Το θέμα με τα καλλιστεία δεν είναι σεξιστικό, αλλά κυρίως αισθητικό

“Τη καλλίστη”, κοινώς “να το πάρει η ομορφότερη”. Ο τρόπος που επέλεξε η Έριδα για να εκδικηθεί τους Ολύμπιους θεούς και το ζεύγος Πηλέα – Θέτιδα για τη μη πρόσκλησή της στο γάμο τους γέννησε μερικές χιλιετίες αργότερα τις διαβλητές αποφάσεις κριτικών επιτροπών και τα καλλιστεία γενικότερα – την κορυφαία έκφραση της γυναικείας ματαιοδοξίας. Ας μην ξεγελιόμαστε: η θεϊκή διαμάχη δεν ξεκίνησε για το “χρυσό μήλο”, παρότι με τις σημερινές τιμές του χρυσού η αξία του θα ήταν 23.655 ευρώ, αλλά ξεκάθαρα για τον τίτλο. Όπως στον τίτλο οφειλόταν και η φαρμακερή ματιά της Τζούλιας Αλεξανδράτου το 2006 προς την Ολυμπία Χοψονίδου, εστεμμένη Σταρ Ελλάς εκείνη τη χρονιά αντίθετα με τις προβλέψεις…

Διαβάστε ακόμη: Η Βασίλισσα της Ομορφιάς

Μις Ελλάς, Ελλήνων Χριστιανών

Ο θεσμός των καλλιστείων ξεκίνησε από το πουθενά στη χώρα μας το 1929. Σε μια δύσκολη χρονιά (Κραχ του ’29), λέγεται πως τα διοργάνωσε ένας Γάλλος, για να προσφέρει λίγη χαρά στην ανήσυχη καλή κοινωνία των Αθηνών. Ο διαγωνισμός διοργανώθηκε στο κοσμικό κέντρο Delice (γωνία Πανεπιστημίου και Ιπποκράτους). Σαράντα μία κοπέλες είχαν δηλώσει συμμετοχή, όμως η κριτική, που επιτροπή που αποτελείτο αποκλειστικά από δημοσιογράφους με πρόεδρο τον ζωγράφο Γ. Ιακωβίδη (διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών), τις περιόρισε σε 10 για τη βραδιά του διαγωνισμού.

Σημειώνει η εφημερίδα Έθνος την επόμενη μέρα: “Το πρόγραμμα ξεκίνησε στις 10 το βράδυ. Μία ώρα αργότερα άρχισε ο χορός υπό τους εκκωφαντικούς ήχους μιας “τζαζ μπαντ”. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη από κόσμο. Τα τραπεζάκια ήταν κλεισμένα από τριών ημερών, ενώ πολλοί στέκονταν όρθιοι για να παρακολουθήσουν το θέαμα. Τα μεσάνυχτα ξεκίνησε μια σειρά τριών χορών των διαγωνιζομένων, όλες ντυμένες με λευκά φορέματα, ενώ μετά από μια ώρα έγινε η ανακήρυξη της νικήτριας. Οι εμφανίσεις των κοριτσιών ήταν αρκετά συντηρητικές, ενώ μόνο μία ήταν εκείνη η οποία “κατά τα κρατούντα εν Ευρώπη, δεν εδίστασε να εμφανισθή εις τον προκριματικόν αγώνα με… μαγιώ”, η δεσποινίς Ε. Χατζηγιάννη από τον Πύργο. Εξάλλου, μία διαγωνιζόμενη, η Μελίτσα Βλαστού, αποκλείστηκε επειδή ήταν χήρα, τα καλλιστεία αφορούσαν μόνο ανύπαντρες.

