Τις προάλλες πήγα στο σινεμά. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Δίπλα μου κάθισε ένα νεαρό ζευγάρι, γύρω στα 18-20. Πρόλαβαν οριακά την αρχή της ταινίας, σχεδόν σπρώχνοντάς με για να περάσουν στις θέσεις τους. Μόλις έκατσαν (και αφού έβγαλαν τις απαραίτητες selfies), άρχισαν να τρώνε τα nachos με το τυρί και να γελάνε.

Διαβάστε ακόμη: Στην εποχή της ευκολίας (ή μήπως του εύκολου;) 

Δε θα αναφερθώ καν στην ενοχλητική μυρωδιά του συγκεκριμένου σνακ, ούτε στον εκνευριστικό ήχο του μασουλήματος που το etiquette δε συγχωρεί. Αυτό που με πείραξε ήταν το context. Γιατί η ταινία που παρακολουθούσαμε δεν ήταν το Wicked 2, ούτε το Μία Μάχη Μετά την Άλλη. Ήταν το Νυρεμβέργη, η ιστορία του ψυχιάτρου Douglas Kelley (Rami Malek), ο οποίος καλείται να παρακολουθήσει την ψυχική κατάσταση του Hermann Göring (Russell Crowe) και άλλων υψηλόβαθμων Ναζί πριν και κατά τη διάρκεια της δίκης που όλοι γνωρίζουμε (ή έτσι νόμιζα). Και αναρωτήθηκα:

Έρχεσαι να παρακολουθήσεις τη μεγαλύτερη θηριωδία στην ιστορία της ανθρωπότητας και τρως nachos; Τόση απάθεια απέναντι στη βία; Τόση ελαφρότητα;

Το ίδιο το μυαλό μου απάντησε πριν προλάβω να θυμώσω: Ανήκουν στην GenZ. Κατά πάσα πιθανότητα δεν ξέρουν καν τι είναι η δίκη της Νυρεμβέργης (τυπικά ίσως τη διδάσκονται στα σχολεία, αλλά αυτή είναι μία άλλη μεγάλη συζήτηση). Η γενιά αυτή δεν έχει καθόλου αναφορές από την Κατοχή. Εμείς τουλάχιστον είχαμε γιαγιάδες και παππούδες που μας διηγούνταν ιστορίες από την εποχή. Συνειδητοποίησα ότι μαζί τους χάθηκε και η τελευταία γενιά με τις επώδυνες (αλλά απαραίτητες για να παραδειγματιστούν οι επόμενοι) μνήμες. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, οι παππούδες και οι γιαγιάδες των νεαρών θα είναι γύρω στα 80, άρα γεννήθηκαν οριακά στο τέλος του πολέμου.

Οπότε δεν τους κατηγορώ, ίσως όταν διάβασαν για την υπόθεση της ταινίας να νόμισαν ότι θα παρακολουθούσαν κάποιο νομικό δράμα, όπως η σειρά All’s Fair στην οποία πρωταγωνιστεί αυτή την περίοδο η Kim Kardashian, την οποία τόσο αγαπούν.

Κι όμως, δεν είναι μόνο η βία στις ταινίες στην οποία μένουν ατάραχοι (κι ας μιλάμε για αληθινή ιστορία και όχι για μυθοπλασία). Είναι η γενιά του bullying, της σχολικής βίας, της βίας που καταγράφουν με τα κινητά τους για να γίνουν viral στο TikTok.

Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν: Το Edelman Trust Barometer τον Ιανουάριο του 2025 ανέφερε ότι σχεδόν το 31% των μελών της Gen Z θεωρεί ότι η βία είναι αποδεκτός τρόπος για να επιφέρει κοινωνική αλλαγή, ενώ έρευνα του Citizen Data τον Αύγουστο του 2024 έδειξε ότι σχεδόν οι μισοί θεωρούν ότι θεωρούν εντάξει να καταλάβουν βίαια δημόσια κτίρια ή να βλάψουν τη σωματική ακεραιότητα εκλεγμένων αξιωματούχων. Άλλη έκθεση του Youth Endowment Fund στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2024 διαπίστωσε ότι το 70% των εφήβων εκτέθηκε σε πραγματική βία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Θα περίμενε κανείς η γενιά που βίωσε από τα γεννοφάσκια του το κίνημα του metoo, η γενιά που διαδηλώνει σε κάθε γυναικοκτονία, να υποστηρίζει την πρόληψη και την ευαισθητοποίηση εναντίον κάθε μορφής βίας. Κι όμως, όχι.

Διαβάστε ακόμη: Ο θάνατος του Μαρά (και του focus)

Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι όταν η οθόνη προέβαλε τις πραγματικές σκηνές από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με τα στιβαγμένα νεκρά σώματα των Εβραίων και τους αποστεωμένους «τυχερούς» που είχαν επιζήσει, οι νεαροί σταμάτησαν να μασουλάνε. Όχι μόνο λόγω της συντριπτικής δύναμης των εικόνων των θυμάτων, αλλά ίσως γιατί αναγνώρισαν την οικειότητα των “θύτων”. Άλλωστε έχουν ζήσει κι εκείνοι την άνοδο των φασιστικών κομμάτων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Ίσως κατάλαβαν ότι η ταινία δε μιλούσε απλά για ένα μεμονωμένο γεγονός 80 χρόνια πριν. Μιλούσε για το κοντινό αύριο, αν όχι για το σήμερα. Γιατί όπως λέει και το απόφθεγμα του R. G. Collingwood με το οποίο τελειώνει η ταινία: «Το μόνο στοιχείο για το τι είναι ικανός να κάνει ο άνθρωπος είναι αυτό που έχει ήδη κάνει».

Photo credit: IMDb – Creative: Ανδρέας Κωστόπουλος