Καθώς μπαίνετε στη δεκαετία των 40 ή 50 ετών, είναι φυσικό να αρχίζετε να σκέφτεστε πιο σοβαρά πώς μπορείτε να διατηρήσετε το μυαλό σας σε καλή κατάσταση για τα επόμενα χρόνια. Ιδιαίτερα μετά τα 60, η υγεία του εγκεφάλου γίνεται ακόμη πιο κρίσιμη, καθώς ο εγκέφαλος αρχίζει να συρρικνώνεται σταδιακά ήδη από τα 30–40, με τον ρυθμό αυτής της μείωσης να αυξάνεται σημαντικά γύρω στα 60.

Διαβάστε ακόμη: Γιατί κολλάει ο εγκέφαλός μας στις αρνητικές σκέψεις; Τι λέει η ψυχολόγος

Η συρρίκνωση του εγκεφάλου και η απώλεια νευρώνων είναι, σε έναν βαθμό, φυσιολογικές διαδικασίες της γήρανσης. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να επιβραδύνετε αυτή την εξέλιξη. Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο. Ένα διατροφικό πρότυπο που έχει συνδεθεί με καλύτερη εγκεφαλική υγεία είναι η διατροφή MIND, η οποία συνδυάζει στοιχεία της μεσογειακής διατροφής και της DASH. Αν ακολουθείτε αυτό το μοντέλο, δίνετε έμφαση σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς, μούρα, όσπρια, ψάρια, πουλερικά και ελαιόλαδο, ενώ ταυτόχρονα περιορίζετε τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, το κόκκινο κρέας και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη.

Διαβάστε ακόμη: Σε αυτές τις 4 ηλικίες ο εγκέφαλός μας αλλάζει

Εξίσου σημαντικές είναι και οι καθημερινές σας συνήθειες. Η τακτική άσκηση, το διάβασμα, οι ουσιαστικές συζητήσεις με άλλους ανθρώπους, τα σταυρόλεξα και η σωστή διαχείριση του στρες συμβάλλουν θετικά στη διατήρηση της νοητικής λειτουργίας. Όμως, δεν έχει σημασία μόνο το τι κάνετε, αλλά και το τι θα πρέπει να σταματήσετε να κάνετε.

Η συνήθεια που καλό είναι να κόψετε μέχρι τα 60

Μία από τις πιο επιβαρυντικές συνήθειες για τον εγκέφαλο είναι το πολυδιεργασιακό μοτίβο (multitasking). Μπορεί να σας φαίνεται παραγωγικό να απαντάτε σε email στη διάρκεια μιας διαδικτυακής σύσκεψης, να ακούτε podcast ενώ γράφετε ή να εναλλάσσεστε διαρκώς ανάμεσα σε πολλές καρτέλες στον υπολογιστή σας. Στην πραγματικότητα, όμως, ο εγκέφαλος δεν κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα, απλώς μεταπηδά γρήγορα από τη μία εργασία στην άλλη.

Όταν λειτουργείτε έτσι, καταναλώνετε περισσότερη πνευματική ενέργεια, κουράζετε τη μνήμη εργασίας σας και μειώνετε την ικανότητά σας να συγκεντρωθείτε. Το αποτέλεσμα είναι χαμηλότερη απόδοση, περισσότερα λάθη και έντονη πνευματική κόπωση. Κάθε φορά που αλλάζετε αντικείμενο, ο προμετωπιαίος φλοιός του εγκεφάλου σας πρέπει να «απενεργοποιήσει» ένα νευρωνικό δίκτυο και να «ενεργοποιήσει» ένα άλλο, κάτι που καταναλώνει γλυκόζη και νευροδιαβιβαστές πολύ πιο γρήγορα από την παρατεταμένη συγκέντρωση σε μία μόνο εργασία.

Βραχυπρόθεσμα, το συνεχές multitasking οδηγεί σε γνωστική κόπωση. Αυτό μπορεί να το βιώνετε ως δυσκολία συγκέντρωσης, αυξημένη ευερεθιστότητα, κακή λήψη αποφάσεων ή αυτό το αίσθημα «ομίχλης» στο μυαλό. Παράλληλα, αυξάνεται το άγχος, καθώς ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τη συνεχή εναλλαγή ως μια μορφή απειλής και κρατά το νευρικό σας σύστημα σε κατάσταση υπερδιέγερσης.

Μακροπρόθεσμα, η συνεχής συνήθεια του multitasking μπορεί να μειώσει τη φαιά ουσία του εγκεφάλου, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μνήμη, τα συναισθήματα και τη λήψη αποφάσεων. Επιπλέον, αυξάνονται τα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, η οποία σε χρόνιο επίπεδο μπορεί να έχει τοξική επίδραση σε περιοχές όπως ο ιππόκαμπος.

Τι μπορείτε να κάνετε αντί γι’ αυτό

Αντί να προσπαθείτε να τα κάνετε όλα ταυτόχρονα, είναι προτιμότερο να εστιάζετε σε μία εργασία κάθε φορά. Μπορεί αρχικά να σας φαίνεται ότι καθυστερείτε, όμως στην πραγματικότητα θα δουλεύετε πιο αποτελεσματικά και με λιγότερη πνευματική κόπωση.

Μια πρακτική τεχνική είναι τα «μπλοκ προσοχής»: περίοδοι περίπου 20 λεπτών κατά τις οποίες ασχολείστε μόνο με μία εργασία, με το κινητό σε λειτουργία πτήσης και όλες τις ειδοποιήσεις απενεργοποιημένες. Με αυτόν τον τρόπο, εκπαιδεύετε ξανά τον εγκέφαλό σας να λειτουργεί με βάθος και όχι με επιφάνεια.

Με τον καιρό, θα διαπιστώσετε ότι όχι μόνο εργάζεστε καλύτερα, αλλά αρχίζετε και να απολαμβάνετε περισσότερο αυτό που κάνετε. Είναι σαν να κλείνετε όλες τις «ανοιχτές καρτέλες» στο μυαλό σας και να αφήνετε μόνο μία, καθαρή και ήρεμη οθόνη μπροστά σας.

Photo credit: Istock