Τα κορίτσια δεν έφεραν αριθμούς, αλλά ο κόσμος εξέφραζε την υποστήριξη του φωνάζοντας το χρώμα του φορέματος των διαγωνιζομένων. Στην τελική τριάδα βρέθηκαν οι δεσποινίδες Πετρουνάκου, Κριεζή και Καρατζά, οι οποίες φορούσαν κόκκινο, λευκό και μαύρο φόρεμα αντίστοιχα. Κι ενώ οι θεατές φώναζαν ένα από τα τρία αυτά χρώματα, η επιτροπή κατέληξε στο… μαύρο, δηλαδή στη δεσποινίδα Ασπασία Καρατζά”. Η οποία, μετά την στέψη της, έσυρε ένα γιγαντιαίο καλαματιανό με όλους του παρευρισκόμενους, ντυμένους με βραδινά φορέματα οι κυρίες και με σμόκιν οι άνδρες.

Διαβάστε ακόμη: Κάννες: Το κόκκινο χαλί μιλάει ελληνικά

Η νικήτρια ήταν δισέγγονη οπλαρχηγού του 1821 και εργαζόταν ως τραπεζική υπάλληλος και είχε υποβάλλει την παραίτησή της για να πάρει μέρος στο διαγωνισμό. Όμως δεν συμφώνησαν όλοι με την εκλογή της. Η δεύτερη επιλαχούσα, δεσποινίς Πετρουνάκου, εξέφρασε την άποψή λίγες ημέρες αργότερα σε συνέντευξη της στην εφημερίδα Εμπρός: “Πλησιάζει τα τριάντα […] η απόφασις της επιτροπής δεν ικανοποίησε τας απαιτήσεις του κοινού […] η βράβευσις της δεσποινίδος Καρατζά οφείλεται, κατά την γνώμην μου, εις το έκτακτον ενδιαφέρον του κ. Σ. Πεσμαζόγλου (σ.σ. μέλους της κριτικής επιτροπής)”…

Αξία έχει το γράμμα μιας αναγνώστριας που στάλθηκε στην εφημερίδα Σκριπ. “Και ο θόρυβος και η δόξα και το ανήσυχον περιβάλλον εξαφανίζονται ως δια μαγείας ευθύς ως εισέλθουν εις την αίθουσαν τα στέφανα του γάμου. Η Μις Ελλάς θα ξαναεύρη πάλιν την ήσυχον νοικοκυριστικήν της ζωήν μόλις γίνει Κυρία Ελλάς”.

Η γέφυρα της ομορφιάς γίνεται αρένα

Τα ίδια και χειρότερα έγιναν στο δεύτερο διαγωνισμό την επόμενη χρονιά. Για την επιλογή της Αλίκης Διπλαράκου, τέθηκαν ακόμη και ταξικά ζητήματα, ίσως επειδή η δις Διπλαράκου ήταν κόρη αστικής οικογένειας. Ο Ριζοσπάστης πήρε θέση κατά του θεσμού και το κοινό του διαγωνισμού που είχε πλημμυρίσει το θέατρο Ολύμπια προσπάθησε να επιτεθεί στην κριτική επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν ο δήμαρχος Αθηναίων Σπύρος Μερκούρης και οι δύο μεγάλες κυρίες του θεάτρου μας, Μαρίκα Κοτοπούλη και Κυβέλη, για την επιλογή της. Οι όποιες όμως και μεγάλες διαφωνίες καταλάγιασαν όταν η Αλίκη Διπλαράκου εξελέγη Μις Ευρώπη στη συνέχεια, στο Παρίσι.

Οι αμφισβητήσεις μετατράπηκαν σε ύμνους. Ο πρωθυπουργός της χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος έστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα, κάνοντας λόγο για “ωραίαν νίκην της Ελλάδος”, ενώ ένας συντάκτης της εφημερίδας Εμπρός ξεδίπλωσε το συγγραφικό του ταλέντο: “Η ωραία Μανιοτοπούλα με την αναγλυφικήν κατατομήν και την λυγερόκορμον εμφάνισιν της, λουλούδι του Ευρώτα εις τα κρύσταλλα νερά του οποίου ελούετο άλλοτε η ωραία Ελένη του Μενελάου, εκέρδισε προχθές εν τη κονίστρα της ωραιοτέρας αμίλλης,την ωραιοτέραν εκ των νικών”.

