Τα τελευταία χρόνια, οι τροφές ζύμωσης έχουν αναδειχθεί σε μία από τις πιο έντονες διατροφικές τάσεις, κερδίζοντας φανατικούς οπαδούς αλλά και αμφισβητίες. Το κεφίρ, το kimchi, τα τουρσιά και, φυσικά, η kombucha, δεν αποτελούν πλέον «εξωτικά» προϊόντα που βρίσκουμε μόνο σε ασιατικά παντοπωλεία ή niche καταστήματα υγιεινής διατροφής. Έχουν κατακτήσει τα ράφια των σούπερ μάρκετ, τα καφέ και τα ψυγεία πολλών σπιτιών, διεκδικώντας μια θέση στο καθημερινό μας τραπέζι.

Διαβάστε ακόμη: Superfoods και βιταμίνες για φυσική λάμψη

Κοινός παρονομαστής όλων; Η υπόσχεση ότι με την κατανάλωσή τους ενισχύουμε το μικροβίωμα και άρα την υγεία του εντέρου μας, κάτι που η σύγχρονη επιστήμη αναγνωρίζει ως θεμέλιο για την καλή λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού.
Ανάμεσα σε όλα αυτά τα ζυμωμένα τρόφιμα, η kombucha ξεχωρίζει. Έχει σχεδόν αποκτήσει cult status, όχι μόνο λόγω της ιδιαιτερότητάς της αλλά και χάρη στο marketing που τη συνοδεύει. Πρόκειται για ένα δροσιστικό ρόφημα, αποτέλεσμα της ζύμωσης γλυκού τσαγιού με τη βοήθεια μιας συμβιωτικής κουλτούρας βακτηρίων και ζυμομυκήτων, γνωστής ως SCOBY (Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast). Η διαδικασία αυτή δημιουργεί ένα ελαφρώς ανθρακούχο, όξινο ποτό με γεύση που ισορροπεί ανάμεσα στο γλυκό, το ξινό και το ελαφρώς ξιδάτο.

Διαβάστε ακόμη: 7 αντιφλεγμονώδη συστατικά για να ενισχύσετε το smoothie σας

Η kombucha συχνά προτείνεται ως εναλλακτική στα κλασικά αναψυκτικά, ιδιαίτερα σε όσους θέλουν να μειώσουν τη ζάχαρη ή την κατανάλωση επεξεργασμένων ποτών. Η ελαφριά της ανθράκωση, που θυμίζει σόδα, η δροσερή αίσθηση στο στόμα και η «υγιεινή» ταμπέλα της, την έχουν μετατρέψει σε must-have επιλογή για τους λάτρεις του wellness. Δεν είναι τυχαίο ότι στα social media κυκλοφορεί συχνά ως «elixir of life», συνοδευόμενο από εικόνες με γυάλινα μπουκάλια, φυσαλίδες και detox hashtags.

Πίσω όμως από αυτήν τη λαμπερή εικόνα, γεννάται το ερώτημα: πρόκειται πραγματικά για ένα ρόφημα με αποδεδειγμένα οφέλη ή μήπως για μια ακόμη διατροφική μόδα που στηρίζεται περισσότερο στη φήμη παρά στην επιστημονική τεκμηρίωση;

Είναι η kombucha πράγματι τόσο ωφέλιμη;

Η kombucha συχνά παρουσιάζεται ως ρόφημα με σχεδόν «μαγικές» ιδιότητες: καλύτερη πέψη, αποτοξίνωση, ενίσχυση του ανοσοποιητικού, ακόμη και αντιγηραντική δράση. Ωστόσο, η επιστήμη δεν επιβεβαιώνει όλες αυτές τις εντυπωσιακές υποσχέσεις. Οι μελέτες που υπάρχουν μέχρι σήμερα είναι λίγες, συχνά μεθοδολογικά αδύναμες και περιορίζονται κυρίως σε πειράματα σε ζώα.

Μια ανασκόπηση ήδη από το 2003 είχε καταλήξει πως δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για να χαρακτηριστεί «θεραπευτικό ρόφημα». Ακόμη και το 2019, παρά την αλματώδη άνοδο της δημοτικότητάς της, καμία καλά ελεγχόμενη κλινική δοκιμή δεν είχε αποδείξει ουσιαστικά οφέλη στον άνθρωπο. Υπάρχει μία μελέτη που έδειξε μικρή βελτίωση στο σάκχαρο σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, αλλά χωρίς ομάδα ελέγχου, το εύρημα αυτό παραμένει αμφισβητήσιμο.

Και οι κίνδυνοι;

Το γεγονός ότι πρόκειται για προϊόν ζύμωσης σημαίνει πως ενέχει και ρίσκα. Έχουν καταγραφεί περιστατικά σοβαρών επιπλοκών που αποδόθηκαν στην κατανάλωση kombucha. Ενδεικτικά:

  • Δύο περιστατικά σοβαρής μεταβολικής οξέωσης στην Αϊόβα, εκ των οποίων το ένα θανατηφόρο.
  • Περιπτώσεις οξείας ηπατοτοξικότητας, που βελτιώθηκαν μόλις σταμάτησε η κατανάλωσή της.
  • Αναφορές για δύσπνοια, τρέμουλο και νευρολογικά συμπτώματα αμέσως μετά την κατανάλωση.
  • Σπάνια αλλά καταγεγραμμένα περιστατικά αυτοάνοσων επιπλοκών.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι κίνδυνοι αυτοί οφείλονται είτε σε μολυσμένες παρτίδες είτε σε λάθος πρακτικές σπιτικής παρασκευής και αποθήκευσης. Σε κάθε περίπτωση, η πιθανότητα μόλυνσης από παθογόνα μικρόβια δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Πού καταλήγουμε;

Η kombucha μπορεί να είναι μια ευχάριστη, δροσερή επιλογή για όσους αναζητούν κάτι διαφορετικό από τα κλασικά αναψυκτικά. Δεν είναι όμως πανάκεια. Ούτε υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά δεδομένα που να επιβεβαιώνουν ότι βελτιώνει πραγματικά την υγεία σας. Αντιθέτως, οι κίνδυνοι, αν και όχι συχνοί, είναι υπαρκτοί και σε κάποιες περιπτώσεις σοβαροί.

Επομένως, πριν υιοθετήσετε την kombucha ως καθημερινή σας συνήθεια, αξίζει να το ξανασκεφτείτε. Προτιμήστε τρόφιμα και ροφήματα με αποδεδειγμένα οφέλη, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, τα λαχανικά, το πράσινο τσάι. Και αν θέλετε να απολαύσετε την kombucha, αντιμετωπίστε την περισσότερο ως γευστική εμπειρία, όχι ως «ελιξίριο» μακροζωίας.

Photo Credit: Megumi Nachev / Unsplash