Οι 50 αποχρώσεις του πένθους

Ανάλογα με την εποχή και τη χώρα, η χρωματική παλέτα του πένθους περιλαμβάνει από το μαύρο και το μοβ μέχρι το λευκό και το κόκκινο.
Το Πάσχα, ως κατεξοχήν γιορτή του πένθους είναι άμεσα συνδεδεμένο με το μαύρο χρώμα. Ιστορικά φορτισμένο, με ρίζες που φτάνουν μέχρι την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το μαύρο έχει κατοχυρωθεί ως το πλέον πένθιμο χρώμα για τον Δυτικό Κόσμο. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο σε άλλες χώρες.
Δείτε ακόμη: Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά
Μαύρο
Το μαύρο ως πένθιμο χρώμα χρονολογείται από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όταν η toga pulla, ένα ρούχο φτιαγμένο από σκουρόχρωμο μαλλί, φοριόταν κατά τη διάρκεια του πένθους. Ωστόσο, για τους επόμενους αιώνες, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι φορούσαν λευκό. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το λευκό ήταν το πιο προσιτό χρώμα υφάσματος και αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν ήδη. Οι πλουσιότεροι δυτικοί στρέφονταν συχνά στο μοβ για να ξεχωρίζουν από το πλήθος και επειδή μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά τη βαφή.
Το μαύρο καθιερώθηκε ως πένθιμο χρώμα στη Δύση κυρίως χάρη στη βασίλισσα Victoria της Αγγλίας. Μετά το θάνατο του συζύγου της, πρίγκιπα Albert, το 1861, επέλεξε να ντύνεται αποκλειστικά στα μαύρα για το υπόλοιπο της ζωής της – σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Οι αριστοκράτες της εποχής έσπευσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, είτε για να την τιμήσουν είτε για να την κολακέψουν, κάνοντας το μαύρο το κατεξοχήν χρώμα πένθους και κομψότητας.
Τον 19ο αιώνα, οι νέες τεχνολογίες, όπως η μηχανοποιημένη παραγωγή υφασμάτων και η εμφάνιση των συνθετικών βαφών έκαναν το μαύρο χρώμα ελαφρώς φθηνότερο. Εκμεταλλευόμενοι αυτές τις βιομηχανικές εξελίξεις, καθώς και τις φιλοδοξίες της μεσαίας τάξης, επιχειρηματίες όπως ο William Chickall Jay μετέτρεψαν την πένθιμη ενδυμασία σε κάποια από τις πρώτες μαζικά παραγόμενες «γρήγορες μόδες». Σήμερα, σχεδόν 150 χρόνια μετά, το dress code έχει εξαπλωθεί σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Πορτρέτο της βασίλισσας Victoria του 1875 (Photo credit: Heinrich von Angeli – Royal Collection, Public Domain, Wikipedia Commons)
Λευκό
Ένα άλλο πολύ συνηθισμένο χρώμα πένθους σε όλο τον κόσμο είναι το λευκό, ιδιαίτερα στην Ασία (Κίνα, Καμπότζη, Ινδία κ.λπ.) όπου οι άνθρωποι συνδέονται έντονα με τον Βουδισμό ή τον Ινδουισμό. Παγκοσμίως, το λευκό συμβολίζει την αγνότητα, την αθωότητα και την αναγέννηση. Στον Βουδισμό, το λευκό αντιπροσωπεύει επίσης τη μετενσάρκωση και τον κύκλο της ζωής. Ομοίως, στον Ινδουισμό, το λευκό είναι σύμβολο του φωτός, της καλοσύνης, της πνευματικής αναγέννησης και της νέας αρχής. Καθώς αυτές οι θρησκείες βασίζουν πολλά από τα βασικά τους δόγματα στη ζωή που έρχεται μετά το θάνατο, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί το λευκό είναι τόσο σημαντικό στις κηδείες αγαπημένων προσώπων.
Υπάρχουν επίσης παραδείγματα χρήσης του λευκού χρώματος για το πένθος σε άλλα μέρη του κόσμου. Για παράδειγμα, στη Γαλλία και την Αγγλία του 15ου και 16ου αιώνα, τα παιδιά και οι ανύπαντρες γυναίκες συχνά ντύνονταν στα λευκά, ως ένδειξη αθωότητας και αγνότητας. Επίσης, στους ιθαγενείς της Αυστραλίας, είναι κοινή πρακτική να φορούν λευκό χρώμα στο σώμα για να δείξουν τη μεταμέλεια για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.
Δείτε ακόμη: Ψηλοτάκουνες γόβες: Γιατί έπεσαν τόσο χαμηλά;
Κόκκινο
Ένα από τα λιγότερο χρησιμοποιούμενα πένθιμα χρώματα, το κόκκινο, είναι ωστόσο διαδεδομένο σε μερικές χώρες σε όλο τον κόσμο. Η Νότια Αφρική είναι ένα παράδειγμα. Συμβολίζοντας το αίμα, το κόκκινο είναι το πιο κοινώς αναγνωρισμένο χρώμα του πένθους από την εποχή του Απαρτχάιντ.
Το κόκκινο χρησιμοποιείται επίσης στη Γκάνα, αλλά μόνο από την άμεση οικογένεια του θανόντος. Το έθιμο υπαγορεύει μαύρο ή λευκό για όλους τους υπόλοιπους πενθούντες. Το αντίθετο συμβαίνει στην Κίνα. Λόγω της ισχυρής συσχέτισής του με την ευτυχία και τη γιορτή, η πολιτιστική παράδοση απαγορεύει τη χρήση του κόκκινου στις κινεζικές κηδείες.
Mοβ
Από καιρό συνδεδεμένο με την πνευματικότητα και τη βασιλική εξουσία, το μοβ χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Πάσχα για να αντιπροσωπεύσει τον πόνο και τα βάσανα της σταύρωσης του Χριστού. Για το λόγο αυτό, πολλοί καθολικοί στη Βραζιλία, τη Γουατεμάλα και άλλες χώρες της Κεντρικής ή Νότιας Αμερικής συνδυάζουν το μοβ με το μαύρο σε περιόδους πένθους.
Στην Ταϊλάνδη, το μοβ αντιπροσωπεύει επίσης τη θλίψη. Το χρώμα φοριέται αποκλειστικά από τις χήρες μετά το θάνατο του συζύγου τους- όλοι οι υπόλοιποι πενθούντες φορούν μαύρο.
Photo credit: Karwai Tang/WireImage, Getty Images