Μπορεί να μοιράζονται τον ίδιο στόχο, την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, ωστόσο τα αντικαταθλιπτικά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους ως προς τον τρόπο που επηρεάζουν το σώμα. Μια μεγάλη μελέτη από το King’s College London και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έρχεται να το αποδείξει, καταγράφοντας για πρώτη φορά συγκριτικά τις παρενέργειες 30 διαφορετικών σκευασμάτων.

Διαβάστε ακόμη: Μπορεί μια συζήτηση με την AI να βοηθήσει στην κατάθλιψη;

Οι επιστήμονες ανέλυσαν 151 κλινικές δοκιμές και δεδομένα από περισσότερους από 58.000 ασθενείς, εστιάζοντας στις πρώτες οκτώ εβδομάδες θεραπείας, το χρονικό διάστημα όπου εμφανίζονται συνήθως οι πρώτες ανεπιθύμητες επιδράσεις. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet, έδειξαν τεράστιες αποκλίσεις μεταξύ των φαρμάκων.

Διαβάστε ακόμη: 9 έξυπνοι τρόποι να αξιοποιήσετε την Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Μετρήσιμες διαφορές στο σώμα

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλέσουν αύξηση βάρους έως και δύο κιλά μέσα σε λίγες εβδομάδες, ενώ άλλα συνδέονται με απώλεια κιλών. Για παράδειγμα, η αγομελατίνη σχετίστηκε με μείωση βάρους περίπου 2,4 κιλών, ενώ η μαπροτιλίνη με αύξηση σχεδόν δύο.

Οι αποκλίσεις δεν σταματούν εκεί: μεταξύ της φλουβοξαμίνης και της νορτριπτυλίνης καταγράφηκε διαφορά 21 παλμών το λεπτό στον καρδιακό ρυθμό, ενώ άλλες ουσίες επηρέασαν σημαντικά και την αρτηριακή πίεση, έως και 11 μονάδες (mmHg) σε ορισμένες περιπτώσεις.

Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Όλιβερ Χάους, «ακόμη και μικρές μεταβολές σε δείκτες υγείας μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο, αν αναλογιστούμε ότι τα φάρμακα αυτά λαμβάνονται από εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως».

Γιατί έχει σημασία η επιλογή φαρμάκου;

Οι διαφορές αυτές δεν είναι απλώς αριθμοί, μεταφράζονται σε ουσιαστικές επιπτώσεις για τον ασθενή. Ένα φάρμακο που προκαλεί αύξηση βάρους ή ανεβάζει την πίεση μπορεί να οδηγήσει κάποιον να εγκαταλείψει τη θεραπεία, μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητά της.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η εξατομίκευση της θεραπείας είναι πλέον απαραίτητη. Δεν υπάρχουν “καλά” ή “κακά” αντικαταθλιπτικά. Υπάρχουν όμως φάρμακα που ταιριάζουν καλύτερα σε κάθε οργανισμό.

Τρία διαφορετικά προφίλ, τρεις διαφορετικές λύσεις

Η ερευνητική ομάδα παρουσίασε παραδείγματα για να δείξει πόσο διαφορετικά μπορεί να είναι τα κατάλληλα φάρμακα ανάλογα με τις ανάγκες κάθε ατόμου:

Για να αποφύγετε την αύξηση βάρους. Προτείνονται σκευάσματα όπως η αγομελατίνη, η σερτραλίνη ή η βενλαφαξίνη, αποφεύγοντας την αμιτριπτυλίνη και τη μιρταζαπίνη.

Εάν έχετε υπέρταση. Πιο ασφαλείς επιλογές θεωρούνται η σιταλοπράμη, η εσιταλοπράμη ή η παροξετίνη, και όχι η βενλαφαξίνη ή η νορτριπτυλίνη που αυξάνουν την πίεση.

Υψηλή χοληστερίνη. Θα πρέπει να αποφεύγετε τη ντουλοξετίνη ή τη παροξετίνη, επιλέγοντας πιο «ουδέτερα» φάρμακα όπως η σιταλοπράμη.

Η ομάδα διευκρινίζει ότι κάθε φάρμακο έχει τα δικά του πλεονεκτήματα: για παράδειγμα, η αμιτριπτυλίνη μπορεί να επηρεάζει το βάρος, αλλά είναι αποτελεσματική σε περιπτώσεις χρόνιου πόνου ή αϋπνίας.

Μην διακόπτετε ποτέ τη θεραπεία χωρίς τη συμβουλή του ψυχιάτρού σας

Παρά τις διαφορές που καταγράφηκαν, οι ειδικοί είναι σαφείς: κανείς δεν πρέπει να σταματά ή να αλλάζει το φάρμακό του χωρίς να συμβουλευτεί τον γιατρό του. Αντίθετα, τα νέα δεδομένα δίνουν τη δυνατότητα σε γιατρούς και ασθενείς να συζητούν πιο ενημερωμένα τις διαθέσιμες επιλογές.

Η νέα μελέτη φωτίζει κάτι που μέχρι σήμερα δεν είχε διερευνηθεί τόσο αναλυτικά: τα αντικαταθλιπτικά δεν είναι “όλα το ίδιο”. Από την αρτηριακή πίεση μέχρι το βάρος και τον καρδιακό ρυθμό, η κάθε ουσία δρα διαφορετικά στον οργανισμό.
Αυτό που χρειάζεται, λοιπόν, είναι περισσότερη πληροφόρηση, εξατομικευμένη καθοδήγηση και στενή συνεργασία με τον γιατρό, ώστε η θεραπεία να είναι όχι μόνο αποτελεσματική, αλλά και ασφαλής για εσάς.

Με πληροφορίες από το BBC

Photo by amjd rdwan on Unsplash