Η ζωή έχει έναν περίεργο τρόπο να μας πείθει ότι τίποτα δεν είναι αρκετό. Δεν έχουμε αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα για να κάνουμε αυτά που θέλουμε, δεν  έχουμε αρκετά χρήματα στο λογαριασμό μας ή δεν έχουμε αρκετούς αξιόλογους ανθρώπους στον κύκλο μας. Γιατί τελικά έχουμε τη νοοτροποία scarcity mindset και εστιάζουμε σε αυτά που δεν έχουμε;

Διαβάστε ακόμη: Μάρα Καραγιάννη: Μεταμόρφωση Ζωής

Τι είναι η scarcity mindset;

Η εμμονή με όσα μας λείπουν ονομάζεται scarcity mindset (νοοτροπία της έλλειψης), μια νοοτροπία που μπορεί να μας κάνει απαισιόδοξους, ανταγωνιστικούς και πεπεισμένους ότι μένουμε πίσω. Συνήθως, η νοοτροπία της έλλειψης εκδηλώνεται σε σχέση με υλικούς ή οικονομικούς πόρους. Για παράδειγμα υπήρξε έλλειψη χαρτιού τουαλέτας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτή η βιασύνη για αποθήκευση είναι μια κλασική περίπτωση νοοτροπίας της έλλειψης: η πεποίθηση ότι δεν υπάρχουν αρκετά για όλους, τροφοδοτεί τον πανικό στις αγορές και τις παρορμητικές αποφάσεις (ακόμα και όταν η ίδια η έλλειψη είναι προσωρινή).

Αλλά αυτός ο φόβος του «δεν είναι αρκετά» δεν εκδηλώνεται μόνο με υλικά πράγματα. Μπορεί να επηρεάσει και άλλους τομείς της ζωής σας. Ίσως ανησυχείτε ότι δεν υπάρχουν πια αρκετές δουλειές όταν ένας συνάδελφός σας παίρνει μια νέα “καλή” θέση. Ή νιώθετε ότι ο σύντροφός σας περνάει περισσότερο χρόνο με τους φίλους του, με αποτέλεσμα να μένει λιγότερος χρόνος για εσάς (και λιγότερη οικειότητα).

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτή η νοοτροπία συχνά έχει τις ρίζες της σε πρώιμες εμπειρίες της ζωής, εάν μεγαλώσατε για παράδειγμα σε ένα περιβάλλον αστάθειας ή αισθανόσασταν ότι έπρεπε να ανταγωνιστείτε για να λάβετε προσοχή από τους άλλους. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι όταν είστε τόσο απασχολημένοι με όσα σας λείπουν, γίνεται σχεδόν αδύνατο να προσέξετε (πόσο μάλλον να εκτιμήσετε) αυτά που ήδη έχετε.

Διαβάστε ακόμη: Η τέχνη της σιωπής: 9 πράγματα που πρέπει να κρατάμε για τον εαυτό μας

5 σημάδια ότι η scarcity mindset σας κρατάει πίσω

Δείτε πώς η νοοτροπία της έλλειψης σας κρατά πίσω και πώς αυτό θα το αλλάξετε.

1. Βλέπετε τις επιτυχίες των άλλων ως απειλή

Ο φίλος σας μόλις ξεκίνησε μια νέα σχέση. Αλλά αντί να χαρείτε πραγματικά για εκείνον σκέφτεστε την έλλειψη και «ένας λιγότερος πιθανός σύντροφος για εσάς». Ή ο αδελφός σας μόλις αγόρασε ένα σπίτι (και μάλιστα σε εξαιρετική τιμή) και εσείς νιώθετε  την έλλειψη σε διαθέσιμα σπίτια, σε καλοπληρωμένες δουλειές, σε κατάλληλους συντρόφους. Γενικά, το να «κερδίζει» κάποιος σημαίνει ότι, εξ ορισμού, εσείς χάνετε. Επομένως, η νοοτροπία της έλλειψης σας εμποδίζει πραγματικά να χαρείτε για τους άλλους.

2. Αντιμετωπίζετε τα πράγματα ως καλά ή κακά

Ένα χαρακτηριστικό σημάδι της νοοτροπίας της έλλειψης είναι η καταστροφική σκέψη του «όλα ή τίποτα». Δηλαδή σκέφτεστε «Αν δεν πάρω αυτό το μπόνους, δεν θα πετύχω ποτέ», ή «Αν δεν δω τους φίλους μου αυτό το Σαββατοκύριακο, θα με ξεχάσουν σίγουρα.» Ουσιαστικά, ο εγκέφαλός σας ερμηνεύει ακόμη και μικρές αποτυχίες ή απογοητεύσεις και τις μεγεθύνει σε ολοκληρωτικές απώλειες, κάτι που μπορεί να ενισχύσει την αίσθηση ότι οι ευκαιρίες και οι πόροι λιγοστεύουν διαρκώς.

