Όταν διάβασα τη δήλωση του Στέλιου Κουδουνάρη, δεν μπόρεσα παρά να σταθώ για λίγο και να σκεφτώ τι σημαίνει στην Ελλάδα το να είσαι «σοβαρός επαγγελματίας». Εκείνος είπε: «Έχω κριθεί ότι δεν είμαι σοβαρός σχεδιαστής επειδή βγαίνω στην τηλεόραση.» Και ξαφνικά ένιωσα ότι όλη η έννοια του επαγγελματισμού στην Ελλάδα χρειάζεται αναθεώρηση.

Διαβάστε ακόμη: Η αόρατη βία που κουβαλάμε για πάντα

Στην Ελλάδα, πολύ συχνά το «σοβαρός» ταυτίζεται με κάτι κλειστό, ψυχρό, επιλεκτικό, απόμακρο, ίσως και ελιτίστικο. Ένας σχεδιαστής που δουλεύει στο studio του, που φτιάχνει ρούχα για περιορισμένο κοινό, για εκλεκτές εμφανίσεις σε επιδείξεις, θεωρείται σοβαρός. Εκείνος που εμφανίζεται στην τηλεόραση, που μιλάει στον κόσμο, που γίνεται προσβάσιμος, ξαφνικά αντιμετωπίζεται σαν να έχει χάσει το κύρος του. Είναι σαν να λέμε ότι η διάδοση γνώσης ή η επικοινωνία με το κοινό μειώνει την Τέχνη. Ή την επιστήμη.

Διαβάστε ακόμη: Πώς καταλαβαίνεις ότι (παρα)μεγάλωσες;

Και όμως, ο επαγγελματισμός δεν μετριέται με βάση τον χώρο στον οποίο εμφανίζεσαι, ούτε με το πόσο «αποκλειστικός» είσαι. Μετριέται με βάση τη συνέπεια, την ποιότητα της δουλειάς σου, την αφοσίωση στην τέχνη σου. Μπορεί κάποιος να σχεδιάζει φορέματα που θα μείνουν στην ιστορία ή να γράφει άρθρα που θα μείνουν στη βιβλιοθήκη, και να είναι ένας «πολύ σοβαρός επαγγελματίας». Η τηλεόραση δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο αυτό το αποτέλεσμα. Αντίθετα, το να βγαίνεις μπροστά, να εξηγείς, να δίνεις συμβουλές και να συμμετέχεις στη δημόσια συζήτηση δείχνει ότι σέβεσαι και το κοινό και τη δουλειά σου.

Είναι, με έναν τρόπο, μια ακόμη μορφή επαγγελματισμού: η ικανότητα να επικοινωνείς τη γνώση και την εμπειρία σου.

Για μένα, το θέμα είναι και βαθιά πολιτισμικό. Στην Ελλάδα υπάρχει μια τάση να κρίνουμε τον άλλον με όρους εμφάνισης, παρουσίας, προβολής, αντί να κρίνουμε την ουσία της δουλειάς του. Πολλές φορές μάλιστα αγνοούμε την ιστορία του, τη διαδρομή του, υποτιμάμε και απαξιώνουμε ό,τι κάνει, γιατί είμαστε ημιμαθείς. Δεν έχουμε μπει καν στον κόπο να μάθουμε ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος που κρίνουμε και τι κάνει. Και αυτό δεν αφορά μόνο τον χώρο της μόδας. Από τον δημοσιογράφο μέχρι τον γιατρό, η προβολή κάποιου σε κοινό θεωρείται «λιγότερο σοβαρή», σαν να είναι ντροπή.

Αν με ρωτούσατε τι σημαίνει επαγγελματίας στην Ελλάδα σήμερα, θα έλεγα ότι είναι εκείνος που αγαπά τη δουλειά του, που σέβεται τον εαυτό του και τους γύρω του, που δεν φοβάται να την προβάλει στον κόσμο, είτε αυτός ο κόσμος είναι ένα studio με λίγους πελάτες, είτε ένα τηλεοπτικό πλατό με εκατομμύρια θεατές.

Επαγγελματίας σημαίνει αξιοπιστία. Η ικανότητα να τηρείς τις υποχρεώσεις σου και να φέρνεις εις πέρας ό,τι αναλαμβάνεις με συνέπεια.

Σημαίνει σοβαρότητα στη δουλειά, όχι με την έννοια της αυστηρότητας, αλλά με την αφοσίωση και το μεράκι που βάζεις σε κάθε λεπτομέρεια, χωρίς να αφήνεις την προχειρότητα να χαλάει το αποτέλεσμα.

Σημαίνει σεβασμός προς τους συνεργάτες, τους πελάτες και ακόμη και τους ανταγωνιστές σου, η ακεραιότητα και η τίμια στάση απέναντι στη δουλειά σου, η συνεχής προσπάθεια να εξελίσσεσαι και να βελτιώνεσαι, ακόμα και μέσα από τα λάθη σου.

Σημαίνει επίσης να παίρνεις την ευθύνη πάνω σου, να λαμβάνεις δύσκολες  αποφάσεις, να αναλαμβάνεις τις συνέπειές τους και να νοιάζεσαι για το αποτέλεσμα, ακόμα κι όταν κανείς δεν σε βλέπει.

Με αυτή την έννοια, η τηλεόραση ή η δημόσια προβολή δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο τον επαγγελματισμό σου. Αντίθετα, δείχνει ότι μπορείς να επικοινωνείς τη δουλειά σου.

Αυτό που είπε ο Στέλιος Κουδουνάρης, λοιπόν, δεν είναι μόνο μια αλήθεια για τον ίδιο, αλλά και μια καλή αφορμή να σκεφτούμε τι σημαίνει να είσαι σοβαρός επαγγελματίας στην Ελλάδα. Και ίσως η μεγαλύτερη απόδειξη του επαγγελματισμού δεν είναι το πόσοι σε βλέπουν, αλλά το πόσοι και πόσο σε εμπιστεύονται και σε θεωρούν αληθινό.