Ύστερα από σχεδόν δύο δεκαετίες υπερατλαντικών πτήσεων, πρωινών καλεσμάτων και 12ωρων ημερών στα γυρίσματα, ο hairstylist Nate Rosenkranz είχε φτάσει στα όριά του. Δεν είχε πάψει να αγαπά την τέχνη του, αλλά είχε κουραστεί από όλα όσα τη συνόδευαν — τόσο πολύ, που άρχισε να αμφισβητεί την επαγγελματική του πορεία. Ήταν θύμα του burnout.

Δείτε ακόμη: Μήπως το ντους σάς προκαλεί φαγούρα; 

Αλλά για τον Rosenkranz, η εξουθένωση δεν έμοιαζε με αυτό που βλέπουμε στις ταινίες: ένα στέλεχος καταρρέει καταρρέει στο γραφείο του από την πίεση και παραιτείται επί τόπου. Η εργασιακή εξουθένωση είναι συνήθως πιο ύπουλη από αυτό, λέει ο ψυχολόγος Michael Leiter, PhD, κορυφαίος ερευνητής στο συγκεκριμένο θέμα και συγγραφέας του επερχόμενου βιβλίου The Burnout Challenge: Managing People’s Relationships with Their Jobs.

«Η επαγγελματική εξουθένωση είναι μια αργή φθορά», λέει ο Dr. Leiter. Παρά τη διαδεδομένη αντίληψη, η λέξη “burnout” δεν είναι απόλυτα ταυτόσημη με την εξάντληση. Μάλιστα είναι τόσο πολύπλοκο, που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) δε μπόρεσε να το ορίσει επίσημα μέχρι το 2019.

Σύμφωνα με έρευνα της Gallup που διεξήχθη το 2019, το 76% των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης δήλωσαν ότι αισθάνονται εξουθενωμένοι στη δουλειά τους τουλάχιστον «μερικές φορές», ενώ περίπου το 28% αυτών των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι νιώθουν εξουθενωμένοι «πολύ συχνά» ή «πάντα».

Πώς θα καταλάβετε αν έχετε burnout

Το burnout μπορεί να χαρακτηριστεί πιο συγκεκριμένα από τρία συμπτώματα: εξάντληση, κυνισμός και αίσθηση αναποτελεσματικότητας. Όσοι αντιμετωπίζουν burnout συνήθως εμφανίζουν έναν συνδυασμό και των τριών συμπτωμάτων, αλλά ανάλογα με τη φύση της δουλειάς και την οπτική σας, μπορεί να βιώνετε το ένα πιο έντονα από τα άλλα. Για παράδειγμα, μια νοσηλεύτρια μπορεί να μην είναι τόσο πιθανό να χάσει το νόημα της δουλειάς της, αλλά μπορεί εύκολα να πέσει θύμα εξάντλησης. Αντίθετα, όσοι ασχολούνται με δημιουργικά επαγγέλματα μπορεί να νιώσουν αισθήματα κενού και να χάσουν την έμπνευσή τους.

Η έρευνα της Kira Schabram, PhD, αναπληρώτριας καθηγήτριας διοίκησης στο University of Washington δείχνει ότι αν είστε ιδιαίτερα παθιασμένοι με τη δουλειά σας— όπως συμβαίνει συχνά στους δημιουργικούς ανθρώπους — ίσως είστε ακόμη πιο επιρρεπείς στο burnout από τους λιγότερο ενθουσιώδεις συναδέλφους σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να σας ενθουσιάζει η δουλειά σας, αλλά ότι ο ενθουσιασμός αυτός μπορεί να “ξεφουσκώσει” πιο εύκολα μακροπρόθεσμα, αν η εργασία γίνει το μοναδικό επίκεντρο της ζωής σας.

