Στην εποχή του streaming και των social media, τα spoilers παραμονεύουν παντού. Κι ενώ για κάποιους καταστρέφουν όλη τη διασκέδαση, για άλλους φέρνουν ανακούφιση. Γιατί αντιδρούμε όμως τόσο διαφορετικά σε αυτά;

Διαβάστε ακόμη: Ποια καθημερινή συνήθεια του Bill Gates τονώνει την αυτοπεποίθηση;

Η ανάγκη για έλεγχο

Η Gerit Pfuhl, καθηγήτρια ψυχολογίας στο NTNU, πιστεύει ότι όλα έχουν να κάνουν με τον έλεγχο. Όσοι αποφεύγουν τα spoilers θέλουν να διατηρήσουν την αγωνία. Όσοι, αντίθετα, προτιμούν τα spoilers, προσπαθούν να ελέγξουν τη συναισθηματική τους αντίδραση σε αυτό που θα συμβεί. «Η ικανότητα να μπορεί κανείς να ελέγχει ή να ρυθμίζει τα συναισθήματά του είναι μια δεξιότητα που μπορεί να διδαχθεί», λεει στο Science Norway.

Η Christina Scott, καθηγήτρια κοινωνικής ψυχολογίας στο Whittier College στην Καλιφόρνια, πιστεύει ότι η έλξη για τα spoilers προέρχεται από μια ανάγκη για ασφάλεια, άνεση και διαβεβαίωση. «Υπάρχει ήδη αρκετή αβεβαιότητα και άγχος στην πραγματική ζωή, οπότε θέλεις να καθίσεις και να απολαύσεις μια ταινία που θα σε χαλαρώσει», είπε. Με άλλα λόγια, ο κόσμος είναι ήδη αρκετά απρόβλεπτος. Γιατί λοιπόν να εκτεθούμε σε ακόμη περισσότερη απροσδιοριστία;

Μεγαλύτερη ενσυναίσθηση

Ενώ πολλοί μπορούν να κρατήσουν κάποια συναισθηματική απόσταση από ένα βιβλίο ή μια ταινία, όσοι αγαπούν τα spoilers τείνουν να είναι ιδιαίτερα συμπονετικοί, σύμφωνα με την Scott. Μπαίνουν στη θέση των χαρακτήρων και νιώθουν ό,τι νιώθουν εκείνοι – ίσως επειδή η ιστορία τους θυμίζει τις δικές τους εμπειρίες. «Το να επενδύσεις συναισθηματικά σε έναν χαρακτήρα που πρόκειται να πεθάνει είναι ό,τι χειρότερο», δήλωσε η Scott στους The Times. «Το να ξέρεις ότι θα είναι καλά σου επιτρέπει να αισθανθείς ασφαλής υποστηρίζοντάς τον και να ταυτιστείς μαζί του, επειδή ξέρεις ότι αυτή η επένδυση θα αξίζει.»

Καλό ή κακό τέλος;

Σύμφωνα με την Pfuhl, πολλά εξαρτώνται επίσης από το πώς τελειώνει μια ιστορία. Παντρεύονται οι βασικοί χαρακτήρες ή πεθαίνουν σε ένα τραγικό δυστύχημα; «Γνωρίζουμε ότι όσοι βλέπουν ρομαντικές ταινίες και σειρές δεν είναι συνήθως οι ίδιοι άνθρωποι που απολαμβάνουν μυστήρια ή αστυνομικές ιστορίες», σημειώνει. Όλα έχουν να κάνουν με το πόση ένταση επιθυμεί κανείς. Κάποιοι παρακολουθούν ταινίες και σειρές για να χαλαρώσουν, ενώ άλλοι για να διεγείρουν το μυαλό ή τα συναισθήματά τους. «Υποθέτω ότι όσοι βλέπουν για να ξεκουραστούν δεν ενοχλούνται από τα spoilers, ενώ όσοι αναζητούν διέγερση τα απεχθάνονται», γράφει.

Διαβάστε ακόμη: Χρώμα ματιών: Τι αποκαλύπτει για την προσωπικότητά σας

Λιγότερη σκέψη

Σε μια μελέτη του 2016, οι ερευνητές εξέτασαν ποιοι τύποι προσωπικότητας προτιμούν τα spoilers. Διαπίστωσαν ότι ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας αποκαλύπτονται μαζί με την πλοκή. «Οι άνθρωποι που δεν τους αρέσει απαραίτητα να σκέφτονται πολύ, προτιμούν ιστορίες που έχουν ήδη αποκαλυφθεί», δήλωσε η Judith Rosenbaum, μία από τις ερευνήτριες πίσω από τη μελέτη, σε άρθρο στο Today. Η Rosenbaum και η συνάδελφός της ζήτησαν από 368 φοιτητές να συμμετάσχουν σε ένα πείραμα. Οι φοιτητές διάβασαν περιλήψεις ιστοριών – κάποιες με spoilers και κάποιες χωρίς. Στη συνέχεια, υποβλήθηκαν σε τεστ προσωπικότητας. Η μελέτη έδειξε ότι όσοι απολαμβάνουν να σκέφτονται πολύπλοκες, αφηρημένες ιδέες και να αναλύουν ό,τι διαβάζουν προτιμούν να διατηρούν την αγωνία και να αποφεύγουν τα spoilers. Αντίθετα, όσοι δεν αγαπούν την αφηρημένη σκέψη και επικεντρώνονται περισσότερο σε επιφανειακές λεπτομέρειες – όπως το τι φορά ένας χαρακτήρας – δεν ενοχλούνται αν μάθουν το τέλος εκ των προτέρων. Μάλιστα, κάποιοι από αυτούς το προτιμούν, επειδή αυτό απαιτεί λιγότερη σκέψη, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Η κινηματογραφική βιομηχανία πάντως καταβάλλει τεράστιες προσπάθειες για να προστατεύσει την αγωνία γύρω από τις ταινίες της, γράφει ο καθηγητής ψυχολογίας και ανθρώπινων παραγόντων Anjum Naweed σε άρθρο στο The Conversation. Για παράδειγμα, η Marvel γύρισε πολλαπλά εναλλακτικά φινάλε για το Avengers: Endgame ώστε να διασφαλίσει ότι κανείς δεν θα γνώριζε το πραγματικό τέλος εκ των προτέρων. Παρόλα αυτά,τα spoilers δεν φαίνεται να πλήττουν τα έσοδα των ταινιών.

Photo credit: iStock