Τα βλέπουμε σε τσάγια και σοκολάτες, σε εκτυπώσεις T-shirt, σε ράφια με συμπληρώματα διατροφής, ακόμα και σε διακοσμητικά για το σπίτι. Τα μανιτάρια, και ειδικά τα ψυχεδελικά, έχουν εισβάλει δυναμικά στη ζωή μας. Δεν πρόκειται για άλλη μία εναλλακτική μόδα της ευεξίας. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που βρίσκεται στο επίκεντρο μιας νέας, πολλά υποσχόμενης μορφής θεραπείας.

Διαβάστε ακόμη: Μπορεί μια συζήτηση με την AI να βοηθήσει στην κατάθλιψη;

Από τα φοιτητικά πάρτι στα επιστημονικά εργαστήρια

Κάποτε ήταν το «παραμυθένιο» εργαλείο των πιο εναλλακτικών. Σήμερα, οι ουσίες που περιέχουν τα λεγόμενα «μαγικά μανιτάρια», και κυρίως η ψιλοκυβίνη (psilocybin), μελετώνται εντατικά σε επιστημονικά κέντρα, αναδεικνύοντας την πιθανή θεραπευτική τους δράση σε καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, το άγχος, το μετατραυματικό στρες, ακόμα και ο εθισμός.

Διαβάστε ακόμη: Τι είναι το «ήσυχο Εγώ» και γιατί το χρειαζόμαστε τώρα περισσότερο από ποτέ;

Τι είναι το ψυχεδελικό retreat;

Πρόκειται για οργανωμένα προγράμματα, συχνά πολυήμερα, σε τοποθεσίες που ευνοούν τη χαλάρωση και τη σύνδεση με τη φύση, στα οποία οι συμμετέχοντες καταναλώνουν μικροδόσεις ή πλήρεις δόσεις ψιλοκυβίνης υπό την καθοδήγηση ειδικών. Ο στόχος δεν είναι η «καλοπέραση», αλλά η αυτογνωσία, η ψυχολογική ανακούφιση και, σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία ψυχικών τραυμάτων.

Πού να πάτε

Τα retreats ακολουθούν συνήθως ένα τετραήμερο ή πενθήμερο πρόγραμμα, με δύο τελετές που χωρίζονται από ημέρες ενσωμάτωσης.

Buena Vida Psilocybin Retreats
Πραγματοποιούνται σε ιδιωτικές βίλες ή κέντρα στο Μεξικό και συνδυάζουν τελετές με μανιτάρια με ηχοθεραπεία, σωματική κίνηση, γιόγκα και ασκήσεις αναπνοής. thebuenavida.net

Silo Wellness
Στην Τζαμάικα και στο Όρεγκον, περιλαμβάνει μικροδοσολογία και δύο τελετές υπό την καθοδήγηση ντόπιων Ρασταφάρι. silowellness.com

Alalaho
Διοργανώνει retreats για άντρες, γυναίκες ή μεικτές ομάδες στην Ολλανδία, σε ένα άνετο, σπιτικό περιβάλλον. alalaho.org

The Journeymen Collective
Προσφέρει πολυτελή retreats «έξι αστέρων και άνω» στη Βρετανική Κολούμπια, με μαθήματα Alexander Technique, πεζοπορία και χαλάρωση σε αλμυρές πισίνες. thejourneymencollective.com

Τι λέει η επιστήμη;

Μελέτες από πανεπιστήμια όπως το Johns Hopkins, το Imperial College London και το NYU δείχνουν ότι η ψιλοκυβίνη μπορεί να δράσει θετικά στον εγκέφαλο, «επανεκκινώντας» τα κυκλώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη. Σε αντίθεση με τα κλασικά αντικαταθλιπτικά, δεν χρειάζεται καθημερινή λήψη. Ένα μόνο θεραπευτικό session με ψιλοκυβίνη μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα που διαρκούν εβδομάδες ή και μήνες.

