Το 2018 ένας μοριακός chef, ένας μετρ αλλαντοποιός και μια βιομηχανική σχεδιάστρια πέρασαν ένα μήνα σε κάποιο εργαστήριο, για να σχεδιάσουν τα “αλλαντικά του μέλλοντος”. To λουκάνικο, μια από τις πρώτες τροφές που σχεδίασε ο άνθρωπος (περίπου 5.000 χρόνια πριν) υπήρξε η αφετηρία του προβληματισμού τους και η συνέχιση της παρουσίας του στην ανθρώπινη διατροφή, κυρίως ως παράγοντα για τη μείωση της κατανάλωσης του κρέατος, η αγωνία τους.

Ο μοριακός chef Gabriel Serero ανέλαβε να υποδείξει τις μαγειρικές τεχνικές που θα μπορούσαν να ενσωματώσουν στα αλλαντικά τα νέα “υγιεινά” προϊόντα που καταναλώνει σήμερα ο δυτικός κυρίως κόσμος, ο πολύπειρος αλλαντοποιός Herman ter Weele πως να τα μετατρέψει σε αλλαντικά και η βιομηχανική σχεδιάστρια Carolien Niebling το πως θα ισορροπούσαν οι νέες σύνθετες γεύσεις σε δεδομένα σχήματα.

Το στοίχημα ήταν εξαιρετικά δύσκολο γιατί τα “αλλαντικά του μέλλοντος” θα έπρεπε να διατηρούν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά στοιχεία που ορίζουν την κατηγορία: προϊόντα κρέατος, αυτοσυντηρούμενα, που τρώγονται με συγκεκριμένο τρόπο – άλλα σε κομματάκια, όπως τα λουκάνικα ή τα πατέ κι άλλα σε πολύ λεπτές ροδέλες, όπως τα σαλάμια. Το αποτέλεσμα των προσπαθειών τους καταγράφηκε σε ένα βιβλίο με πολλές φωτογραφίες, που αντιμετωπίστηκε από τους κριτικούς περισσότερο ως ένα coffee table τέχνης, παρά διατροφής.

Παλιότερα στη χώρα μας οι περισσότερες οικογένειες εξέτρεφαν ολόκληρη τη χρονιά ένα χοίρο, τον έσφαζαν τον Δεκέμβριο, έτρωγαν ό,τι έτρωγαν την περίοδο των εορτών και μετέτρεπαν το μεγαλύτερο τμήμα του σε αλλαντικά, τα οποία τους επέτρεπαν να τρέφονται με ζωική πρωτεΐνη ολόκληρη τη χρονιά. Εκτός ψυγείων, γιατί δεν υπήρχαν, απλώς τοποθετώντας τα σε ένα μη ζεστό μέρος, που να μη το βλέπει ο ήλιος. Τι τα συντηρούσε; Το αλάτι (το λέει και το όνομά τους) και το λίπος. Τα αλλαντικά περιέχουν οπότε αλάτι και λιπαρά και γι’ αυτό τα έτρωγαν σε μικρές ποσότητες, αλλά και για να έχουν όλη τη χρονιά.

Σήμερα ένας μαθητής δημοτικού τρώει σε τοστάκια περισσότερα “αλλαντικά” απ’ όσα θα κατανάλωνε στο παρελθόν μια εξαμελής οικογένεια συμπεριλαμβανομένων και των ενηλίκων, ενώ η μητέρα του βάζει τα αλλαντικά στο ψυγείο κατευθείαν μετά την αγορά τους από το σούπερ μάρκετ. Επιπλέον οι πιθανότητες τα αλλαντικά που επέλεξε να είναι χοιρινής προέλευσης είναι μηδαμινές.

H βιομηχανία των τροφίμων δεν αντιμετωπίζει παρόμοιους προβληματισμούς με τους τρεις προαναφερόμενους. Ο καημός της είναι να αυξάνεται διαρκώς η κατανάλωση καλύπτοντας τις επιθυμίες μας ή να “γεννάει” μελλοντικές επιθυμίες.

Και μια από τις πλέον περίεργες επιθυμίες που έχουμε οι κάτοικοι του Πρώτου Κόσμου είναι να μπορούμε να τρώμε όσο θέλουμε χωρίς να παχαίνουμε

Περίεργη, γιατί και την επόμενη ημέρα μπορούμε να βρίσκουμε άφθονη τροφή και τη μεθεπόμενη κ.ο.κ.. Μια άλλη επιθυμία μας είναι να τρώμε όσο θέλουμε και απ’ ότι θέλουμε και να μην επιβαρύνουμε τον οργανισμό μας. Η βιομηχανία των τροφίμων έχει προτάσεις για όλα αυτά. Αλλαντικά φτηνά, με πολύ λιγότερο αλάτι και ακόμη λιγότερα λιπαρά. Αλλαντικά “υγιεινά” από στήθος γαλοπούλας και κοτόπουλου, που οι πατροπαράδοτες τεχνικές αδυνατούν να φτιάξουν.

Τώρα ο τρόπος που κατορθώνουν να παρουσιάζουν τέτοια προϊόντα αναφέρεται λεπτομερώς στα “συστατικά”, που για τους περισσότερούς μας η ανάγνωσή τους είναι εξίσου επεξηγηματική με την ανάγνωση του manual μιας συσκευής στα μανδαρίνικα. Αντί λοιπόν να τρώμε δύο μόνο φέτες σαλάμι παραδοσιακής παρασκευής, μπορούμε να απολαμβάνουμε μια ολόκληρη συσκευασία. Ή και δύο άμα το τραβάει ο οργανισμός μας…

Το ίδιο έχει καταφέρει η βιομηχανία και με τα τυριά, τα γλυκά, τα αναψυκτικά, τα παγωτά και με δεκάδες άλλες κατηγορίες τροφίμων. Νομίζουμε πάντως, πως κανείς δεν είναι τόσο αφελής που να πιστεύει πως η κατανάλωση όλων αυτών των διατροφικών θαμάτων δεν έχουν κόστος για τον οργανισμό μας. Ουδέν πρόβλημα, σε αυτή την περίπτωση υπεισέρχεται η ιατρική βιομηχανία. Είναι κάποια “Ε” (αποφεύγουν να τα αποκαλούν έτσι σήμερα στα “συστατικά”) καρκινογόνα; Κανένα πρόβλημα σχεδόν, αν κάνεις τακτικά check ups κι έχεις χρήματα για να καλύπτεις πανάκριβες θεραπείες.

Γενικά ο συνδυασμός βιομηχανίας τροφίμων και ιατρικής μάς εγγυώνται πως ακόμη και καταναλώνοντας διατροφικά σκουπίδια, θα ζούμε κατά μέσο όρο 80 χρόνια στη χώρα μας. Κανείς μας πλέον δεν καταναλώνει τα πάντα, αλλά με μέτρο. Ίσως πείτε τώρα “και που βλέπετε το κακό σ’ αυτό;”. Ίσως μόνο στο γεγονός πως αν καταναλώναμε προϊόντα που δεν τα έχει πειράξει η βιομηχανία των τροφίμων, ίσως να ξεπερνούσαμε κατά μέσο όρο τα 100 χρόνια προσδόκιμου ζωής…