O θεσμός των καλλιστείων διακόπηκε για να μπορέσει η Ελλάδα να αντιμετωπίσει την κρίση, αλλά και τη συμμετοχή της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και επανήλθε το 1952, στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Ακολούθησε η καλύτερη ίσως περίοδος του διαγωνισμού από τον οποίο βγήκαν αρκετές ηθοποιοί και μανεκέν με σημαντική καριέρα. Η Αντουανέττα Ροντοπούλου (ιδιοκτήτρια σχολής μανεκέν) το 1953, η Έφη Μελά (διεθνές μοντέλο, μούσα και σύζυγος του σχεδιαστή Γιάννη Τσεκλένη) το 1954, η Μαίρη Δρακοπούλου (άνοιξε το πρώτο πρακτορείο μοντέλων στη χώρα μας) το 1972 και η Μπέλλα Αδαμοπούλου το 1975.

Πρώτη εστεμμένη που ακολούθησε καριέρα ως ηθοποιός υπήρξε η Αλεξάνδρα Λαδικού (1953) και ακολούθησαν η Ρίκα Διαλυνά (1954), η Ζωή Λάσκαρη (1959), η Γωγώ Ατζολετάκη (1971), η Μαρία Τζομπανάκη (1975), η Βάνα Μπάρμπα (1984) και η Νόνη Δούνια (1996), η πρώτη εστεμμένη Μις Ελλάς που ακολούθησε και πολιτική καριέρα.

Η Ευγενία Πασχαλίδου (1992), αφού έκανε αξιόλογη καριέρα στη μικρή οθόνη (“Πρωινός καφές”, δελτία καιρού, δελτία ειδήσεων), πέρασε πίσω από το φακό και το 2019 έγινε διευθύντρια ειδήσεων της ΕΡΤ. Από το millennium και μετά ο θεσμός των καλλιστείων άρχισε να φθίνει σταδιακά και κατάντησε να τροφοδοτεί αποκλειστικά τη “σόου μπιζ” με καινούρια πρόσωπα και τα πολλά ανδρικά περιοδικά με εξώφυλλα (και αποκαλυπτικά αφιερώματα στο εσωτερικό). Η Εύη Βατίδου (1999), η πρωταθλήτρια εξωφύλλων στα περιοδικά του Π. Κωστόπουλου Τζούλια Αλεξανδράτου (2002 & 2006), η Δούκισσα Νομικού (2007) και η Ρία Αντωνίου (2008) ήταν κάποιες από αυτές.

Ένας θεσμός δίχως νόημα

Αν εξαιρέσει κάποιος την Κορίνα Τσοπέη (1964) και την Ειρήνη Σκλήβα (1996) που εξελέγησαν Miss Universe, την Κατερίνα Μιχαλοπούλου, τη Μαρίνα Τσιντικίδου και την Ισαβέλλα Δάρρα που κέρδισαν τον ευρωπαϊκό τίτλο, αλλά όλες τους δεν εξαργύρωσαν τους τίτλους τους, τα ελληνικά καλλιστεία, όπως και τα παγκόσμια, δεν έχουν προσφέρει με σημαντικά ονόματα κανένα χώρο, εκτός από αυτόν της “σόου μπιζ” εγχώριας κατανάλωσης. Τελευταία εστεμμένη που το ονοματεπώνυμό κάτι θυμίζει στον κόσμο υπήρξε η Ηλιάννα Παπαγεωργίου, Σταρ Ελλάς του 2011.

Ο θεσμός των ελληνικών καλλιστείων έχει πλέον αλλάξει ιδιοκτησία, όμως δεν δείχνει πως θα μπορέσει να ξαναβρεί τη χαμένη δημοφιλία του: τριτοκλασάτοι παρουσιαστές, αντίστοιχοι καλλιτέχνες, δευτεροκλασάτα κανάλια για να τον προβάλλουν. Παντελής έλλειψη αισθητικής. Δεν ισχυριζόμαστε πως τα παλιότερα είχαν ιδιαίτερη λάμψη, αλλά όπως και να το κάνουμε, άλλο ήταν να τα παρουσιάζει η Μελίνα Μερκούρη με τον Μίμη Φωτόπουλο κι άλλο το δίδυμο Κατερίνα Στικούδη – Νάσος Γουμενίδης…