Η μνήμη είναι μια από τις πιο πολύπλοκες λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου, «η σωτηρία των αισθήσεων», σύμφωνα με τον Αριστοτέλη. Μέχρι χτες, η κακή λειτουργία της μνήμης σήμαινε την αρχή της διαδικασίας γήρανσης. Σήμερα, οι επιστήμονες είναι πιο ελαστικοί, ωστόσο συστήνουν επαγρύπνηση. Όταν υπάρχουν σημάδια, καλό είναι να τα αξιολογείτε.

Η μνήμη φθίνει, αλλά αυτό δεν είναι πάντα πρόβλημα

Τα κακά νέα είναι πως η επιστήμη έχει ακόμα πολύ δρόμο για να κατανοήσει τους περίπλοκους μηχανισμούς της μνήμης, και κυρίως, το γιατί αυτή μας «προδίδει», παροδικά ή πιο μόνιμα. Τα καλά νέα είναι πως, μετά από χρόνια ερευνών, πειραμάτων και παρατήρησης, οι επιστήμονες είναι πλέον σε θέση να πουν με σιγουριά πως το μυαλό μας δεν μας αφήνει τόσο εύκολα. Ακόμα κι αν είναι συχνό το να μην μπορείτε να ανακαλέσετε που έχετε βάλει τα κλειδιά, τα γυαλιά σας ή ποιο είναι το τηλέφωνο στο γραφείο του καλύτερού σας φίλου. Αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως πως το «χάσατε», ή πρόκειται. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δικαιολογεί κάποια ολισθήματα, αν και η πραγματικότητα δεν αλλάζει: όσο η ηλικία αυξάνει, τόσο η μνήμη φθίνει.

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης: 2 άγνωστες βιταμίνες που βάζουν φρένο στη γήρανση | Τι λένε οι έρευνες

Η σημασία της γενετικής προδιάθεσης

Αυτή η φθορά αποτυπώνεται με διάφορους τρόπους και κυρίως νόσους, η γνωστότερη από τις οποίες είναι το Alzheimer. Η επιστήμη έχει καταλήξει πως υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση για την εμφάνισή του όμως το ποσοστό είναι σχετικά μικρό. Υποψηφιότητα για τη νόσο (σε σχέση με όσους δεν έχουν τις παρακάτω συνθήκες) θέτουν άτομα με υψηλή χοληστερίνη, όσοι πάσχουν από διαβήτη τύπου 2, άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις ή αρρυθμίες, υπερτασικοί, και κυρίως άτομα με σύνδρομο Down. Οι τελευταίοι, μάλιστα, αν ζήσουν πάνω από τα 40, θα παρουσιάσουν Alzheimer σε ποσοστό 90%. Είναι χαρακτηριστικό πως η γενετική προδιάθεση για τη νόσο βρέθηκε μετά από μελέτες σε άτομα με σύνδρομο Down.

Όσο για την αναστολή της νόσου, το τοπίο παραμένει θολό, με ελάχιστα, μέχρι στιγμής δείγματα εξέλιξης. Έρευνες δείχνουν πως ίσως ένας παράγοντας της νικοτίνης να βοηθάει, για αυτό γίνονται μελέτες με παράγωγα της ουσίας, οι οποίες είναι κλινικές, και σε πειραματική φάση. Πάντως, είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πως το κάπνισμα δεν βοηθάει, όπως, εντελώς λανθασμένα είχε θεωρηθεί παλαιότερα, γιατί το τσιγάρο δεν περιέχει μόνο νικοτίνη. Μάλιστα, σχετικές μελέτες δείχνουν πως το τσιγάρο μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

10 σημάδια πως η μνήμη υπολειτουργεί

1. Πρόσφατες πληροφορίες

2. Καθημερινές δραστηριότητες

3. Απλές λέξεις

4. Προσανατολισμός

5. Κριτική ικανότητα

6. Αφηρημένη σκέψη

7. Αντικείμενα σε λάθος θέση

8. Συναίσθημα και συμπεριφορά

9. Αρνητικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας

10. Πρωτοβουλία

Η Αμερικανική Εταιρεία για τη νόσο Alzheimer δίνει δέκα σημεία που συνδέονται με τη μνήμη και στα οποία πρέπει να δώσετε προσοχή. Κάποια από αυτά είναι ενδεικτικά της εγκεφαλικής λειτουργίας γενικότερα, κατά συνέπεια η συχνή και επαναλαμβανόμενη πλημμελής λειτουργία τους δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητη και χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

Μπορείτε να διαβάσετε ακόμη: Μνήμη: 5 τρόποι για να την προστατεύσετε

1. Πρόσφατες πληροφορίες

Απώλεια πρόσφατων πληροφοριών, τις οποίες δεν ανακαλείτε αργότερα, ακόμα και σε άσχετη χρονική στιγμή.

2. Καθημερινές δραστηριότητες

Δυσκολία στο να εκτελείτε καθημερινές δραστηριότητες π.χ. την αγαπημένη σας συνταγή, την οποία έχετε φτιάξει άπειρες φορές.

3. Απλές λέξεις

Ξεχνάτε απλές λέξεις και χρησιμοποιείτε πιο δύσκολες, ή ολόκληρες προτάσεις για να εξηγήσετε τι θέλετε. Για παράδειγμα, δεν μπορείτε να ανακαλέσετε στη μνήμη σας τη λέξη ρολόι, και λέτε «αυτό που φοράμε στο χέρι και λέει την ώρα».

4. Προσανατολισμός

Απώλεια προσανατολισμού στο χρόνο και στον τόπο. Για παράδειγμα, μπορεί να μην μπορείτε να βρείτε ποιο είναι το σπίτι σας, ακόμα και στη γειτονιά σας.

5. Κριτική ικανότητα

Απώλεια κριτικής και συνδυαστικής ικανότητας. Για παράδειγμα, κάνει κρύο και βγαίνετε έξω με κοντομάνικο.

6. Αφηρημένη σκέψη

Έχετε δυσκολία στην αφηρημένη σκέψη. Για παράδειγμα, δεν καταλαβαίνετε για ποιο λόγο χρησιμοποιούμε αριθμούς.

7. Αντικείμενα σε λάθος θέση

Βάζετε αντικείμενα σε λάθος σημεία. Για παράδειγμα, βάζετε το πιστολάκι στο ψυγείο.

8. Συναίσθημα και συμπεριφορά

Έχετε αλλαγές στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, γίνεστε ευσυγκίνητοι, έχετε μεγάλο εκνευρισμό που εναλλάσσεται με μεγάλη θλίψη.

9. Αρνητικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας

Αλλαγή στην προσωπικότητα, με διόγκωση των αρνητικών της πλευρών. Για παράδειγμα, έχετε πιο καχύποπτη, ή πιο επιθετική συμπεριφορά, ακόμα κι αν δεν υπάρχει ανάλογο ερέθισμα.

10. Πρωτοβουλία

Απώλεια πρωτοβουλίας. Για παράδειγμα, κάθεστε στον καναπέ και μπορεί να μην σηκωθείτε επί ώρες, αν δεν σας ζητηθεί.