Πρόσφατα θυμήθηκα εκείνο το υπέροχο στιγμιότυπο από την τηλεοπτική σειρά The Office, όπου ο Michael Scott αναρωτιέται πώς γίνεται «να έχω τόσα προβλήματα στη δουλειά ενώ είμαι τόσο φοβερός άνθρωπος;». Και καθώς γελούσα, αναρωτήθηκα αν το σύμπαν προσπαθούσε να μου στείλει μήνυμα. Γιατί καμιά φορά, όσο κι αν δεν μας αρέσει να το παραδεχόμαστε, όλοι έχουμε λίγο από εκείνο το… ύπουλο πακέτο χαρακτηριστικών που στη γλώσσα των HR αποκαλούνται «problem behaviors».

Διαβάστε ακόμη: Οι φίλοι μας δεν είναι life coachers και καλά κάνουν

Όχι, δεν σημαίνει ότι είμαστε τέρατα. Σημαίνει όμως ότι μπορεί, ενδεχομένως, ίσως, υποθετικά, να κάνουμε τη ζωή των συναδέλφων μας λίγο πιο δύσκολη απ’ όσο χρειάζεται. Και επειδή το να ρίχνουμε την ευθύνη στην «τοξική κουλτούρα», στους «ανίκανους προϊσταμένους ή άχρηστους συνάδελφους», ήρθε η στιγμή να κοιταχτούμε για λίγο στον καθρέφτη. Ή να παρατηρήσουμε κάποια σημάδια.

Όπως το μεσημεριανό τραπέζι που ξαφνικά γεμίζει περίεργες σιωπές όταν πλησιάζουμε. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι «δεν υπάρχει χημεία» ή ότι οι άλλοι είναι αντικοινωνικοί. Ίσως, απλώς, η συνεργασία μας να μην είναι τόσο ομαλή όσο νομίζαμε. Οι άνθρωποι έχουν την τάση να πιάνουν ατμόσφαιρες, κι όταν αυτές λένε «μακριά», κάτι προσπαθούν να μας δείξουν.

Διαβάστε ακόμη: Αγάπη ή απάτη; Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε

Και τότε ξεκινούν οι ψίθυροι, τα πονηρά βλέμματα και το παρασκηνιακό κουτσομπολιό:«Δεν μπορεί να το εννοεί σοβαρά…», «Πάλι θα αργήσει να παραδώσει;». Κάθε μικρή γκάφα ή εκκεντρικότητα μετατρέπεται σε θέμα συζήτησης. Η δουλειά που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένη τώρα σχολιάζεται, γελοιοποιείται ή απαξιώνεται στο παρασκήνιο. Κι αν νομίζετε ότι αυτά δεν σας αφορούν, κοιτάξτε γύρω σας: όλοι είμαστε, λίγο ή πολύ, μέρος αυτών των ψιθύρων και της διακριτικής απαξίωσης.

Κι ύστερα υπάρχει το feedback. Αυτό το μικρό βασανιστήριο.

Αν κάθε σχόλιο το εκλαμβάνουμε ως προσωπική επίθεση, τότε δεν είναι ο κόσμος που συνωμοτεί εναντίον μας.

Και όχι, το «αυτοί δεν καταλαβαίνουν τη δουλειά μου» δεν είναι απάντηση σε σχόλιο βελτίωσης, είναι απλώς μια κομψή δικαιολογία για να μην χρειαστεί να αλλάξουμε.

Αλλαγή. Άλλη μεγάλη λέξη. Για κάποιους είναι ευκαιρία. Για άλλους, πηγή τρόμου μεγαλύτερη κι από το μηνιαίο ενημερωτικό της ΔΕΗ. Όμως στη δουλειά, αν δεν προσαρμοζόμαστε, απλώς μένουμε πίσω. Η αλλαγή δεν είναι εκεί για να μας τιμωρήσει. Συχνά μπορεί να μας βοηθήσει. Ακόμη κι αν αρχικά είναι τόσο εκνευριστική όσο η υποχρέωση να αλλάζουμε κωδικό κάθε μήνα.

Και φυσικά, υπάρχει και η τέχνη του να μην αναλαμβάνουμε την ευθύνη. (Ευθύνη: Η λέξη που τρομάζει περισσότερο από το email του αφεντικού). Μια από τις πιο δημοφιλείς δημιουργικές πρακτικές σε κάθε γραφείο: να φταίνε πάντα οι άλλοι. Το σύμπαν, ο κλιματισμός, ο server, το σύστημα, η μοίρα, το alignment των δεικτών, οτιδήποτε εκτός από εμάς. Κι όμως, εκεί μέσα κρύβεται η μεγαλύτερη παγίδα: ότι όσο η ευθύνη παίζει κρυφτό, τόσο και η δική μας βελτίωση παραμένει κρυμμένη (πίσω από το δάχτυλό μας).

Το ωραίο με αυτά τα σημάδια είναι ότι μας δίνουν την ευκαιρία να διορθώσουμε τη συμπεριφορά μας. Η αυτογνωσία είναι το πρώτο βήμα. Το δεύτερο είναι να δεχτούμε πως κανείς δεν περιμένει την τελειότητα, περιμένει όμως την προσπάθεια, την ειλικρίνεια και το λίγο χιούμορ για να επιβιώσουμε όλοι μαζί σε αυτό το μαγευτικό, συχνά χαοτικό, οικοσύστημα που λέγεται «εργασιακό περιβάλλον».

Και αν κάπου εδώ αναγνωρίζουμε κομμάτια του εαυτού μας, μπράβο μας. Αυτό σημαίνει ότι ήδη βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο. Αν, πάλι, δεν αναγνωρίζουμε τίποτα, τότε ίσως είμαστε εμείς το θέμα του επόμενου viewpoint…

Photo creative: Ανδρέας Κωστόπουλος