Δείτε ακόμη: Τα 7 μεγαλύτερα λάθη που κάνετε με τα γυαλιά ηλίου | Πώς να τα αποφύγετε 

Ο ρόλος της αυτοφροντίδας

Προφανώς, το να αγνοείτε τα εισερχόμενα mail σας δεν είναι πάντα ρεαλιστική επιλογή. Ωστόσο, οι πράξεις αυτοφροντίδας που συχνά σατιρίζουμε, όπως το να βάλετε μια μάσκα προσώπου ή να κάνετε πεντικιούρ, λειτουργούν.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η αυτοφροντίδα είναι πανάκεια, είναι απλώς ένα κομμάτι του παζλ. Το πρόβλημα είναι ότι αυτές οι χειρονομίες λειτουργούν μόνο για την εξάντληση», εξηγεί. Οπότε, αν εμφανίζετε και τα άλλα σημάδια του burnout — κυνισμό, αίσθηση αναποτελεσματικότητας — θα χρειαστεί να επιστρατεύσετε και άλλες στρατηγικές.

Η έρευνα της Δρ. Schabram δείχνει ότι μια απλή πράξη καλοσύνης μπορεί να μειώσει σημαντικά τα αισθήματα κυνισμού. «Βρήκαμε ότι το μόνο πράγμα που βοηθά τους ανθρώπους να βγουν από τον κυνισμό είναι να κάνουν κάτι καλό για κάποιον άλλον», λέει. Αυτό μπορεί να σημαίνει να αφιερώσετε χρόνο για εθελοντισμό ή ακόμα και κάτι τόσο απλό όσο το να προσφέρετε έναν καφέ σε κάποιον συνάδελφο.

Όλα ξεκινούν από τον χώρο εργασίας

Η αίσθηση ματαιότητας που σχετίζεται με την αναποτελεσματικότητα — το τρίτο σύμπτωμα του burnout — είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Αλλά το να σπάσετε τους στόχους σας σε μικρότερες, εφαρμόσιμες ενέργειες μπορεί να οδηγήσει σε ένα αίσθημα ολοκλήρωσης που ίσως βοηθήσει, λέει η Δρ. Schabram.

Η Lotte Dyrbye, MD, κοσμήτορας της σχολής και υπεύθυνη ευεξίας στο University of Colorado School of Medicine, εκτιμά ότι μόνο περίπου το 20% της προσπάθειας — όπως η αυτοφροντίδα, οι άδειες, το να αποσυνδέεστε σε λογική ώρα — μπορεί να προέλθει από το ίδιο το άτομο. Το υπόλοιπο εξαρτάται από τον εργασιακό χώρο.

Για να καταλάβετε ποιες αξίες έχουν για εσάς τη μεγαλύτερη σημασία (ώστε με τη σειρά σας να αναζητήσετε ένα εργασιακό περιβάλλον που τις ενστερνίζεται), ο Δρ. Leiter προτείνει να κρατάτε σημειώσεις για το τι σας άρεσε — και, ίσως ακόμα πιο σημαντικό, τι δεν σας άρεσε — από την καθημερινή σας εργασία. «Δοκιμάστε το για μερικές εβδομάδες και μετά αρχίστε να ψάχνετε για μοτίβα», λέει. «Θα αρχίσετε να καταλαβαίνετε με ποιους ήσασταν και τι κάνατε που έκανε τη διαφορά».

Η πανδημία covid ώθησε πολλούς ανθρώπους να επανεξετάσουν τι θέλουν από τη ζωή και την εργασία τους. Κι εδώ επιστρέφουμε στον Nate Rosenkranz, τον hairstylist που κάηκε από τη δουλειά του. Έκπληξη: Είναι πλέον μεσίτης. Η δουλειά συνδυάζει τις κοινωνικές του δεξιότητες με την αγάπη του για την αρχιτεκτονική — και το ευέλικτο ωράριο σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί ποτέ ξανά να θυσιάσει μια καληνύχτα στο εξάχρονο παιδί του επειδή μια φωτογράφιση κράτησε παραπάνω.

Photo credit: Pexels