Πολλά γράφονται κατά καιρούς για τον μεταβολισμό, και πολλοί θεωρούν εαυτούς αυθεντίες στην λειτουργία του. Ωστόσο, άφθονοι μύθοι θολώνουν τα νερά και σας μπερδεύουν. Αν έχετε ακούσει ή διαβάσει, για παράδειγμα, πως ο μεταβολισμός παίρνει μπροστά αν μειώσετε τις θερμίδες, δεν θα μπορούσατε να πιστεύετε κάτι πιο λανθασμένο. Σε κάθε περίπτωση, οι πέντε τρόποι που ακολουθούν είναι σίγουρο πως συμβάλουν στην ενεργοποίησή του.

Ο μεταβολισμός ενεργοποιείται όταν:

1. Βάζετε κίνηση στη ζωή σας

Οι έρευνες δείχνουν πως οι αεικίνητοι άνθρωποι δαπανούν περισσότερες θερμίδες από όσους δύσκολα ξεκολλάνε από τον καναπέ. Για αυτό, καλό είναι να λέτε ναι στην κίνηση σε κάθε ευκαιρία -κυρίως αν κάνετε δουλειά γραφείου, που, εκ των πραγμάτων, σας περιορίζει. Ακόμα και μικρές κινήσεις στην καθημερινότητα κάνουν διαφορά, όπως το να πάτε να μιλήσετε αυτοπροσώπως στον συνάδελφο, αντί να στείλετε e-mail στο διπλανό γραφείο. Ή να κάνετε μικροδουλειές στο σπίτι, ενόσο μιλάτε στο τηλέφωνο.

2. Ενισχύετε τη μυϊκή σας μάζα

Όσο περισσότερη μυϊκή μάζα έχει ένα σώμα, τόσο περισσότερες θερμίδες καίει -ακόμα και σε στιγμές απραξίας. Η αύξηση αυτή, κακά τα ψέματα, δεν συμβαίνει μαγικά, ούτε μόνο μέσω της διατροφής. Μπορείτε να την επιτύχετε κυρίως μέσα από άσκηση, και μάλιστα συνδυασμό αεροβικής και άσκησης με αντιστάσεις, όπως τα βάρη. Επίσης, σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, η τακτική καρδιοτονωτική αεροβική άσκηση (π.χ. τρέξιμο, ζωηρό περπάτημα, κολύμπι), μπορεί από μόνη της, ακόμα και χωρίς βάρη, να βοηθήσει στη διατήρηση της μυϊκής μάζας.

3. Διαγράφετε οριστικά τις δίαιτες εξπρές

Όποτε μειώνετε δραστικά τις προσλαμβάνουσες θερμίδες με την ελπίδα ότι θα χάσετε βάρος, επιτυγχάνετε ακριβώς το αντίθετο. Σε απάντηση της μειωμένης τροφής που του δίνετε, το σώμα θεωρεί πως κινδυνεύετε, οπότε μπαίνει σε κατάσταση επιβίωσης. Ξεκινά να καίει μύες για να έχει ενέργεια, ρίχνει τον μεταβολισμό και κάνει οικονομία, ώστε να επιβιώνετε με λιγότερες θερμίδες. Αυτή η λειτουργία ασφαλείας είναι ιδανική αν περνάτε λιμό, αλλά καταστροφική όταν θέλετε να χάσετε βάρος. Επιπλέον, όταν ξαναγυρίσετε σε φυσιολογική διατροφή, βάζετε πιο εύκολα βάρος, λόγω του νέου, πιο αργού μεταβολισμού που έχετε αποκτήσει. Έτσι ξεκινά ένας φαύλος κύκλος που κάθε φορά επιβραδύνει περαιτέρω το μεταβολισμό.

4. Δεν παραλείπετε το πρωινό

Κάθε σχετική μελέτη το επιβεβαιώνει. Όσοι παίρνουν πρωινό είναι κατά κανόνα πιο αδύνατοι από όσους το παραλείπουν, μάλλον επειδή το πρωί μπαίνει σε λειτουργία ο μεταβολισμός για όλη την υπόλοιπη ημέρα. Όταν σηκώνεστε το πρωί, είστε ήδη τουλάχιστον 10 ώρες νηστικοί (12, αν έχετε δειπνήσει νωρίς). Αν παραλείψετε το πρωινό, δίνετε σήμα λιμού στο σώμα, δηλαδή κινητοποιείτε τον ίδιο μηχανισμό επιβίωσης, άρα επιβράδυνσης του μεταβολισμού, που αναφέραμε παραπάνω.

5. Έχετε διορθώσει ενδεχόμενα προβλήματα υγείας

Υπάρχουν παθήσεις που επηρεάζουν το μεταβολισμό. Οι δύο πιο γνωστές είναι ο υπερθυρεοειδισμός (ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί και ο μεταβολισμός είναι ψηλά), και ο υποθυρεοειδισμός (ο θυρεοειδής δεν λειτουργεί σωστά και ο μεταβολισμός είναι πιο αργός). Επίσης, κάποια φάρμακα (στεροειδή, ινσουλίνη, κάποιοι τύποι ψυχοφαρμάκων κ.α.) μπορούν να επηρεάσουν την όρεξη ή τον τρόπο που αποθηκεύει λίπος το σώμα. Αν ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή ή υποψιάζεστε πρόβλημα υγείας, καλό είναι να μιλήσετε με γιατρό, ο οποίος θα σας καθοδηγήσει σχετικά.

Βασικός μεταβολισμός

Resting Metabolic Rate είναι αυτό που στα ελληνικά λέμε βασικός μεταβολισμός. Είναι οι θερμίδες που δαπανά ένας οργανισμός χωρίς δραστηριότητα, σε κατάσταση απόλυτης ηρεμίας. Ο βασικός μεταβολισμός είναι η ενέργεια που χρειάζεται απλώς και μόνο για να επιβιώσει μέσα στην ημέρα. Όταν γνωρίζετε τον βασικό σας μεταβολισμό, μπορείτε να επιλέξετε μια δίαιτα που θα σας δίνει επαρκή αριθμό θερμίδων ώστε να χάσετε βάρος με ασφάλεια. Για τη μέτρηση καλό είναι να πάτε σε γιατρό ή εξειδικευμένο κλινικό διαιτολόγο.

Photo credit: Istock