Το σπανάκι είναι ένα πανίσχυρο, χαμηλών θερμίδων, θρεπτικό και νόστιμο λαχανικό, πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα, ίνες και πρωτεΐνες. Η κατανάλωσή του σε φυσιολογικές ποσότητες είναι ασφαλής για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες, αλλά η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει ορισμένα προβλήματα, ανάλογα με την κατάσταση της υγείας σας. Ας δούμε τους βασικούς λόγους για τους οποίους αξίζει να προσέξετε την ποσότητα που καταναλώνετε.

Διαβάστε ακόμη: Ποιοι δεν πρέπει να τρώνε ρόδι;

1. Το οξαλικό οξύ μειώνει την απορρόφηση ασβεστίου

Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τα οστά, τα δόντια, τη μυϊκή λειτουργία, την κυκλοφορία του αίματος και την απελευθέρωση ορμονών. Ωστόσο, το σπανάκι περιέχει οξαλικό οξύ, μια ουσία που μπορεί να δεσμεύει το ασβέστιο στο έντερο και να σχηματίζει άλατα (οξαλικά), μειώνοντας την απορρόφησή του.
Για να μειώσετε αυτό το φαινόμενο, μπορείτε να πετάτε το νερό μετά το ζεμάτισμα ή το βράσιμό του. Επιπλέον, η βιταμίνη D βοηθάει στην απορρόφηση ασβεστίου και μπορείτε να την λαμβάνετε μέσω έκθεσης στον ήλιο ή συμπληρωμάτων όταν χρειάζεται.

Διαβάστε ακόμη: Τι συμβαίνει στο σώμα σας όταν τρώτε κολοκύθα τακτικά;

2. Κίνδυνος για πέτρες στα νεφρά

Το σπανάκι είναι από τα λαχανικά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε οξαλικό οξύ. Αυτό σημαίνει ότι η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία πέτρων στα νεφρά. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η υπερβολική πρόσληψη οξαλικών μπορεί να οδηγήσει σε υπεροξαλουρία, δηλαδή αυξημένη απέκκριση οξαλικών στα ούρα, αυξάνοντας τη δημιουργία πέτρας.
Για να μειώσετε τον κίνδυνο, συνδυάζετε τρόφιμα πλούσια σε οξαλικά με τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο, ώστε να δεσμεύονται στο έντερο και να μειώνεται η πιθανότητα σχηματισμού πέτρας.

3. Σπανάκι και ουρική αρθρίτιδα

Το σπανάκι περιέχει φυσικές πουρίνες, οι οποίες μετατρέπονται σε ουρικό οξύ στον οργανισμό. Η υπερβολική συγκέντρωση ουρικού οξέος μπορεί να προκαλέσει κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας. Παρόλα αυτά, έρευνες δείχνουν ότι τα λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες, όπως το σπανάκι, δεν αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας στους περισσότερους ανθρώπους.

4. Αλληλεπίδραση με φάρμακα

Το σπανάκι περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Κ, η οποία μπορεί να επηρεάσει τη δράση φαρμάκων όπως τα αντιπηκτικά. Εάν λαμβάνετε τέτοια φάρμακα, συζητήστε με τον γιατρό σας για την ποσότητα που μπορείτε να τρώτε.

5. Ευαισθησία στην ισταμίνη

Το σπανάκι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ισταμίνη, κάτι που μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις σε άτομα με δυσανεξία, όπως πονοκεφάλους, εξανθήματα, φαγούρα, πρήξιμο ή γαστρεντερικά συμπτώματα. Σε περίπτωση δυσανεξίας, ίσως χρειαστεί να περιορίσετε προσωρινά το σπανάκι και άλλα τρόφιμα πλούσια σε ισταμίνη.

Ωμό ή μαγειρεμένο σπανάκι;

Όπως εξηγεί η Δέσποινα Μαρσέλου,  διαιτολόγος – διατροφολόγος με ειδίκευση στην κλινική διατροφή και την ανοσολογία «Δεν υπάρχει λόγος να «αφορίσετε» το ωμό σπανάκι απλώς επειδή περιέχει οξαλικό οξύ, αφού είναι τόσο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, κάποια εκ των οποίων είναι περισσότερο διαθέσιμα στον οργανισμό, όταν το καταναλώνουμε ωμό. Τέτοια θρεπτικά συστατικά είναι το φυλλικό οξύ, η βιταμίνη C, η νιασίνη (βιταμίνη Β3), η ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) και το κάλιο. Από την άλλη, το σπανάκι που έχει μαγειρευτεί, μας βοηθά να απορροφήσουμε υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης Α και Ε, πρωτεΐνης, φυτικών ινών, ψευδαργύρου, θειαμίνης, ασβεστίου και σιδήρου. Σημαντικά καροτενοειδή, όπως η βήτα καροτίνη, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη γίνονται επίσης πιο απορροφήσιμα.

Τόσο το ωμό, όσο και το μαγειρεμένο σπανάκι αποτελεί εξαιρετική πηγή σιδήρου, περιλαμβάνοντας τη διπλάσια ποσότητα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο πράσινο φυλλώδες λαχανικό. Μια μερίδα 100 γραμμαρίων ωμού σπανακιού περιέχει 2,71mg σιδήρου, ενώ το μαγειρεμένο φτάνει τα 3,57mg. Να θυμάστε πάντα ότι η απορρόφηση σιδήρου επηρεάζεται από το πόσο σίδηρο έχετε ήδη στον οργανισμό σας και από τα πόσα θρεπτικά συστατικά καταναλώνετε με τα γεύματά σας. Η βιταμίνη C, για παράδειγμα, βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό, ενώ άλλες ουσίες, όπως οι τανίνες και οι πολυφαινόλες, αλλά και το ασβέστιο, την εμποδίζουν. Αυτό σημαίνει ότι η απορρόφηση σιδήρου από τον οργανισμό μας ποικίλλει, ανεξαρτήτως του αν το σπανάκι είναι μαγειρεμένο ή όχι.»

Photo credit: Istock