Κάθε καλοκαίρι, την ώρα που έξω ο ήλιος λιώνει την άσφαλτο και ο αέρας βαραίνει από τη ζέστη, μέσα στα γραφεία ξεκινά ένας πόλεμος. Όχι για deadlines ή για αυξήσεις, αλλά για κάτι πιο βασικό: τον θερμοστάτη. Από τη μία, οι “λιώνουμε, ανοίξτε το air conditioner!”, κι από την άλλη, οι “παγώσαμε, δείξτε λίγο έλεος!”. Κι ενδιάμεσα, εγώ που θα μπορούσα να κοιμηθώ δίπλα σε αρκτική αρκούδα ή σε ηφαιστειακή λάβα και να πω «μια χαρά είναι εδώ».

Τι τραβάμε κι εμείς οι ουδέτεροι…

Ανήκω σε εκείνη τη μικρή, παραγνωρισμένη φυλή των ουδέτερων. Δεν ζεσταίνομαι εύκολα, δεν κρυώνω εύκολα, αλλά (και εδώ είναι η ειρωνεία) πάντα καταλήγω με μια ζακέτα περασμένη στους ώμους, προληπτικά. Γιατί ξέρω τι με περιμένει. Το air conditioner σε ελληνικά γραφεία είναι σαν να έχεις πατήσει το “winter is coming” στο remote control. Κάποτε δούλευα σε ανοιχτό χώρο σύνταξης, δίπλα ακριβώς στον αεραγωγό. Το air conditioner φυσούσε με μανία πάνω στον αυχένα μου. Δεν έλεγα τίποτα. Ώσπου μια μοιραία μέρα ενός Ιουλίου, ξέχασα τη ζακέτα. Την επόμενη μέρα έπεσα στο κρεβάτι με πνευμονία. Κυριολεκτικά.

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης: 23 χρόνια πρώην

Τότε συνέβη κάτι παράξενο. Όταν επέστρεψα στη δουλειά, η θερμοκρασία στον χώρο είχε ανέβει αισθητά. Όχι πολύ. Απλώς δεν έκανε ψόφο. Όλα δείχνουν πως μια προσωπική ατυχία, ένας “παράπλευρος τραυματισμός” του θερμοστάτη, έδωσε άλλο βάρος στα επιχειρήματα. Για πρώτη φορά, οι γυναίκες που διαμαρτύρονταν κάθε καλοκαίρι δεν χαρακτηρίστηκαν “μυγιάγγιχτες”. Και μια σκέψη άρχισε να γυρίζει στο μυαλό μου: Γιατί τόση αδιαφορία για τη θερμική άνεση των άλλων;

Έψαξα, διάβασα, έμαθα. Το 2015, μελέτη στο περιοδικό Nature Climate Change αποκάλυψε ότι οι θερμοστάτες ρυθμίζονται βάσει μεταβολικών ρυθμών ανδρών, όχι γυναικών. Κοινώς: το «φυσιολογικό» έχει ανδρική υπογραφή. Οι άνδρες έχουν κατά μέσο όρο υψηλότερο βασικό μεταβολισμό, άρα περισσότερη εσωτερική “παραγωγή θερμότητας”. Οι γυναίκες, με μικρότερο μεταβολισμό και ελαφρύτερο ντύσιμο, παγώνουν πιο εύκολα. Παρ’ όλα αυτά, τα air conditioner συνεχίζουν να μπαίνουν σε θερμοκρασίες λες και όλοι φοράμε γούνες.

Air conditioner και πολιτική

Η Cynthia Nixon το 2018 έκανε κάτι που πολλοί χλεύασαν: ζήτησε να ρυθμιστεί το air conditioner σε debate πολιτικών στις ΗΠΑ στους 25°C. Της απάντησαν πως “έχει πιο σοβαρά θέματα η χώρα”. Εκείνη ήξερε ότι ο αγώνας της δεν ήταν για τη θερμοκρασία, αλλά για το ποιος θεωρείται «φυσιολογικός» και ποιος «υπερβολικός».

Η δική μου εμπειρία με το κλιματιστικό δεν είναι μεμονωμένη.

Είναι σύμπτωμα μιας μεγαλύτερης δυσανεξίας. Της δυσκολίας μας να συνυπάρξουμε ισότιμα σε κοινό χώρο.

Να πούμε “ας βρούμε τη μέση λύση”, αντί για “έλα μωρέ, δεν παθαίνεις τίποτα”. Γιατί, ναι, υπάρχουν λόγοι που οι άνδρες νιώθουν περισσότερο τη ζέστη. Αλλά υπάρχουν και λόγοι που οι γυναίκες κρυώνουν πιο εύκολα. Δεν είναι θέμα ιδιοτροπίας, είναι θέμα βιολογίας, αλλά και κοινωνικής αντίληψης. Κι αν κάτι πρέπει να αλλάξει, δεν είναι μόνο οι ρυθμίσεις στο air conditioner, αλλά η στάση μας. Η κατανόηση, ο σεβασμός και ο διάλογος.

Ούτε θα σκάσει κανείς αν ο θερμοστάτης πάει στο 23°C. Ούτε θα αρρωστήσει κάποιος αν φέρει ένα προσωπικό ανεμιστηράκι στο γραφείο του. Αλλά σίγουρα θα αρρωστήσει κάποιος αν δεν ακούμε ο ένας τον άλλον. Κι εκεί είναι το πραγματικό πρόβλημα.

Το καλοκαίρι, λοιπόν, δεν μας χωρίζει η θερμοκρασία. Μας χωρίζει η εμμονή στο “το δικό μου είναι πιο σημαντικό από το δικό σου”. Μια θερμοκρασία στη μέση είναι απλώς ένδειξη μιας κοινωνίας που ξέρει να συνυπάρχει. Ή, έστω, να μην παγώνει τους μισούς για να είναι άνετα οι άλλοι μισοί.

Γιατί τελικά, το air conditioner δεν φέρνει μόνο ψύξη, φέρνει στην επιφάνεια ό,τι δεν έχουμε μάθει να συζητάμε. Το air condition είναι απλώς η αφορμή. Το πραγματικό ερώτημα είναι άλλο. Μπορούμε να σεβαστούμε ο ένας τον άλλον και να συνυπάρξουμε κάπου στη μέση θερμοκρασία ή στη… μέση Γη;