Παρά το hype, δεν πρόκειται για εύκολη ή διασκεδαστική διαδικασία. Πολλοί συμμετέχοντες περιγράφουν έντονες συναισθηματικές καταβυθίσεις, εσωτερικές συγκρούσεις, μνήμες από ξεχασμένα τραύματα. Γι’ αυτό και η παρουσία εκπαιδευμένων ψυχοθεραπευτών, η κατάλληλη προετοιμασία (set) και το ασφαλές περιβάλλον (setting) είναι απολύτως απαραίτητα.

Microdosing: Το νέο hack παραγωγικότητας;

Από τους δημιουργικούς επαγγελματίες μέχρι τους… εξαντλημένους γονείς, η πρακτική της μικροδοσολογίας, η λήψη πολύ μικρών ποσοτήτων ψυχεδελικής ουσίας που δεν αλλοιώνουν τη συνείδηση, έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης και δοκιμής. Πολλοί λένε ότι τους βοηθά να συγκεντρώνονται καλύτερα, να είναι πιο δημιουργικοί, πιο παρόντες. Ωστόσο, οι επιστημονικές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα του microdosing παραμένουν περιορισμένες.

Νομικό και ηθικό πλαίσιο

Σε πολλές χώρες, η ψιλοκυβίνη παραμένει παράνομη, παρότι οι έρευνες έχουν οδηγήσει σε άρση των περιορισμών σε ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ και στην Ολλανδία, όπου υπάρχουν πλέον νόμιμα ψυχεδελικά retreats. Στην Ελλάδα, η ουσία είναι ακόμη στον κατάλογο των απαγορευμένων ψυχοτρόπων, ωστόσο η διεθνής επιστημονική πρόοδος έχει αρχίσει να επηρεάζει και τη συζήτηση στη χώρα μας.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση με πάνω από 6,5 εκατ. ευρώ χρηματοδότησε το 2024 για πρώτη φορά κλινική δοκιμή με ψυχεδελικές ουσίες για τη διαχείριση της ψυχικής και υπαρξιακής δυσφορίας σε ασθενείς τελικού σταδίου και ως παρηγορητική θεραπεία. Πρόκειται για το “PsyPal“, όπου διεπιστημονική σύμπραξη 19 ευρωπαϊκών οργανισμών από εννέα χώρες, θα εξετάσει την επίδραση της παραισθησιογόνου ουσίας ψιλοκυβίνης, την ουσία των «μαγικών μανιτατριών». Το πρωτόκολλο της μελέτης καταρτίζεται φέτος με τις ρυθμιστικές αρχές και τους φορείς Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας. Η δοκιμή θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2025 και τα αποτελέσματα αναμένονται το 2027.

Είναι αυτό το μέλλον της ψυχικής υγείας;

Η ψυχεδελική θεραπεία δεν είναι πανάκεια. Αλλά η ελεγχόμενη, επιστημονικά καθοδηγούμενη χρήση της δείχνει να ανοίγει νέους δρόμους εκεί όπου οι παραδοσιακές μέθοδοι αποτυγχάνουν. Αν πράγματι βρισκόμαστε στην αρχή μιας ψυχικής επανάστασης, ίσως είναι καιρός να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη θεραπεία και την ίδια μας τη συνείδηση.

Μάθετε περισσότερα για τα μανιτάρια

  • Δείτε το Fantastic Fungi, σε σκηνοθεσία Louie Schwartzberg, διαθέσιμο στις πλατφόρμες Prime, Apple TV και Google Play.
  • Διαβάστε το How to Change Your Mind του Michael Pollan (εκδ. Penguin), κυκλοφορεί και ως ντοκιμαντέρ στο Netflix.
  • Εμβαθύνετε στο θέμα με την Beckley Foundation (beckleyfoundation.org) και τον οργανισμό MAPS (Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies, maps.org).
  • Ενισχύστε τον καφέ σας: Η Meghan Markle (Μέγκαν Μαρκλ) είναι μία μόνο από τις διασημότητες που χρησιμοποιούν «λειτουργικά μανιτάρια» (την ωφέλιμη, όχι παραισθησιογόνα εκδοχή τους). Δοκιμάστε τη σειρά υπερμανιταριών της Dirtea στο ρόφημά σας. dirteaworld.com