3. Συμβιβάζεστε σε σχέσεις ή δουλειές, επειδή φοβάστε ότι δεν υπάρχει κάτι καλύτερο

Ίσως μένετε σε μια δουλειά για χρόνια που σας αποστραγγίζει και δεν σας εμπνέει, απλώς επειδή είστε πεπεισμένοι ότι δεν μπορείτε να βρείτε κάτι καλύτερο. Ή, παρόλο που βαθιά μέσα σας είστε δυστυχισμένοι, παραμένετε σε μια σχέση που δεν σας ταιριάζει πια, απλώς επειδή το να είστε μόνοι σας σας τρομάζει από το να μένετε με κάποιον που σας προσφέρει ασφάλεια. Με τη νοοτροπία της έλλειψης αναπτύσσετε μια πολύ στενή, απαισιόδοξη οπτική και αρχίζετε να νιώθετε απελπισία, αδυνατώντας να δείτε τις δυνατότητες για αλλαγή.

4. Υπεραναλύετε κάθε επιλογή, επειδή δεν υπάρχουν περιθώρια για λάθη

Ακόμη και οι πιο ασήμαντες αποφάσεις αρχίζουν να μοιάζουν κρίσιμες. Υπάρχει η αίσθηση ότι έχετε συγκεκριμένο αριθμό ευκαιριών, που σημαίνει ότι αν δεν κάνετε τη σωστή κίνηση ή αν τα καταστρέψετε, θα χάσετε. Ως αποτέλεσμα, η λήψη αποφάσεων για το τι να πείτε σε ένα πολλά υποσχόμενο ραντεβού ή αν θα ξοδέψετε 15 ευρώ σε κάτι που σας αρέσει, γίνεται μια εξουθενωτική πηγή στρες και άγχους. Είναι σύνηθες, λοιπόν, με τη νοοτροπία της έλλειψης να περνάτε ώρες αγωνιώντας για το πώς θα διατυπώσετε ένα email στον προϊστάμενό σας ή να υπεραναλύετε κάθε μικρή αγορά, σαν αυτές οι αποφάσεις να καθορίζουν το μέλλον σας.

5. Δυσκολεύεστε να φανταστείτε ένα καλύτερο μέλλον

Επειδή η προσοχή σας είναι εγκλωβισμένη σε όσα δεν έχετε αυτή τη στιγμή αυτή η οπτική κάνει απίστευτα δύσκολο να πιστέψετε ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν. Έτσι, ο προγραμματισμός για το μέλλον γίνεται μια μάταιη προσπάθεια.

Για παράδειγμα, ίσως να απορρίπτετε την ιδέα να κάνετε αίτηση για μεταπτυχιακό, επειδή είναι πολύ δύσκολο, ακριβό ή ανταγωνιστικό. Ή μπορεί ένα ταξίδι τον επόμενο μήνα να είναι ασύμφορο οικονομικά αλλά η σκέψη να αποταμιεύσετε για ένα ταξίδι σε έναν χρόνο μπορεί να σας φαίνεται ανέφικτη, ένας στόχος που είναι καταδικασμένος να αποτύχει πριν καν προσπαθήσετε.

Πώς να ξεπεράσετε τη νοοτροπία της έλλειψης

Μια δημοφιλής αντίδραση στη νοοτροπία της έλλειψης είναι η «νοοτροπία της αφθονίας», η πεποίθηση ότι υπάρχουν περισσότεροι πόροι και ευκαιρίες για όλους. Ωστόσο, η αδιάκοπη αισιοδοξία δεν είναι ρεαλιστική για τους περισσότερους ανθρώπους. Το να πιστέψετε πως έχετε χρήματα ή πως θα εμφανιστούν στα χέρια σας ξαφνικά δεν θα σας βοηθήσει. Αντίθετα, το να απελευθερωθείτε από τη νοοτροπία της έλλειψης είναι εκπληκτικά απλό:

Ξεκινήστε με την πρακτική της ευγνωμοσύνης: γίνετε πιο συνειδητοί στο να παρατηρείτε τα καλά πράγματα που ήδη έχετε, όπως έναν φίλο που σας στηρίζει, ένα άνετο διαμέρισμα, ή μια δουλειά.

Αμφισβητήστε τις σκέψεις της νοοτροπίας της έλλειψης: «Ποτέ δεν θα βγάλω αρκετά χρήματα», ή «Ποτέ δεν θα έχω αρκετό χρόνο». Γράψτε παραδείγματα από στιγμές που τα καταφέρατε, πήρατε μια προαγωγή ή τελειώσατε ένα μεγάλο έργο πριν από την προθεσμία. Η ανασκόπηση αυτών των στιγμών μπορεί να σας υπενθυμίσει ότι η σκέψη της έλλειψης δεν είναι πάντα ακριβής και σπάνια είναι βοηθητική.

Αλλάξτε νοοτροπία: Αντί να παρασύρεστε από αυτά που σας λείπουν ανακατευθύνετε την ενέργειά σας μακριά από τα παράπονα και προς εφικτές δράσεις. Αν νιώθετε κολλημένοι επαγγελματικά, για παράδειγμα, βάλτε στόχο να ανανεώσετε το βιογραφικό σας ή να δικτυωθείτε περισσότερο. Αν νιώθετε ότι η ερωτική σας ζωή έχει σταματήσει, ίσως ήρθε η ώρα να δοκιμάσετε μια νέα εφαρμογή ή να επανεκτιμήσετε τι είναι αυτό που σας κρατά πίσω.

Η νοοτροπία της έλλειψης δεν χρειάζεται να καθορίζει τη ζωή σας. Με αυτές τις μικρές, συνειδητές αλλαγές ο κόσμος σας θα είναι πιο γεμάτος, πιο φωτεινός και πολύ λιγότερο περιοριστικός.