για όσους έχουν μια στοιχειώδη ενημέρωση και μπορούν να διακρίνουν τα νοήματα ανάμεσα στις γραμμές. Η γενική εντύπωση είναι πως κι εκεί, όπως και αλλού, τα θέματα είναι ίδια. Άσχημες συμπεριφορές, κακή κριτική, εκφοβισμός, σεξουαλική παρενόχληση. Χωρίς ακριβείς λεπτομέρειες. Αλλά ποιος τις χρειάζεται;

Καιροί και ήθη

Η Noelia Voigt δεν είχε σχολιάσει τότε την δήλωση της παραίτησής της. Ωστόσο, κάποιοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί είχαν στα χέρια τους μια εκτενέστερη εκδοχή αυτής της επιστολής παραίτησης. Εκεί, η Voigt κατηγορούσε τον οργανισμό Miss USA για “τοξικό εργασιακό περιβάλλον που, στην καλύτερη περίπτωση, είναι κακή διαχείριση και, στη χειρότερη, είναι εκφοβισμός και παρενόχληση”. Στη συζήτηση των δύο δημοσιογράφων, η Summers ρωτάει την Argetsinger εάν οι κατηγορίες αυτές την εξέπληξαν. “Όχι, πραγματικά δεν με εξέπληξαν. Έχει να κάνει και με το γεγονός ότι αυτός ήταν ο οργανισμός των διαγωνισμών – Miss USA, θυγατρική του Miss Universe – που ανήκε εν μέρει στον Ντόναλντ Τραμπ”, λέει χαρακτηριστικά, ενώ μιλά και για ανάλογες κατηγορίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας πριν από δέκα χρόνια περίπου (2015-16). Grabbing America by the p@ssy again. Η κάθε εποχή έχει τα ήθη της.

Η ομορφιά σε ελεύθερη πτώση τηλεθέασης

Στο σίριαλ του οργανισμού Miss USA δεν είναι μόνο οι παραιτήσεις των εστεμμένων. Λίγο νωρίτερα είχαν αποχωρήσει δύο σημαντικά στελέχη του οργανισμού, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Και δεν είναι ο μόνος. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι διαγωνισμοί ομορφιάς χάνουν διαρκώς σε τηλεθέαση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Από συνέπειες σοβαρές, όπως οι απώλειες θέσεων εργασίας, ως συνέπειες επιπέδου συζήτησης σε επαρχιακό καφενείο, όπως η απώλεια glamour. Επειδή, κακά τα ψέματα, η τηλεθέαση μετράει.

Έχω ακόμα έντονες στη μνήμη μου τις πρώτες χρονιές που διοργάνωνε τα ελληνικά καλλιστεία ο ΑΝΤ1. Ήμασταν στην αρχή της ιδιωτικής τηλεόρασης και ζούσαμε συλλογικά μια ολοκαίνουργια technicolor πραγματικότητα. Οι τηλεθεάσεις εκτινάσσονταν σε δυσθεώρητα ύψη. Αρκεί να θυμίσω πως τη βραδιά των καλλιστείων του 1992, ο σταθμός σημείωσε τηλεθέαση 68,8% επί των ανοικτών δεκτών, που αντιστοιχεί σε 31,9% του συνολικού πληθυσμού. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως ένας στους τρεις Έλληνες έβλεπε καλλιστεία εκείνο το βράδυ. Όσο για τα ονόματα των εστεμμένων, την επόμενη μέρα δεν υπήρχε άνθρωπος να μην τα γνωρίζει. Ήταν αντικείμενο συζήτησης παντού, από τα πάρκα και τις παιδικές χαρές, ως τα σχολεία, φυσικά.

Χθες ρώτησα την κόρη μου εάν ξέρει ποια είναι η φετινή Σταρ Ελλάς. Με κοίταξε σαν να μιλούσα άλλη γλώσσα. “Κάνουμε καλλιστεία στην Ελλάδα, μαμά;”

Το τέλος των διαγωνισμών ομορφιάς (όπως τους ξέρουμε)

Δεν ξέρω εάν είμαστε μπροστά στο τέλος των beauty pageants. Προσωπικά μιλώντας, δεν θεωρώ πως θα υπάρχει ποτέ οριστικό τέλος, κι αν όχι “ποτέ”, σίγουρα όχι στο άμεσο μέλλον. Είναι στη φύση του ανθρώπινου είδους να προσπαθεί να ξεχωρίσει -και με την ενεργητική και με την παθητική έννοια του ρήματος.

Θεωρώ, ωστόσο, σίγουρο πως η μορφή τους θα αλλάξει. Ήδη υπάρχουν πολλοί μικρότεροι διαγωνισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο, που έχουν δυναμική. Δεν έχουν προβολή στην τηλεόραση, πολλοί από αυτούς, ωστόσο, έχουν ενεργά accounts στα social media. Και γίνονται viral με εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που ξέραμε από τα 90’s και τα 00’s. Το πιθανότερο είναι, λοιπόν, πως οι διαγωνισμοί ομορφιάς θα αλλάξουν για να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της Gen Z. Και μακάρι, μαζί με αυτά που θα αλλάξουν, να είναι και τα παρελκώμενά τους.

Photo credit: Opal Suchata Instagram